تاثیر اخذ مالیات از خودروهای لوکس بر بازار

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سال‌هاست دولت‌ها شعار افزایش درآمد‌های مالیاتی را در نظر دارند، اما تجربه نشان داده هر بار که فروش نفت به راحتی انجام شده اخذ مالیات هم به فراموشی سپرده شده است. دولت سیزدهم از زمانی که مسؤولیت اداره کشور را بر عهده گرفت رویکرد کشور را در بخش‌های مختلف تغییر داد. به این معنا که تجارت با همسایگان را در اولویت تجاری خود قرار داد. همچنین دریافت مالیات از خودرو و خانه‌های لوکس و همچنین محاسبه حذف یارانه انرژی برای مشترکان آب، برق و گاز که بیش از تعرفه عادی مصرف کنند را در دستور کار قرار داده است. اکنون دولت در شرایطی که کشور با کسری بودجه مواجه است قصد دارد طبق قانون از خودرو‌های لوکس مالیات دریافت کند و سازمان امور مالیاتی اعلام کرده برای لوکس‌سواران پیامک ارسال خواهد شد. برخی کارشناسان بر این باورند کسانی که دارای خودرو‌های لوکس هستند، تجار، صاحب برخی واحد‌های صنفی و پزشکان و وکلا هستند که این احتمال وجود دارد هزینه‌های خدمات خود را افزایش دهند و این موضوع باعث فشار به اقشار متوسط شود. برخی دیگر نیز با تاکید بر این‌که دولت باید در بازار نظارت گسترده‌ای داشته باشد معتقدند خودرو‌های لوکس خارجی در اغلب کشور‌های جهان مشمول مالیات‌های مختلف می‌شود و رقمی که در ایران برای آن در نظر گرفته شده بزرگ نیست که دارندگان آن‌ها را با چالش مواجه کند.

زمستان سال گذشته در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نمایندگان مجلس تصویب کردند خودرو‌های بالای یک میلیارد تومان مشمول پرداخت مالیات هستند. بر اساس بند الحاقی (۷) تبصره (۶) تمامی مالکان (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) انواع خودرو‌های سواری و وانت دو کابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل که در پایان سال ۱۴۰۰ مجموع ارزش آن‌ها بیش از ۱۰ میلیارد ریال باشد مشمول مالیات سالانه خودرو هستند. حتی برای دریافت رقم تعیین شده فرمولی تعیین شد. تا مبلغ ۱۵ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۱۰میلیارد ریال یک درصد، تا مبلغ ۳۰میلیارد ریال نسبت به مازاد ۱۵ میلیارد ریال ۲ درصد، تا مبلغ ۴۵ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۳۰ میلیارد ریال ۳ درصد و نسبت به مازاد ۴۵میلیارد ریال ۴ درصد در نظر گرفته شده است.
ماخذ محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن است که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین و اعلام می‌شود. ماخذ مزبور برای انواع خودرو که بعد از اعلام سازمان تولید یا وارد می‌شوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات آن توسط سازمان مزبور تعیین و اعلام خواهد شد. در قانون بودجه سازمان امور مالیاتی کشور مکلف شد نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش آن‌ها حداکثر تا پایان خرداد ماه سال ۱۴۰۰ اقدام کند و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند. تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند مالیات سالانه مربوط به خودرو‌های تحت تملک خود و افراد تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن ماه سال ۱۴۰۰ پرداخت کنند. ثبت نقل و انتقال خودرو‌هایی که به موجب این بند برای آن‌ها مالیات وضع شده است قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره ممنوع است. متخلف از حکم این بند در پرداخت مالیات متعلقه مسؤولیت تضامنی دارد.
قرار بود آیین‌نامه اجرایی این بند توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و حداکثر تا پایان خردادماه سال ۱۴۰۰ به تصویب هیات وزیران برسد، اما دولت دوازدهم نه تنها در بخش درآمد برنامه‌ریزی مناسبی در این زمینه نداشت بلکه در بخش‌های هزینه‌ای و مصارف نیز صرفه‌جویی نکرد.
شهریور گذشته گزارشی مبنی بر این‌که تا بهمن ۱۴۰۰ لوکس‌سواران باید مالیات خود را پرداخت کنند و دیوان محاسبات کل کشور در آن زمان اعلام کرد مالیات بر خانه و خودرو‌های لوکس که در قانون بودجه امسال هم تکلیف قانونی داشت صفر است؛ ابهامی که درباره مالیات از خودرو‌های لوکس مطرح می‌شود. آیا مالیات خودروی خارجی با سال ساخت پایین که تصادفی باشد و ارزش آن کم شده است، همچنان براساس سال ساخت آن محاسبه می‌شود؟ محمود علیزاده، معاون فنی و حقوقی سازمان امور مالیاتی در این‌باره توضیح داده طبق قانون اگر مجموع ارزش خودرو‌های یک خانوار یا یک شخص حقیقی و حقوقی بیش از یک میلیارد تومان باشد، مشمول مالیات بر خودرو‌های لوکس می‌شود. مکانیسم ارزیابی ارزش هر دستگاه خودروی داخلی و خارجی معمولا برمبنای سال ساخت خودرو با اعمال ضریبی روی ارزش تعیین شده خودرو به استناد ماده ۴۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده ارزش‌گذاری صورت می‌گیرد. وی گفته با توجه به این‌که ۹۰ تا ۹۵درصد قیمت واقعی خودرو مبنای ارزش‌گذاری قرار می‌گیرد، اگر در این موضوع به هر دلیلی ارزش تعیین شده برای خودرو‌های مورد نظر بیشتر از ارزش واقعی آن‌ها باشد، همان‌طور که در آیین‌نامه اجرایی این بند از تبصره ۶ و ۷ بودجه مشخص شده، مشمولان می‌توانند با مراجعه، ارائه مدارک و مستندات مستدل به اداره امور مالیاتی محل سکونت‌شان نسبت به رقم ارزش‌گذاری شده برای خودروی مشخص متعرض شوند. پس از آن هیأت حل اختلاف مالیاتی رای موردنظر در این زمینه را صادر می‌کند.
علیزاده چندی پیش مطرح کرده بود مبنای ارزش‌گذاری خورو‌های لوکس چه تصادفی و چه غیرتصادفی طبق نوع خودرو، سال ساخت و برند سازنده خودرو محاسبه می‌شود و از آنجا که محاسبات سازمان امور مالیاتی به سمت قیمت پایین‌تر حرکت می‌کند و بین ۹۰ تا ۹۵ درصد ارزش روز خودرو است، اگر افراد نسبت به این ۵ تا ۱۰ درصدی که کمتر محاسبه می‌شود اعتراض دارند و معتقدند که ارزش واقعی خودروی موردنظر کمتر از این است، باید دلایل و مدارک متقن مبنی بر تصادفی بودن، مورد آتش‌سوزی قرار گرفتن خودرو و سایر حوادث که از ارزش خودرو کم کرده‌اند، ارائه دهند تا مورد بررسی قرار گیرد.

نرخ تورم و اخذ مالیات

این نکته وجود دارد که خودرو‌های داخلی به میزان تقاضا در بازار عرضه نمی‌شود و همین موضوع انتقاداتی را به دنبال داشته است. از سوی دیگر خودرو‌های خارجی به دلیل نوسانات نرخ ارز و ممنوعیت واردات افزایش قیمت را تجربه کردند و در دسته پرداختی‌های مالیاتی قرار گرفتند. باید توجه داشت اگر واردات خودرو آزاد شود یا نرخ ارز کاهش یابد برخی خودرو‌ها ممکن است طی یک دوره مشمول پرداخت مالیات شوند. یک مقام آگاه دولتی در این زمینه به خبرنگار ما گفت: سیاست دولت این است که خودرو‌های بسیار لوکس در فهرست دریافت مالیات قرار بگیرند و خودرو‌هایی که قیمت آن‌ها یک میلیارد و ۵۰ میلیون و حوالی این قیمت باشد در این بخش نیستند. نکته دیگری که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند افزایش نرخ تورم است. قاعدتا کنترل نرخ تورم از جمله وظایف دولت‌ها محسوب می‌شود. کارنامه اقتصادی دولت سیزدهم نشان می‌دهد در طول مدت فعالیت خود سیاست کاهش نرخ تورم را پیش گرفته و از سوی دیگر قصد دارد درآمد‌های پایدار از فرار‌های مالیاتی و مالیات‌های قانونی مانند خودرو و خانه‌های لوکس ایجاد کند تا وابستگی به درآمد‌های نفتی کاهش یابد.

خودرو گران می‌شود؟

سومین سال است که اخذ مالیات از خودرو‌های لوکس، در لایحه بودجه مشاهده می‌شود، اما درآمد از این بخش صفر بوده است. داود منظور، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفته طبق محاسبات انجام شده ۵۵۰هزار خودروی لوکس مشمول مالیات شدند که جمع مالیات محاسبه شده نیز ۵۶۰۰میلیارد تومان است. وی با اشاره به این‌که آیین‌نامه مالیات‌ستانی از خودرو‌های لوکس کمتر از ۲۰روز پیش ابلاغ شده، اظهار کرد برای دریافت این مالیات به مالکان خودرو‌های لوکس پیامک خواهیم زد تا نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنند و در صورت عدم‌پرداخت، در زمان نقل و انتقال خودرو باید مفاصا حساب مالیاتی را پرداخت کنند. وی در ادامه از دریافت اطلاعات ۵/ ۱۷میلیون دستگاه خودرو با همکاری پلیس راهور خبر داد. طبق لایحه سال آینده مأخذ محاسبه مالیات خودرو، قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تا پایان سال ۱۴۰۰ تعیین و اعلام می‌شود. بنابر لایحه بودجه سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش آن حداکثر تا پایان خردادماه سال ۱۴۰۱ اقدام کند و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند. بر این اساس تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند مالیات سالانه مربوط به خودرو‌های تحت تملک خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن ماه سال ۱۴۰۱ پرداخت کنند. به این ترتیب سال آینده سازمان امور مالیاتی با توجه به ارزش‌گذاری خودرو و همچنین پیامکی که برای دارندگان خودرو‌های یک میلیارد تومان به بالا ارسال خواهد کرد، نسبت به اخذ مالیات اقدام می‌کند. برخی کارشناسان بر این باورند اخباری مانند اخذ مالیات از خودرو‌های لوکس تاثیر چندانی بر عرضه و تقاضا در بازار ندارد و بازار خودرو راه خود را خواهد رفت. با این حال اخذ مالیات از خودرو‌های لوکس روی قیمت‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و فروشندگان در زمان فروش خودرو، مالیات‌های پرداخت شده را به قیمت خودرو اضافه می‌کنند و همین مساله منجر به زیان مصرف‌کننده نهایی می‌شود. همچنین گفته می‌شود تقاضا در بازار خودرو چندان از این قانون تاثیر نمی‌پذیرد، زیرا افرادی که خودرو‌های وارداتی در اختیار دارند از توان مالی مناسبی برخوردارند؛ بنابراین مشکل چندانی برای پرداخت مالیات نخواهند داشت. برخی دیگر بر این باورند اخذ مالیات از خودرو‌های لوکس می‌تواند باعث افزایش قیمت در بازار خودرو‌های کمتر از یک میلیارد تومانی شود. به این صورت که اخذ مالیات باعث کاهش تقاضای دلالی در بازار خودرو‌های بالای یک میلیارد تومان و روی آوردن فعالان این حوزه به بازار خودرو‌های ارزان‌تر می‌شود. البته وزیر صمت وعده تولید سه میلیون دستگاه خودرو را در سال داده و اگر بتواند به این وعده خود جامه عمل بپوشاند عرضه می‌تواند کنترل تقاضا را به دنبال داشته باشد.
اگر پرداخت نشود...
مالیات در بخش خودرو دو قسمت است که یک قسمت مربوط به خودرو‌های لوکس و دیگری مربوط به مالیات نقل و انتقال است. در هر دو حالت، اگر مالک خودرو قصد داشته باشد خودروی خود را بفروشد، باید ابتدا مالیات اعمال شده بر خودرو را تسویه کند. درست مانند همان مساله برگ سبز خودرو و سند قطعی که گفته می‌شود حتی در صورت حذف الزام به ثبت سند قطعی خودرو، باز هم راهی برای پرداخت این مالیات باز می‌شود چرا که بخشی از هزینه‌های دریافت شده در دفتر اسناد رسمی مربوط به مالیات نقل و انتقال ماشین است.
برخی کارشناسان نیز بر این باورند این قانون باعث خواهد شد بازار خودرو روی آرامش به خود ببیند به این صورت که اگر یک خودروی چند میلیاردی ماهانه ۲۰میلیون تومان مشمول پرداخت مالیات شود تقاضا برای آن کاهش می‌یابد و قیمت آن نیز روند نزولی را طی خواهد کرد. در این بخش مصرف‌کنندگان از خرید و فروش خودرو‌های وکالتی و قولنامه‌ای باید خودداری کنند تا خسارت نبینند.

منبع: جام جم