به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، نرخ کفایت سرمایه یکی از شاخص‌های بسیار مهم در نظام بانکی هر کشوری است. نسبت اطمینان و درجه ریسک بانک و صیانت از سپرده‌های بانکی با نرخ کفایت سرمایه سنجش می‌شود.
نرخ کفایت سرمایه درواقع «حاصل تقسیم سرمایه پایه به مجموع دارایی‌های موزون شده به ضرایب ریسک برحسب درصد» است.
طبق دستورالعمل‌های کمیته بین‌المللی «بال یک» حداقل نرخ کفایت سرمایه استاندارد یک بانک باید ۸ درصد باشد تا اطمینان از عدم ورشکستگی بانک و نسبت ضریب ریسک به‌وجود بیاید. در دستورالعمل «بال ۲» حداقل نرخ کفایت سرمایه به ۱۲ درصد افزایش پیدا کرده است.
فقط ۳ بانک خصوصی کفایت سرمایه استاندارد دارند
اما نگاهی به صورت‌های مالی بانک‌های بورسی کشور نشان می‌دهد نرخ کفایت سرمایه در ۱۷ بانک و موسسه اعتباری بورسی بسیار پایین‌تر از نسبت استاندارد بال یک است و فقط ۳ بانک سینا، خاورمیانه و کارآفرین نرخ کفایت سرمایه استاندارد دارند. در میان بانک‌های دولتی نیز بانک‌های ملی و توسعه صادرات نرخ کفایت سرمایه استاندارد داشته‌اند.
عدم انتشار صورت مالی حسابرسی شده سال‌های ۹۸ و ۹۹ بانک آینده
بانک آینده صورت مالی حسابرسی شده سال‌های ۹۸ و ۹۹ را منتشر نکرده و به همین دلیل امکان درج کفایت سرمایه سال ۹۹ این بانک وجود نداشت. نرخ کفایت سرمایه ۰.۹ درصد در شرایطی ثبت شده که زیان انباشته این بانک در سال ۹۷ بالغ بر ۱۱ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. در سال ۹۹ زیان انباشته بانک آینده از ۳۷ هزار میلیارد تومان عبور کرده است و قطعا با این وضعیت نرخ کفایت سرمایه این بانک در پایان سال ۹۹ بسیار کمتر از نرخ ۰.۹ درصد است.
همچنین صورت مالی بانک شهر هم برای سال مالی ۹۸ است و زیان انباشته این بانک در سال ۹۹ حدود ۲ هزار میلیارد تومان رشد کرده است.
طبق این آمارها، سرمایه این ۱۸ بانک در مجموع ۱۰۹ هزار و ۵۳ میلیارد تومان و سرمایه نظارتی ۱۷ بانک (سرمایه نظارتی بانک ایران زمین درج نشده است) ۸۲ هزار و ۱۴۸ میلیارد تومان است.
ارقام به میلیارد تومان
شرایط ۵ بانک بزرگ دولتی
گفتنی است آخرین صورت مالی در دسترس از بانک‌های دولتی مربوط به سال ۹۷ می‌شود که کفایت سرمایه بانک ملی در سال ۹۷ با سرمایه ۱۹ هزار و ۸۵۶ میلیارد تومان، باوجود زیان انباشته ۳۵ هزار و ۵۳۷ میلیارد تومان، معادل مثبت ۱۰.۲۴ درصد است.
صورت مالی بانک کشاورزی نشان می‌دهد که این بانک در سال ۹۷ با سرمایه ۹ هزار و ۱۰۲ میلیارد تومان و زیان انباشته ۹ هزار و ۷۶۹ میلیارد تومان کفایت سرمایه ۱.۴۷ درصدی دارد.
بانک مسکن هم با سرمایه ۸ هزار و ۷۳ میلیارد تومانی، نرخ کفایت سرمایه منفی ۱.۵ درصد را به ثبت رسانده است. البته بانک در صورت مالی خود رقم ۴.۵ درصد را درج کرده، اما حسابرس معتقد است این نرخ حداکثر منفی ۱.۵ درصد است.
بانک سپه با ۱۱ هزار و ۹۵۳ میلیارد تومان و ۸ هزار و ۶۸۵ میلیارد تومان، نرخ کفایت سرمایه منفی ۵.۷۵ درصد را به ثبت رسانده است.
کفایت سرمایه بانک توسعه صادرات در سال ۹۹ معادل ۱۲.۵ درصد محاسبه شده است.
در بین بانک‌های دولتی، (در صورت ادامه این روند تا پایان سال ۹۹) تنها دو بانک ملی و توسعه صادرات نسبت استاندارد نسبت استاندارد را کسب می‌کنند. در واقع بانک ملی ۲.۲ درصد بالاتر از نرخ تعیین شده توسط مقررات کمیته بال یک و بانک توسعه صادرات ۰.۵ درصد بیشتر از مقررات کمیته بال ۲ را کفایت سرمایه دارند.
رد ادعای همتی
برخلاف یادداشت عبدالناصر همتی رئیس کل سابق بانک مرکزی خطاب به رئیس جمهور دولت سیزدهم، واژه علی‌الخصوص بانک‌های دولتی که با هدف بدتر جلوه دادن کفایت سرمایه بانک‌های دولتی درج شده بود، واژه درستی نیست چرا که اغلب بانک‌های خصوصی نرخ کفایت سرمایه غیراستانداردی دارند و همانطور که در جدول بالا مشاهده شد، کفایت سرمایه ۵ بانک خصوصی هم منفی است.
وضعیت بانک‌های محول شده به بانک مرکزی بدتر از قبل شد
نکته قابل تامل دیگر، وضعیت بانک‌هایی است که بانک مرکزی مسئولیت آن‌ها را به عهده گرفته و هیات مدیره برای آن‌ها تعیین کرده است. بانک‌های دی، سرمایه و آینده. بررسی صورت‌های مالی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ این سه بانک بهبودی در وضعیت آن‌ها نشان نمی‌دهد. ضمن اینکه بانک آینده نه صورت مالی حسابرسی شده در سال‌های ۹۸ و ۹۹ منتشر شده و نه مجمع عمومی سالیانه برگزار کرده است. زیان انباشته بانک آینده در این مدت ۳ برابر شده و وضعیت دو بانک دیگر بدتر از قبل شده است.
فقط تنها ۵ بانک نسبت کفایت سرمایه ۸ درصد را در به دست آورده‌اند
گفتنی است، در مجموع بررسی وضعیت ۲۳ بانک (۵ بانک دولتی، ۱۷ بانک خصوصی و غیردولتی و یک موسسه اعتباری) تنها ۵ بانک نسبت کفایت سرمایه ۸ درصد را در به دست آورده‌اند و ۱۸ بانک دیگر، کفایت سرمایه غیراستاندارد دارند.
در مجموع، از این ۲۳ بانک، نرخ کفایت سرمایه ۸ بانک منفی، شش بانک بین صفر تا ۴ درصد، چهار بانک بین ۴ درصد تا ۸ درصد است و فقط ۵ بانک نرخ کفایت سرمایه ۸ درصد و بیشتر را دارا هستند.
این ارقام نشان می‌دهد وضعیت نظام بانکی در حوزه کفایت سرمایه به هیچ وجه مناسب نیست و یکی از تکالیف بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در دوره جدید اصلاح نرخ کفایت سرمایه بانک‌ها است.