۴۰ تا ۴۵ درصد مردم فکر می‌کنند که نه مردم و نه مسئولان قانون را رعایت نمی‌کنند

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، رستم وندی رییس سازمان امور اجتماعی کشور در دومین همایش مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام که از سوی پژوهشگاه مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی دانشگاه شاهد و با همکاری تعدادی از مراکزی حوزوی و علمی در وزارت کشور برگزار شد، گفت: بحث آسیب‌های اجتماعی را صرفا نباید در دایره آسیب‌های اجتماعی محدود کنیم ما نیاز‌مند این هستیم که در یک دایره و میدان وسیع‌تر به بررسی دقیق‌تر و جامع‌تر آسیب‌های اجتماعی بپردازیم. به عبارت دیگر برای فهم آسیب‌های اجتماعی لازم است که هم بر کیفیت زندگی فردی متمرکز شویم و هم کیفیت روابط و مناسبات اجتماعی را مد نظر قرار بدهیم و هم کیفیت حکمرانی و سازوکار مدیریت کشورداری رادر یک طیف متصل به هم بررسی کنیم.

وی با بیان اینکه ما در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی نباید دچار ساده انگاری و تقلیل گرایی شویم و این آسیب‌ها را صرفا به حوزه اجتماعی محدود کنیم، افزود: ما در بررسی‌ها و پیمایش‌هایی که ظرف سالیان گذشته انجام داده ایم به شاخص‌هایی دست پیدا کرده ایم که تا حدود زیادی نگران کننده هستند.

رستم وندی به برخی از نشانگر‌ها و شاخص‌های نگران کننده در سطح کشور اشاره کرد و گفت: یکی از شاخص‌هایی که باید مورد توجه قرار بگیرد بحث میل مهاجرت از کشور است که یک شاخص روشنگر تلقی شود. به هر روی کسانی که از کشور مهاجرت می‌کنند دلایل زیادی دارند منتهی این شاخص تا حدودی می‌تواند نشان گر مطلوبیت یا نکویی جامعه تلقی شود. چون کسانی که مهاجرت می‌کنند تلقی آن‌ها این است که در نقاط دیگری از دنیا شرایط و وضعیت مطلوب تری وجود دارد و آن‌ها می‌توانند اهداف و آرمان‌های فردی و جمعی خود را بهتر پیگیری کنند.

وی افزود: میل به ایجاد تغییرات اساسی در کشور شاخص نگران کننده دیگی است که ما در پیمایش‌های مختلف آن را پیگیری کرده ایم و متاسفانه این شاخص نیز در حال افزایش است به این معنا که آیا ما باید وضع موجود را حفظ کنیم و یا اصلاحاتی صورت بگیرد و یا تغییرات اساسی در وضعیت و نظام مدیریتی کشور به وجود بیاوریم و این شاخصی است که باید مورد تامل قرار بگیرد.

رستم وندی شاخص میل به اعتراض را یکی دیگر از شاخص‌های نگران کننده برشمرد و اظهار کرد: آسیب‌های اجتماعی بر اساس برخی از دیدگاه‌ها نوعی اعتراض به وضعیت اجتماعی تلقی می‌شود. با این وجود اگر در کسی میل به اعتراض اینگونه بروز پیدا کند که به کف خیابان بیاید و یا بخواهد اعتراضات شدیدتری انجام دهد حتما باید از نظر جامعه شناسی سیاسی به این موضوع داشته باشیم، چون این اعتراض می‌تواند خود را در قالب اعتراض‌های هنجارشکنانه و یا کجروی نشان دهد.

وی با بیان اینکه تاب آوری اجتماعی نیز یکی دیگر از آن نشان گر‌ها و شاخص‌هایی است که باید به آن توجه کنیم، تصریح کرد: تاب آوری اجتماعی نشان می‌دهد که ظرف سالیان اخیر با افزایش فشار اقتصادی و معیشتی تاب آوری مردم کاهش پیدا کرده است.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: اگر احساس کنیم که به دلیل ناکارآمدی و یا ضعف مدیریت کشور نگرش مردم دارد به این سمت می‌رود که گویا حکومت دینی در حل مسائل و چالش‌های گوناگون کشور موفق نیست و شاید حکومت از مدل دیگری مانند حکومت سکولار و غیردینی بتواند مشکلات مردم را حل کند این شاخص هم می‌تواند برای ما بسیار خطرناک باشد و زنگ خطر را به صدا دربیاورد.

وی اضافه کرد: در حوزه آسیب‌های اجتماعی معیار را نباید تنها روی داده‌های مربوط به طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی و یا مفاسد اخلاقی قرار بدهیم. ما شاخص‌های گوناگونی در حوزه سلامت اجتماعی داریم که توجه جدی به آن‌ها می‌تواند بیانگر این باشد که جامعه زمینه گرایش به کج روی و انحرافات اجتماعی را پیدا می‌کند.

رستم وندی با بیان اینکه قانونگرایی و نوع نگاه مردم به مقوله قانونگرایی از جمله شاخص‌هایی است که در حوزه سلامت اجتماعی می‌تواند زمینه ساز کج روی و انحرافات اجتماعی شود، تصریح کرد: در پیمایش‌های انجام شده حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از مردم اعلام کرده اند که نه خود مردم و نه مسئولین قانون را رعایت نمی‌کنند. با این وجود اگر آسیب‌های اجتماعی را نوعی کج روی، انحراف، هنجارشکنی و جرم در نظر بگیریم بدیهی به نظر می‌آید در جامعه‌ای که ۴۰ تا ۴۵ درصد مردم آن فکر می‌کنند که نه مردم و نه مسئولین قانون را رعایت نمی‌کنند بحث هنجارشکنی و یا گرایش به آسیب‌های اجتماعی طبیعی‌تر به نظر بیاید.

رییس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: در بحث عدالت و برابری اگر گرایش عمومی این باشد که در جامعه برابری وجود ندارد و عدالت رعایت نمی‌شود فرد انگیزه می‌یابد که خودش در پی استیفای حقوقش بربیاید و عدالت را برقرار کند و اگر در جایی به او ظلم می‌شود تلاش کند که ظلم را جبران کند. در پیمایش‌هایی هم که انجام شده حدود ۵۰ درصد از مردم اعتقاد دارند که میزان تحقق عدالت و برابری در جامعه کم است.

وی بیان کرد: ۱۰ شاخص عمده در حوزه سلامت اجتماعی در اختیار داریم که ضرورت دارد تا هنگام تامل روی آسیب‌های اجتماعی به این شاخص‌ها نیز توجه کنیم. سلامت اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی دو روی یک سکه هستند که باید به موازات هم بررسی شوند. با این وجود اگر این ۱۰ شاخص حوزه سلامت اجتماعی هم رصد شوند و احساس کنیم که این شاخص‌ها نیز وضعیت مطلوبی ندارند حتما کانال موازی آن یعنی آسیب‌های اجتماعی فعال خواهند شد.

رستم وندی از قانون گرایی، عدالت و برابری، حقوق و آزادی ها، اخلاق اجتماعی، اعتماد و مشارکت، نشاط اجتماعی، امید اجتماعی، رضایت اجتماعی، امنیت اجتماعی و نهایتا تجربه جرائم از طریق شهروندان به عنوان ۱۰ شاخص عمده در حوزه سلامت اجتماعی نام برد و افزود: این شاخص‌ها می‌توانند نشانگر دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی باشند که ما در حوزه رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی داریم.

وی با بیان اینکه سازمان امور اجتماعی کشور از پژوهش‌های اساتید و پژوهشگران در حوزه نظریه پردازی در رابطه با آسیب‌های اجتماعی استفاده خواهد کرد، اظهار کرد: دین داری در عصر مدرنیته یک ابر نظریه است که باید از آن به عنوان پشتوانه مباحث آسیب‌های اجتماعی استفاده کنیم.

رئیس سازمان امور اجتماعی وزارت کشور به برخی امار‌های آسیب‌های اجتماعی کشور اشاره کرد و گفت: ما در حوزه اعتیاد دچار خلا و کمبود‌های نظریه داریم، چندین خلا داریم.

وی با انتقاد از توزیع آسان مواد مخدر در کشور، ابراز کرد: در کشور ما در هر دکه‌ای بسیار ساده سیگار و یا مواد دخانی را در اختیار بچه‌ها هم قرار می‌دهند. این باید پیگیری شود، متاسفانه ما سالیانه ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر در اثر استعمال مواد دخانی جان می‌بازند.

رستم وندی تاکید کرد: ظرفیت‌های دینی بسیار برای تغییر نگرش مردم درباره اعتیاد داریم نباید بگذاریم جوانی وارد مسیر مصرف سنگین اعتیاد شود و آن وقت سخت است.

وی عنوان کرد: متاسفانه ۲۷ درصد مردم نگرش مثبتی به مصرف اعتیاد و تریاک در کشور دارند، امروز شاهد پیامد‌های منفی در کشور هستیم.

وی گفت: صداوسیما و رسانه‌ها می‌توانند درباره تغییر نگرش مردم نسبت به مواد مخدر و دخانیات تلاش‌هایی کنند و این‌ها جایش خالی است.

وی ادامه داد: نرخ شیوع مصرف الکل در کشور ۹ تا ۱۰ درصد است و سالانه ۵ میلیون نفر در کشور الکل مصرف می‌کنند، رسانه‌ها باید پای کار بیایند و جسارت داشته باشند و به این موضوع بپردازند.

رئیس سازمان امور اجتماعی وزارت کشور ادامه داد:سالانه حدود ۱۰۰ هزار نفر اقدام به خودکشی می‌کنند و مرگ میر حدود ۵۰۰ هزار نفر است و این سیر می‌تواند مشکلات جدی را برای ما به وجود آورد و بدیهی است معنویت دین ما سنگری برای مقابله با خودکشی است.

وی ابراز کرد: الگوی نگه داری و مراقبت معتاد‌ها مطرح است شکی نیست الگو‌های فعلی ما اثر بخش نیست ما نتوانسته ایم در حوزه بازتوانی موفق باشیم، اما می‌گویند ۵ تا ۱۰ می‌گویند موفق بوده اند.

رستم وندی به پیمایش‌های انجام شده در وزرات کشور اشاره کرد و گفت: برهمین اساس حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از مردم اعلام کرده اند که خود و مسئولان قانون را رعایت نمی‌کنند و به آن پای بند نیستند، این طبیعی است که در جامعه ما ۴۹ درصد این فکر را می‌کنند و هنجار شکنی طبیعی می‌شود.

وی ادامه داد: ۵۰ درصد نیز معتقدند که تحقق عدالت و برابری در جامعه کم است و اگر این نگرش در جامعه عمومی شود افراد انگیزه‌ای پیدا می‌کنند تا خودشان به دنبال حق و حقوق اشان خود بیفتند.

معاون وزیر کشور همچنین حاشیه نشینی را یکی از دیگر عناوین آسیب‌های اجتماعی خواند و گفت: ۱۱ تا ۱۳ میلیون نفر در کشور ساکن سکونتگاهی غیر رسمی هستند و پس از گذشت حدود ۵ سال از فرمایشات رهبری و قوانین خاص در ساماندهی محلات حاشیه نشینی، اما می‌بینیم که در بین مدیران و برخی جمع‌ها سوالاتی پیش می‌آید که چرا باید به حاشیه نشینی پرداخت و نباید توسعه روستایی را فعال کرد؟

وی در ادامه به موضوع سقط جنین اشاره کرد و گفت: براساس آمار‌های وزارت بهداشت ۲۳۰ هزار سقط جنین در سال صورت می‌گیرد، اما برخی پژوهش‌ها نیز تاکید می‌کنند که این رقم ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار سقط جنایی و یا غیرقانونی است که باید به ان‌ها رسیدگی شود.

وی مقابله با آسیب‌های اجتماعی در فضای مجازی را مهم توصیف کرد و گفت: صیغه یابی در فضای مجازی یک آسیب اجتماعی است کا در حال گسترش است و حتما باید به فکر آن بود تا مفاهیم دینی ما دچار انحراف نشود.