بیضایی: قیمت مسکن تنها عامل افزایش خیابان خوابی نیست

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ پدیده خیابان خوابی که بیشتر با عنوان کارتن خوابی شناخته می‌شود شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته است. اصولا کارتن خوابی در فرهنگ اجتماعی، به کسانی اطلاق می‌شود که درگیر اعتیاد هستند. افراد بی خانمان یا طرد شده از محیط خانواده. در حالی که روز‌های گذشته خبر‌هایی مبنی بر اتوبوس خوابی افرادی منتشر شد که نه تنها معتاد نبودند، بلکه نیروی کار سالم کشور به شمارمی روند. آنچه در این موضوع حائز اهمیت است توجه دادن نهاد‌های متولی اعم از دولت یا سایر نهاد‌ها برای حمایت از اقشار یاد شده است. اقشاری که یا به دلیل قیمت‌های بالای مسکن یا سایر دلایل مجبور به خیابان خوابی شده اند. البته بعضی کارشناسان این موضوع را صرفا یک موضوع اقتصادی نمی‌دانند، بلکه معتقدند در بحث شب خوابی‌های خیابانی نکات دیگری از دید مسوولین و مردم پنهان مانده است.

فرهاد بیضایی؛ کارشناس اقتصاد و بازار مسکن در گفتگو با دانشجو در خصوص خبر‌های منتشر شده درباره پدیده خیابان خوابی و اتوبوس خوابی گفت: برای روشن شدن درست پدیده مهمی به عنوان بی سرپناهان و کارتن خواب‌ها که طی هفته‌های گذشته در رسانه‌ها برجسته شد، مساله باید از زوایای مختلف بررسی شود تا علت خیابان خوابی و اتوبوس خوابی‌ها چه به لحاظ اقتصادی و سایر دلایل روشن شود.

وی دراین باره افزود: برای روشن‌تر شدن این موضوع نیاز به آمار‌های جامعی داریم تا با سطح بندی‌های مشخص شده بتوانیم بین سطوح مختلف اجتماعی افرادی که روی به خیابان خوابی می‌آورند تفکیک ایجاد کنیم.

بیضایی درباره تفکیک بندی این موضوع گفت: مثلا دسته‌ای از خیابان خواب‌ها را معتادان متجاهر تشکیل می‌دهند که کارتن خواب هستند. برخی از مردم در پارک‌ها یا خیابان‌ها به دلایل مختلفی برای گذران شب چادر می‌زنند. برخی از این افراد در حاشیه‌های اماکن عمومی مثل پارک‌ها و ... شب را به صبح می‌رسانند. برخی در بیغوله ها، انبار‌ها و زیر پل‌ها سعی می‌کنند شب را به صبح برسانند. پدیده خیابان خوابی معمولا در فصل زمستان به دلیل سرمای هوا و تشدید نیاز به داشتن سرپناه بیشتراز فصول گرم سال رسانه‌ای می‌شود و نمود بیشتری می‌یابد و مورد توجه افکار عمومی قرار می‌گیرد.

کارشناس اقتصاد مسکن خاطر نشان کرد: تنها اتفاقی که برای حفظ جان کارتن خواب‌ها از سرمای زمستان تا کنون رخ داده ایجاد گرمخانه‌هایی است که از دهه ۸۰ توسط شهرداری‌ها به وجود آمده است. با توجه به اینکه در خصوص افرادی که شب را تا صبح در خیابان به سر می‌کنند تحقیقی صورت نگرفته که از آن بتوان تفکیک سطوحی اجتماعی ارائه داد، نمی‌توان به روشنی گفت چند درصد این افراد شامل گروه‌های کم برخوردار و فقیر جامعه محسوب می‌شوند.

بیضایی در این باره خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه شهرداری نهادی عمومی و رسمی محسوب می‌شود، اما تا کنون آمار قابل اطمینانی از طبقات متکدیان یا معتادان خیابان خواب ارائه نداده است. به همین دلیل هدف گذاری‌های نامناسبی که در خصوص بحث بی سرپناهان رخ داده، آنچنان نتیجه مثبتی نداشته است. به این دلیل در جلوگیری از پدیده خیابان خوابی بی سرپناهان به نتیجه روشنی نرسیده ایم چرا که همه مسائل را ختم به موضوعات اقتصادی مثل گرانی مسکن می‌کنیم در حالی که برای روشن شدن این موضوع، سطوح مختلف اجتماعی پدیده خیابان خوابی باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.

بیضایی در این باره توضیح داد: به عنوان مثال افرادی برای درمان بیماری همراه برخی از اعضای خانواده خود به شهر‌های بزرگی، چون تهران مراجعه می‌کنند. این افراد با اینکه در زمره فقرا و دهک‌های کم برخوردار جامعه قرار نمی‌گیرند، اما قادر به اجاره منزل یا اتاقی برای چند روز یا چند هفته در تهران نیستند، لذا یا روبروی بیمارستان‌های دولتی چادر می‌زنند، یا در پارک می‌خوابند. هر چند این افراد عمدتا تمکن مالی بدی ندارند، اما امکان اینکه بخواهند در بازار مسکن واحدی برای کوتاه مدت بگیرند را ندارند، بنابراین در این گروه نیز پدیده‌ای مثل ماشین خوابی، چادر خوابی یا اتوبوس خوابی اتفاق می‌افتد. این موارد را نباید در مسائل اقتصادی، بلکه در مسائل اجتماعی و سیاست گذار‌هایی دنبال کرد که در شهرستان‌ها امکانات کافی برای درمان وجود ندارد، لذا بیماران مجبور به سفر به تهران می‌شوند.

کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: برای چنین مواردی که در تهران اتفاقا کم نیست و احتیاجی به مدد کاری ندارد، دولت می‌تواند سوله‌ها و اماکن عمومی که در اختیار نهاد‌های حاکمیتی است را برای شب خوابی این افراد تجهیز کند تا این دسته سرپناهی برای گذران شب داشته باشند. در کنار این مساله بهزیستی باید به مسائل اقشار پرخطر نیز ورود پیدا کند. نه تنها بهزیستی، بلکه نیروی انتظامی و نهاد‌های انتظامی نیز باید به این موضوع ورود کنند چرا که ساماندهی و کنترل گروه‌های پرخطر مهم است، یعنی این افراد با سایر افرادی که به دلیل اجتماعی مجبور به خوابیدن در خیابان‌ها می‌شوند از هم تفکیک و جدا شوند. ضمن اینکه نباید با گروه‌های پر خطر برخورد فیزیکی یا حذف به اشکال مختلف صورت بگیرد. هدف نهایی این است که این افراد با سالم سازی وارد جامعه شوند.

فرهاد بیضایی دراین باره گفت: بازگشت به جامعه بخصوص برای متکدیان و معتادان باید با ورود سریع و پیگیرانه بهزیستی کلید بخورد. در حالی که بخش آسیب‌های اجتماعی بهزیستی که متولی این بخش است باید ورودی جدی داشته باشد تا چهره شهر از خیابان خوابی متکدیان پاک شود، اما متاسفانه تا کنون بهزیستی دراین موضوع کار جدی صورت نداده است.

وی خاطر نشان کرد: آمار‌های غیر رسمی موید رشد ده برابری کارتن خوابهاست. قطعا نهاد‌های حمایتی و بهزیستی برای پاک کردن چهره شهراز این پدیده زشت باید وارد کار شوند، چرا که اثرات نامطلوبی روی مسائل مختلف اجتماعی به جا می‌گذارد؛ بنابراین موضوع نباید فقط به مساله گرانی مسکن و اقتصاد مسکن نسبت داده شود یا در این حد گزارش شود، بلکه برای حل این مشکل انتظار می‌رود همه دستگاه‌های متولی مثل شهرداری، بهزیستی، استانداری و نهاد‌های انتظامی ورودی جدی داشته باشند. سطوح مختلف خیابان خواب‌ها را تفکیک کنند و برای هر کدام از این سطوح راهکار مختلفی بدهند و نوع برخورد و نوع نگاه در مساله شب خوابی‌های خیابانی باید منطبق بر دلایل خیابان خوابی افراد باشد.