خطیبی: چین برای خرید نفت ایران برنامه‌ریزی بلندمدت دارد/ علل جهش قیمت نفت چیست؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، افزایش قیمت جهانی نفت به دلیل کاهش عرضه آمریکا و حملات پهبادی مقاومت یمن به امارات وعربستان سعودی جهان را دچار نگرانی‌هایی در تامین انرژی مورد نیاز خود کرده است. کاهش عرضه نفت در هفته گذشته قیمت هر بشکه را تا ۹۰ دلار رساند، به طوری که گمانه زنی‌ها بر سر افزایش نرخ نفت ونیاز به عرضه نفت ایران افزایش یافته است. کارشناس انرژی و نماینده سابق ایران در اوپک تحلیلی دارد بر نقش سیاست‌های تحریمی دنیای غرب در کاهش عرضه و افزایش قیمت نفت و انرژی که در ادامه تقدیم می‌شود.

محمد علی خطیبی؛ معاون اسبق شرکت ملی نفت ایران و نماینده سابق ایران در اوپک در گفتگو با دانشجو به دلایل افزایش قیمت جهانی نفت اشاره کرد و در این زمینه گفت: جهان با پشت سر گذاشتن خطر کشندگی ویروس کرونا و افزایش تقاضا برای نفت، به نوعی بازار‌ها را تشنه نفت خام کرده است. درحالی کشور‌های تولید کننده و دارای اقتصاد‌های بزرگ نیازمند دریافت ارز هستند که کشور‌های صادر کننده نفت قادر به افزایش تولید خود نیستند، از این رو تنها بازاری که می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز‌ها را پوشش دهد و تامین کند، ایران است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در صورتی که برجام به نتیجه برسد، با لغو تحریم‌های نفتی، بازار نفت خام ایران می‌تواند جوابگوی بخشی از نیاز بازار باشد. کشور‌های خریدار نفت بابت این موضوع قطعا خوشحال خواهند بود چرا که ایران می‌تواند بخشی از کمبود عرضه را جبران کند.

خطیبی در خصوص بحران تامین انرژی که بر کل دنیا سایه افکنده گفت: بحران ایجاد شده را نمی‌توان فقط به بحران در زمینه تولید و عرضه نفت نسبت داد، چرا که جهان با کمبود‌های شدیدی در عرضه گاز مواجه شده است. موضوعی که منجر به افزایش چند برابری قیمت گاز شده است. امروز به دلیل افزایش تنش بین اروپا و روسیه، اروپا با بحران جدی به نام کمبود گاز رو به روست، بحرانی جدی که اروپایی‌ها را نگران عدم تامین نیاز‌های گازی خود کرده است؛ لذا بحران انرژی فقط در بخش نفت نیست.

وی تاثیر سیاست‌های تحریمی آمریکا در بخش انرژی از جمله تحریم نفتی ایران را در افزایش قیمت و کاهش عرضه موثر دانست و در این باره افزود: دنیا شاهد آن است که آمریکا و اروپا با سیاست‌های غلط از جمله تحریم نفت ایران و کشمکش‌های سیاسی باعث کاهش عرضه نفت شده اند. کاهش صادرات گاز روسیه به کشور‌های اروپایی نیز در این دسته قرار می‌گیرد؛ بنابراین بخشی از کمبود‌هایی که امروز جهان با آن مواجه است ناشی از مسائلی است که سیاستمداران کشور‌های غربی انتخاب کرده و رقم زده اند.

نماینده سابق ایران در اوپک تصریح کرد: بخشی از کاهش عرضه و تولید نفت که وابسته به مسائل اقتصادی است را می‌توان به کاهش قیمت نفت در یکی دو سال گذشته بعد از شیوع بیماری کرونا ارتباط داد. کاهش قیمت نفت هر گونه انگیزه برای سرمایه گذاری را کاهش داد؛ لذا سرمایه گذاران، در بخش نفتی سرمایه گذاری نکردند و بخش‌های دیگری را برای سرمایه گذاری انتخاب کردند، چون معتقد بودند بازار نفت بازدهی خوبی ندارد. هر چند اینک قیمت نفت به دلیل کاهش عرضه بالا رفته است، اما سرمایه گذاری در بخش نفت به سرعت سود آور نخواهد بود که سرمایه‌ها هر چه سریعتر به این بخش هدایت شوند. با توجه به اینکه سود آوری مساله‌ای زمان بر است بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که بازار نفت هر چه زودتر شاهد عرضه بیشتر نفت باشد.

معاون اسبق شرکت ملی نفت ایران در خصوص تاثیر فروش نفت ایران به چین گفت: با عملیاتی شدت قرار داد ۲۵ ساله بین ایران و چین مقادیر قابل توجهی از سرمایه گذاری چین در بخش انرژی یعنی در بخش نفت و گاز ایران، موجب توسعه صنعت نفت ما و تأمین بخشی از نیاز انرژی چین می‌شود. این موضوع می‌تواند تولید نفت و گاز ایران را افزایش دهد. هر چند به عرضه نفت کمک می‌کند، اما، چون چین نفت خریداری شده از ایران را برای فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی خود می‌خواهد این موضوع کمک چندان بزرگی به تامین نفت جهانی نمی‌کند. با توجه به افزایش تقاضای نفت از سوی چین، این کشور، نفت ایران را به منظور تامین نیاز‌های آتی خود می‌خواهد، البته از یک جهت این موضوع می‌تواند به بازار انرژی کمک کند، چرا که تقاضای چین از بازار ایران تامین شده است.

خطیبی خاطر نشان کرد:، اما بعید به نظر می‌رسد با فروش نفت ایران به چین، چین بخشی از نفت ما را وارد بازار‌های جهانی کند و به فروش برساند، چرا که چین در راستای تامین امنیت انرژی خود قرارداد ٢۵ ساله را برای خرید نفت ایران به امضاء رسانده است؛ بنابراین در رقابت شدید اقتصادی که بین بلوک غرب و چین وجود دارد، چین سعی می‌کند منابع انرژی خود را تامین کند، به این دلیل که، چون انرژی در فعالیت‌های اقتصادی آینده این کشور نقش موثری خواهد داشت.

کارشناس انرژی خاطر نشان کرد: چین با تامین بخش مهمی از منابع نفتی خود در بازار‌های ایران می‌تواند رشد اقتصادی بالاتری داشته باشد، بنابراین چین سعی می‌کند برای آینده خود سرمایه گذاری کند تا امنیت انرژی خود را تضمین کند. موضوعی که قطعا توسط کشور‌های پرمصرف نیز دنبال می‌شود.

خطیبی در این باره تصریح کرد: به این خاطر که فقط تقاضای انرژی چین رو به رشد نیست، سایر کشور‌های صنعتی نیز نگران هستند که آینده عرضه نفت و گاز در بازار چه می‌شود؟ بنابراین در حال حاضر مساله مهم امنیت بازار نفت است، به این معنا که به نظر می‌رسد موضوع امنیت انرژی آینده کشور‌های صنعتی بسیار مهم است، لذا برای حل این موضوع باید تدابیری اندیشیده شود که بخشی از آن می‌تواند لغو تحریم‌های نفتی ایران و کاهش کشمکش‌های سیاسی باشد که تحریم‌ها جهان را از دسترسی راحت به منابع انرژی دور می‌کند.