رضا پدیدار؛ رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با اشاره به سابقه صنعت نفت در ایران اظهار داشت: با توجه به تاریخ یکصد و چهارده ساله صنعت نفت ایران و با توجه به جریان توسعهای که طی ملی شدن این صنعت یعنی از سال ۱۳۲۹ دستاوردهایی داشتیم و مجموعاً در طول ۷۰ سال فعالیت مستقیم در صنعت نفت بنیادهایی ایجاد شده و توانستیم در مقاطعی جایگاه اول و دوم اوپک را برای کشور بهدست آوریم که این امتیاز پشتوانهای قابل توجه برای صنعت نفت ایران است.
پدیدار در ادامه افزود: به هرحال بعد از جنگ تحمیلی هم به خاطر معضلاتی که برای کشور پیش آمد و سرمایهگذاریهایی که در بخش بالا دستی صنعت نفت صورت گرفت خوشبختانه موقعیت ایران در این زمینه حفظ شد و تا آغاز تحریمهای یکجانبه علیه اقتصاد کشورمان روند مطلوبی را تجربه کردیم.
بهگفته این کارشناس صنعت نفت در دوره یاد شده اجرای طرحهای توسعهای با استفاده از ظرفیتهای ملی یعنی توانمندیهایی که در کشور ایجاد شده بود در تثبیت جایگاه کشور اثرگذاری بالایی داشت و دستاوردهایی هم ثبت شده است.
بیشتر بخوانید:
وی معتقد است عملاً از دهه ۷۰ با توجه به اینکه استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در سرلوحه برنامههای وزارت نفت قرار گرفت، اتفاقی شکل گرفت که در آن شرکتهای خصوصی مختلف در بحث سازندگان، مشاوران، پیمانکاران، مهندسی مشاور، صنایع تکمیلی نفت و فرآوردهها فعالیت خود را آغاز کردند و البته در بخش نیرو هم شاهد تجربه اتفاقهای مثبتی بودیم و همه این موارد در دستیابی به جایگاه صنعت نفت بسیار مثبت بودند.
نایبرئیس فدراسیون صنعت نفت ایران در این زمینه تصریح کرد: براساس آمارهایی که در اختیار داریم در دوره یاد شده یعنی از اوایل دهه هفتاد تا اوایل دهه ۹۰ شمسی حدود ۳۰۰۰ شرکت خصوصی فعال در بخشهای مختلف صنعت نفت در ایران تاسیس شد که در این جریان وزیر جدید نفت باید از ظرفیتهای خالی این تعداد شرکت با سابقه صنعت نفت استفاده بهینه داشته باشد، چون آمارها نشان میدهد هم اکنون به دلایل مختلف تنها از ۲۵ درصد ظرفیت موجود استفاده میشود و ۷۵ درصد باقی بدون استفاده است؛ علیرغم اینکه صنعت نفت ایران نیازمند ادامه روند روبهرشد خود است.
پدیدار ضمن اشاره به بخشی از فعالیتهای وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم گفت: با مطرح شدن نام "اوجی" به عنوان یکی از وزرای پیشنهادی نظرسنجیهایی در فعالان عرصه صنعت نفت بخش خصوصی انجام شده که نتایج آن نشان میدهد همه این گروه؛ مطرح شدن نام ایشان را به فال نیک گرفته و امیدوارند انتخاب ایشان افقهای تازهای در صنعت نفت کشور با مشارکت بخش خصوصی ایجاد کند.
به گفته پدیدار بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در کشور به آقای اوجی خوشبین هستند به لحاظ اینکه تحصیلات وزیر پیشنهادی در زمینه نفت بوده، سوابق کاری در بخشهای پاییندستی، میان دستی و بالادستی صنعت نفت دارند و به همین دلیل عملاً تعامل خوبی با بخش خصوصی داشتند که این تعامل در شرایط حساس فعلی میتواند بسیار سازنده باشد.
این کارشناس صنعت نفت و انرژی معتقد است، البته بخش اول برنامه ارایه شده آقای اوجی برای اداره وزارتخانه نفت به نوعی شعاری است، اما بخشهای اجرایی و عملیاتی آن بسیار مناسب شرایط فعلی صنعت نفت و در راستای توسعه است که امیدواریم تقویت بخش اول برنامههای ارایه شده بتواند سایر بخشها را نیز در راستای اهداف تعیین شده هدایت کند.
رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران درباره تبعات انتخاب نامناسب در صنعت نفت تاکید کرد: با توجه به اینکه صنعت نفت ایران هم نیروی انسانی متخصص دارد، هم امکانات مناسب دارد و تعامل مناسب میان بخش خصوصی و بدنه دولت سابقهدار بوده لازم است موقعیت حفظ و در راستای توسعه صنعت گامهای موثرتری برداشته شود، چون اگر روند درستی را در پیش نگیریم و وزیر مناسبی هم در راس کار قرار نگیرد دچار محدودیتهای تولید و عرضه خواهیم شد و حتی ممکن است در داخل کشور نیز به سهمیه بندی برسیم.
پدیدار درباره پدیده خام فروشی در بخش پتروشیمی نیز اظهار داشت: با توجه به اینکه توان اجرایی، عملیاتی برای استفاده از مواد تولیدی پتروشیمی چه مواد اولیه و چه واسطهای را داخل کشور نداریم لازم است همین مسیر را ادامه دهیم یعنی باید در دورهای مشخص خام فروشی را داشته باشیم و از منابع حاصل از آن بهینه استفاده کنیم تا نهایتاً در پایان دوره خام فروشی را حذف یا به حداقل برسانیم.
به گفته پدیدار استفاده از تجارب و دستاوردهای کشورکره جنوبی که بعد از ایران تولید محصولات پتروشیمی را آغاز کرد میتواند دستاوردهای مناسبی برای کشورمان داشته باشد؛ چون درحال حاضر شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در کل کشور ۳۷ نوع محصول پتروشیمی به عنوان مواد اولیه اصلی تولید میکند، درصورتی که کره جنوبی اگرچه برای فعالیت صنایع پتروشیمی خود مواد اولیه را از ایران تهیه میکرد امروز بیش از ۲۴۵ نوع محصول مواد پتروشیمی تولید و عرضه میکند.
نایبرئیس فدراسیون صنعت نفت معتقد است این نشان دهندهآن است که ما در عرصه تنوع بخشی در تولید محصولات پتروشیمی موفق عمل نکردهایم و سرمایهگذاریها درست نبوده که دچار عقبماندگی معناداری شدهایم. به این ترتیب که مثلا اگر سرمایهگذاری در پتروشیمی برای تولید اوره داشتهایم یکباره ده پروژه برای تولید همین محصول اجرایی شده یا در بخش متانول همچنین، درحالی که نباید تنها در یک مقطع سرمایهگذاری انجام میشد بلکه باید زنجیره تولید برای رسیدن به ارزش افزوده بالا داشته باشیم.
وی در ادامه افزود: وزیر جدید باید تمام توان را به تولید همین مواد اولیه موجود اختصاص دهد تا با فروش مواد پایه مورد نیاز جامعه جهانی درامدهای مناسبی به دست آورد و با سرمایهگذاری این درآمدها در زمینه متنوع سازی محصولات پتروشیمی زمینه کاهش خام فروشی در یک دوره مشخص را فراهم کند تا ارزش افزوده واقعی به اقتصاد ایران رونق دهد.
پدیدار همچنین به اهمیت ارتباط نزدیک صنعت نفت با مراکز علمی و دانشگاهی نیز تاکید کرد و گفت: با ورود انگلیسیها به صنعت نفت ایران و بعد از ملی شدن این صنعت در حقیقت انستیتو تکنولوژی نفت یا همان دانشگاه صنعت نفت AIT را داشتیم و خودمان پایگاهی برای توسعه علم و دانش در صنعت نفت فراهم کردیم و از آن مقطع فارغالتحصیلان صنعت نفت در این صنعت فعالیت کردند.
به گفته رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران برهمین اساس ایران با یک تورم نیروی انسانی تحصیل کرده در حوزه صنعت نفت روبرو شد و متاسفانه بخش عمدهای از این متخصصان که با سرمایه ملی کشور تحصیل کردند، جذب شرکتهای نفتی در حاشیه جنوبی خلیج فارس یا کشورهای اروپا شدند و این روند باید هرچه سریعتر قطع شود تا متخصصان داخلی برای رشد و گسترش صنعت نفت ایران فعالیت کنند.
این کارشناس صنعت نفت تصریح کرد: مهاجرت و خروج نیروی تحصیل کرده در صنعت نفت به این دلیل بوده که ایران بههر دلیل ظرفیت تولید را توسعه نداد و این نیروها بازار کاری نداشتند و اکنون با توجه به آغاز فعالیت دولت سیزدم لازم است ظرفیت تولیدی با ایجاد تعامل سازنده با دنیا و با توجه به کارت سبز ایران در اوپک روند افزایش تولید برای بکارگیری نیروهای بومی متخصص افزایش داشته باشد.
وی معتقد است میتوانیم تا ظرفیت ۴ میلیون بشکه تولید کنیم درحالی که اکنون ظرفیت تولید به دلیل کارشکنیها تقریباً نیمی از توان تولیدی است. یعنی کل چیزی که مصرف میکنیم و صادر میکنیم کمتر از ۲.۲ تا ۲.۴ میلیون بشکه است و این فاصله باید با توجه به ظرفیت تولید فعلی یا حتی آنچیزی که در برنامه ششم توسعه تعیین شده یا آن چیزی که در برنامه ایران ۱۴۲۰ مطرح شده افزایش داشته باشد و به مرز تولیدی ۶ میلیون بشکه در روز نزدیک شود.