گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - محمدمهدی احمدی؛ مجلّه فارن پالیسی آمریکا در گزارشی تحت عنوان «چه برسر نیروهای نظامی افغانستان آمده است؟» به قلم «لین اُ.دانل» روزنامهنگار استرالیایی و رئیس سابق دفتر خبرگزاری فرانسه و آسوشیتدپرس در افغانستان (۲۰۰۹-۲۰۱۷) نوشت: تحلیلگران و ناظران امور افغانستان همزمان با تهاجم طالبان این سوال را میپرسند: نیروهای نظامی افغانستان چه میکنند؟
آمریکا و متحدانش میلیاردها دلار میلیاردها دلار خرج توسعه، تسلیح و آموزش نیروی زمینی، نیروی هوایی، کماندوهای نیروی ویژه و پلیس افغانستان کردند. آمریکا به تنهایی حدود ۸۸ میلیارد دلار* در بخش دفاعی افغانستان از سال ۲۰۰۱ هزینه کرده است. ناتو اعلام کرده است که بیش از ۷۰ میلیون دلار کمک در اختیار نیروهای نظامی افغانستان قرار داده که شامل تجهیزات پزشکی و جلیقه ضد گلوله بوده است.
کارشناسان امور اکنون پیش بینی میکنند که کابل - پایتخت افغانستان به زودی مورد حمله طالبان قرار خواهد گرفت. آنها میگویند که مشکلی در آموزش یا تامین تجهیزات برای افغانستان نیست: دلیل این شکستهای بزرگ دولت اشرف غنی است. وزارت کشور و دفاع افغانستان به گونه فضاحت باری فاسد هستند. ناکارآمدی گسترده، فقدان رهبری و توجه به منافع شخصی از دیگر عوامل این وضعیت هستند.
به عنوان نمونه؛
یکی ازمقامات ارشد سابق در سرویس اطلاعاتی افغانستان (NDS) گفت: نرخ فرسایش (میزان خروجی کارمند/مشتری از یک سازمان) در نهادهای امنیتی افغانستان حدود ۵۰۰۰ نفر در ماه است. این در حالی است که میزان ورودی استخدام نیرو ۳۰۰ تا ۵۰۰ تن در ماه است. این نسبت قابل دفاع نیست.
اشرف غنی خود دارای مدیریت ذره بینی (Micro-Manager) است و پارانویایی را از خود نشان داده است که منجر به تصمیم گیری ضعیف با هدف استحکام تسلط خود بر امور شده است ـــ مترجم: مدیریت ذره بینی یک نوع اختلال رفتاری از سوی برخی از مدیران است که به صورت ریز در اعمال و کردار نیروهای خود دخالت میکنند و همین موضوع باعث کاهش بازدهی در کار میشود.
مقامات ارشد در سطح وزارت دفاع/کشور، والیان ولایتهای کشور و فرماندهان پلیس به طرز خطرناکی برکنار و تغییر میکنند و فردی جایگزین میشود هیچگونه اطلاع یا دانشی از آن منطقه ندارد. مبالغ هنگفتی به ضرر امور خدمات عمومی،سلامت، آموزش و امنیت پولشویی میشود.
رئیس جمهور افغانستان و نزدیک ترین مشاوران آن یعنی «حمدالله محب» مشاور امنیت ملّی و «فضل محمود فضلی» رئیس اداره امور ریاست جمهوری که در اصطلاح به «سه مرد جمهورِ غنی» شهرهاند، مدت زیادی از زندگی خود را خارج از افغانستان گذراندهاند و همچون بسیاری از مقامات این کشور دو تابعیتی هستند. افرادی در حلقه نزدیکان اشرف غنی هستند که هیچ یک از دو زبان رسمی افغانستان یعنی فارسی دری و پشتو را نمیتوانند روان و سلیس صحبت کنند.
عنایت نجفی زاده - بنیان گذار اندیشکده مطالعات جنگ و صلح افغانستان گفت: «مشروعیت مسسئلهای بسیار مهم است. انتخابات ریاست جمهوری که اشرف غنی برای دور دوم در سال ۲۰۲۰ پیروز شد، آلوده به فساد و تبانی بود؛ نکتهای که در تبلیغات طالبان به خوبی به آن اشاره میشود. بین دولت و مردم افغانستان گسست ایجاد شده است. سیاستها و راهبردها به شدت تبعیض آمیز، تفرقه افکنانه و تنگ نظرانه است. اشرف غنی مدعی است که به خوبی کشور را میشناسد. شاید به صورت نظری درست باشد ولی در عمل او یک بازنده است.» ـــ مترجم: اشرف غنی در انتخاباتی که برای آن ۱۵۰ ملیون دلار هزینه شد، با تنها ۹۵۰ هزار رای به ریاست جمهوری رسید!
نیروهای افغانستان توانایی دارند ولی ارادهای برای جنگ ندارند. مقامات محلی و استانی، سربازان، نیروهای پلیس و شهروندان سراسر افغانستان اعلام کردند که برای دفاع از دولت اشرف غنی نخواهند جنگید. گروه هایی نظیر شبه نظامیان محلی نیز که میجنگند، برای خانواده و دارایی و نیز محافظت از آینده فرزندان خود میجنگند، زیرا به دولت اشرف غنی اعتماد ندارند.
جاناتان شرودن - تحلیلگر عملیاتهای نظامی گفت: «آنچه تاکنون از نیروهای امنیت ملّی افغانستان شاهد بودیم، عمدتاً فقدان اراده و توانایی برای جنگ در طولانی مدت است. اگر آنها به آنچه که برای نبرد خواسته شده اعتقادی نداشته باشند یا نخواهند، کاری انجام نخواهند داد. در افغانستان برای ترک میدان جنگ مجازاتی وجود ندارد؛ برعکس ایالات متحده آمریکا.»
این تحلیلگر نظامی در ادامه گفت: «همه یگانهای نظامی و نقاط بازرسی هم [بی دلیل و از روی عدم اراده در نبرد] غیب نشدند. بسیاریشان تلاش کردند که در مقابل هجوم طالبان دفاع کنند ولی غذا و مهماتشان به اتمام رسید. آنها درخواست پشتیبانی و حمله هوایی کردند و در برخی موارد اصلاً چیزی دریافت نمیکردند. در نتیجه فرار کردند.»
مناطق غربی افغانستان در مجاورت ایران زیر پرچم طالبان قرار گرفت | منبع: NEWSWEEK - FDD
راهبرد شورشیان «انزوای کشور از طریق بستن گذرگاههای مرزی» و «محاصره مراکز استانها« بود و از ماه می / اردیبهشت، مناطق بزرگی از افغانستان به دست طالبان سقوط کرد. شهر ایبک مرکز استان سمنگان، شهر فراه مرکز استان فراه، شهر پل خمری مرکز استان بغلان و شهر فیض آباد مرکز استان بدخشان هم مرز با سعه کشور تاجیکستان، چین و پاکستان است، روز دوشنبه و سه شنبه هفته گذشته بدون جنگ به دست طالبان افتاد ـــ مترجم: روز گذشته (جمعه) نیز اسماعیل خان - والی هرات و فرمانده کهنسال جهادی افغانستان، پس از مقاومتهای فراوان به دلیل عدم پشتیبانی و شاید به تعبیری خیانت دولت اشرف غنی سرانجام تسلیم نیروهای طالبان شد. اکنون نیز نیروهای طالب به سمت مزار شریف سرازیر شدند. تصرف قندوز در شمال افغانستان نیز در واقع کلید حمله طالبان به کابل - پایتخت افغانستان است.
دونالد ترامپ - رئیس جمهور آمریکا در فوریه ۲۰۲۰/دی ۱۳۹۸ با طالبان توافقنامه دوجانبه امضاء کرد و به حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان خاتمه داد. جو بایدن - رئیس جمهور آمریکا نیز به توافقنامه پایبند ماند و اعلام کرد تا ۳۱ آگوست/۹ شهریور تمام نیروهای آمریکا از افغانستان خارج خواهند شد.
خروج نیروهای آمریکا به ویژه غیب شدن شبانه آنها از پایگاه هوایی بگرام (بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در این کشور) که مرکز عملیات ایالات متحده در افغانستان بود، ضربه سهمگینی به روحیه نیروهای امنیتی دولت افغانستان بود. در همین حال، سیاست کابل در قبال مدیریت جنگ و دفع حملات طالبان مشخص نیست. این عدم شفافیت با جدالهای سیاسی منجر به فقدان اراده سیاسی برای جنگ با شورشیان به ویژه در مناطق شمالی و غربی خواهد شد. همین امر ناگزیر روایت طالبان از یک نیروی قدرتمند با پیروزی قریب الوقوع در افغانستان را تقویت میکند.