پژوهشگر حوزه تاریخ سیاسی معاصر در برنامه سیاسی «گرا»: ارتشی که توسط پهلوی اول و دوم تاسیس شد در خدمت رضا شاه و محمدرضا شاه بود؛ وظیفه اجرایی حکومت نظامی و کشتار مردم در میدان ژاله توسط ارتش شاهنشاهی اتفاق افتاد. اولین وظیفه ارتش شاهنشاهی، حفاظت از شاه بود؛ لذا در زمان رضا شاه وفتی از شمال و جنوب به کشور حمله شد، ارتش نتوانست از کشور دفاع کند. ارتش در زمان محمدرضا شاه در برهههایی توان سرکوب مردم را داشت، اما در ماههای نزدیک به پیروزی انقلاب، دچار بحران شد. برخی از سربازان ارتش شاه، افرادی بودند که پدر و مادرشان جزء انقلابیون بودند؛ گزارشهای متعددی در ماههای پایانی رژیم پهلوی وجود دارد که سربازان درحال فرار از ارتش بودند. کادر میانی ارتش نیز وفادار به پهلوی نبود، زیرا از لحاظ زندگی و معیشتی نسبت به کادر بالاتر و مستشاران آمریکایی، سطح پایین تری داشتند. حقوقی مستشار آمریکایی به دلار در تهران میگرفت، از حقوق یک سرهنگ ایرانی بیشتر بود.
علیرضا زادبر کارشناس تاریخ معاصر ایران در گفتگو با دانشجو:
فریدون جم داماد محمدرضا شاه در یکی از خاطرات خود نوشته است که سپهبد آریانا رئیس ستاد مشترک ارتش، به دلیل اینکه بدون اجازه آمریکا در ارتش شاهنشاهی تغییراتی ایجاد کرده بود، از کار برکنار شد.
فرماندهان ارتش بدون اجازه آمریکا نمیتوانستند حتی در تعداد نیروهای خود تغییرات ایجاد کنند
محمدرضا پهلوی با فوزیه خواهر ملک فاروق پادشاه مصر ازدواج کرد. حاکمان مصر و ایران، هر دو تحت سلطه و نفوذ بریتانیا بودند و برخی صاحبنظران معتقدند این ازدواج با تشویق یا اصرار انگلیسیها صورت پذیرفت و در نهایت به طلاق رسید.
جواد منصوری، نخستین فرمانده سپاه پاسداران و پژوهشگر مسائل تاریخی میگوید: بهترین و قاطعترین دلیل برای چرایی انقلاب، سخنان شاه است که در بیانیه ۱۵ آبان ۵۷ ایراد شد. در این سخنرانی، شاه میپذیرد که ظلم کرده و فاسد و وابسته بوده است.
در کتاب «۲۵ سال درکنار شاه» به تحریر محمد بهمنبیگی آمده است که در زمان محمدرضا شاه پهلوی به نوه دیکتاتور برکنار شده اتیوپی از جیب ملت سالی ۴ هزار لیره انگلیس (پوند) حقوق ثابت میداد.
در کتاب «اگر قره تاج نبود» به تحریر محمد بهمنبیگی آمده است که در زمان محمدرضا شاه پهلوی به نوه دیکتاتور برکنار شده اتیوپی از جیب ملت سالی ۴ هزار لیره انگلیس (پوند) حقوق ثابت میداد.
دهقانی دوره ۴۰ ساله انقلاب را به دو دوره تقسیم میکند؛ دوره اول را از سال ۵۷ تا ۷۶ و دوره دوم را از سال ۷۶ تا ۹۶ در نظر گرفته و میگوید بیشترین جهش علمی کشورمان در دو دهه دوم است. طبق آماری که او ارائه میدهد در این بازه زمانی ۲۰ ساله، تعداد مقالات ایران در پایگاه استنادی ISI به ۵۳ هزار مقاله رسیده است؛ یعنی رشد ۵۰ برابری نسبت به پیش از انقلاب.
کارگردان مستند آقای شاه گفت: سوژه این فیلم بازگشت به تاریخ دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی است. با این تفاوت که با مخاطب قرار دادن محمدرضا شاه ، سیر حکومتی پهلوی را مورد بررسی قرار داده است.
شاید کمتر کسی اطلاع داشته باشد که شخص محمدرضا پهلوی، از زمره اولین افرادی بوده که در ارتباط با بیان اقدامات منتسب به رضاشاه اعتراض داشته و جزء اولین مدعیان در این خصوص بوده است.
۲۱ فروردین و پس از دو ماه از کشته شدن حسنعلی منصور (نخستوزیر وقت) شاه توسط سرباز مسلمان رضا شمسآبادی مورد هدف گلوله قرار میگیرد. و بهانهای به دست شاه میدهد که فضای سیاسی آن دوران را بیشتر تحت کنترل قرار دهد.