عزتی: دولت به جای اخذ مالیات پول بدون پشتوانه چاپ کرد/ ساده‌ترین راه انتخابی دولت به ضرر معیشت مردم تمام شد

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، آمار‌های چاپ پول نشان می‌دهد رقم چاپ پول در دولت آقای روحانی به ۳۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. بر اساس محاسبات منتشر شده از آمار‌های بانک مرکزی، در پایان فروردین امسال حجم پایه پولی در کشور به ۴۶۱ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به پایان دولت دهم (۹۶ هزار میلیارد تومان) ۳۶۵ هزار میلیارد تومان بیشتر شده است. به این معنا که دولت آقای روحانی که به چاپ پول و تورم زایی برای تولید مسکن مهر که منجر به خانه دار شدن تعداد کثیری از هموطنان شد خرده می‌گرفت در هشت سال گذشته بیش از ۷ برابر ۵۰ هزار میلیارد تومانی است که دولت قبل برای ساخت مسکن مهر پول چاپ کرد، پول چاپ کرده است، موضوعی که از نظر کارشناسان یکی از دلایل اصلی افزایش تورم کنونی است. مرتضی عزتی؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره چاپ پول توسط دولت و راه‌های جایگزین این موضوع وچرایی اینکه چرا دولت به جای استفاده از سایر راهکارها، پول چاپ کرده پرداخته است.


عزتی در گفتگو با دانشجو گفت: اساسا دولت‌ها برای تامین هزینه‌های خود نیازمند منابع مالی هستند، لذا همه‌ی دولت‌های دنیا، اصولا مقداری پول چاپ می‌کنند و در اختیار مردم کشور خود می‌گذارند، بنابراین پولی که در کشور‌های مختلف در اختیار مردم است توسط دولت چاپ شده، البته دولت هم منافع خود را کسب کرده است، این یک کلیت است که در همه اقتصاد‌ها وجود دارد. اما درباره انتشار پول یک بحث اساسی وجود دارد، با این دستور العمل که نمی‌بایست حجم پول از نسبتی از تولید ناخالص داخلی بیشتر باشد، بنابراین باید یک نسبت ثابتی باشد.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: با توجه به سرعت گردش پول اگر سرعت گردش پول بالا برود، حتما حجم پول باید کاهش بیابد، اگر چنین چیزی رخ بدهد منطقا از طریق انتشار و وجود پول در دست مردم تورم ایجاد نمی‌شود، اما تورم به دلیل عوامل دیگر ایجاد می‌شود.

عزتی در این زمینه توضیح داد: اگر حجم پول و سرعت گردش پول ثابت باشد و تولید ناخالص داخلی رشد حداقلی داشته باشد، تورم ایجاد نمی‌شود. زمانی که عوامل دیگری در میان باشد، مثل کاهش عرضه و افزایش تقاضا، این‌ها می‌تواند منجر به بالا رفتن قیمت‌ها یا سرعت گردش پول شود، پول هم منتشر شود یا به هر صورتی از خارج از اقتصاد، چیزی به نام پول به اقتصاد تزریق شود، اگر تولید به همان نسبت افزایش پیدا نکند با ثبات سایر شرایط، قطعا تورم ایجاد می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: اگر پول جدیدی چاپ شود و به بازار تزریق شود این پول جدید اگر به همان نسبت با فرض ثبات شرایط، اما تولید افزایش نیابد، موجب افزایش تورم می‌شود. یکی از مهمترین دلایل افزایش چاپ پول تامین بودجه دولت است، یعنی اصولا دولت‌ها برای تامین بودجه خود به سراغ منابع درآمدی می‌روند که به تورم منتهی نشود، منابع درآمدی که حتی به تولید کمک می‌کند، یکی از راه‌های اساسی این موضوع اخذ مالیات از بخش‌های غیرمولد است، کاری منطقا درست، اما اگر دولت‌ها نتوانند برای تامین بودجه خود به مقدار کافی مالیات اخذ کنند و نتوانند از مالیات‌های دیگر بودجه خود را تامین کنند ممکن است به دنبال منابع دیگری باشند، که در اقتصاد ما یکی از این منابع، فروش نفت است.

استاد اقتصاد درباره چرایی چاپ پول در دو دولت آقای روحانی توضیح داد: دولت آقای روحانی به دلیل تحریم‌ها و کاهش شدید درآمد‌های نفتی، و اینکه پایه‌های مالیاتی در اقتصاد ما تعریف نشده است و دولت نمی‌تواند از منابع دیگری مثل مالیات، حتی استقراض از بخش خصوصی، غیر خصوصی و فروش دارایی بودجه خود را تامین کند در نهایت ناچار به انتشار پول رو آورد، هر چند دولت می‌دانسته که انتشار پول در هر شرایطی می‌تورم‌زاست، بخصوص وقتی تولید ثابت باشد به صورت قطعی به تورم منتهی می‌شود. با توجه به کاهش تولید در چند سال اخیر، افزایش رکود و کرونایی که رکود را تشدید کرد، دولت نتوانست از جای دیگری درآمد‌های مورد نیاز بودجه خود را تامین کند ناچار به سراغ انتشار پول رفت.

وی در ادامه توضیح داد: البته دولت می‌توانست برای تامین بودجه خود راه‌های دیگری را امتحان کند، راه‌هایی به مراتب بهتر از چاپ پول، اما دولت راه ساده و آسان‌تر را برای تامین بودجه مورد نیاز خود یعنی چاپ پول انتخاب کرده است، راه ساده‌ای که تورم را به شدت افزایش داده است. راه ساده‌ای برای دولت که به قیمت فشار بیشتر روی مردم و هزینه کرد‌های بیشتر منتهی شده، یعنی به تبع تورم مردم مجبورند برای تامین نیاز‌های خود پول بیشتری خرج کنند، لذا اکثر مردم تحت فشار قرار گرفته‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: اینگونه نیست که بگوییم پولدار‌ها تحت فشار نیستند و فقرا تحت فشار قرار گرفته اند، بلکه درست‌تر این است که بگوییم همه تحت فشار هستند، اما بعضی‌ها فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و برخی فشار کمتری، یعنی افراد با درآمد ثابت، فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و ثروتمندان به علت داشتن دارایی‌های دیگری، کمتر تحت فشار هستند، اما هزینه آن‌ها هم بالا رفته است، بنابراین همه مجبور هستند پول بیشتری خرج کنند. مثلاً کسی که ۴ میلیون تومان درآمد دارد برای تامین بخشی از نیاز‌های اساسی خانواده باید ماهیانه ۶ میلیون تومان هزینه کند، اما ممکن است این فرد نتواند آن دو میلیون تومان را تامین و فراهم کند، بنابراین طبقات پایین جامعه بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرند، قطعا تامین پول برای ثروتمندان، یعنی تامین هزینه‌های افزایش یافته نسبت به دهک‌های ضعیف جامعه راحت‌تر است، اما به هر حال به واسطه چاپ پول بدون پشتوانه هر دو طبقه غنی و فقیر تحت فشار قرار می‌گیرند.