رونمایی از ۳۰ عنوان کتاب حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سردار غلامرضا علاماتی رییس مرکز سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس ضمن گرامیداشت حماسه آزادسازی خرمشهر و جان باختگان ساختمان متروپل در آبادان بیان کرد: شهدا و رزمندگان مصداق عینی عمل به گفته هایشان هستند. آن‌ها صحنه‌های بی‌بدیلی را خلق کردند که تاثیر بسیاری داشت.

وی افزود: امام خمینی (ره) مسیر را برای پیمودن راه حق و حقیقت هموار کردند. مقام معظم رهبری نیز تاکید بسیاری بر ثبت و ضبط خاطرات شهدا و رزمندگان دارند چرا که سرمایه‌های ما محسوب می‌شوند. امروز سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس توانسته است خاطرات بسیاری از رزمندگان کشوری و لشکری را استخراج کند. در سنوات گذشته حرکات خوبی انجام شده است. بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس هر سال مصاحبه‌هایی با رزمندگان انجام می‌دهند. در سال گذشته نزدیک به ۱۲ هزار و ۴۱ ساعت مصاحبه انجام شد که حاصلش ۱۱۴ کتاب آماده چاپ شده است و ۱۰۰ عنوان هم نزدیک به چاپ هستند. در ارتش هم نزدیک ۴۰۰۰ ساعت مصاحبه انجام شده است. سایر سازمان‌ها هم در حال انجام این کار هستند.

در ادامه، دکتر علی میرهاشمی درباره شیوه انتخاب آثار برتر تاریخ شفاهی دفاع مقدس توضیح داد: نهال تاریخ شفاهی در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به یک درخت تناور تبدیل شده است که بخشی از نیاز‌های پژوهشی محققان را پوشش داده است. ساختار، محتوا و زبان سه مولفه اصلی ارزیابی آثار هستند.

وی تاکید کرد: بیان حقایق جنگ از منظر تاریخی بخش مهمی از مولفه محتوایی آثار هستند. مرز‌های بین خاطره و تاریخ شفاهی اگرچه نزدیک است، اما مشخص شده است. همچنین توجه به موضوع جنگ هم از دیگر مباحث مورد نظر در تاریخ شفاهی دفاع مقدس است. از کلی گویی باید پرهیز شود. همچنین ممیزی و گویاسازی و رعایت اصول آن هم از مواردی است که ارزشیابان و تدوینگران به آن توجه دارند. در بین ۳۰ اثر سه کتاب برتر شناخته شدند و دو کتاب هم شایسته تقدیر هستند.

سعید فخرزاده نویسنده و فعال ادبی هم بیان کرد: یکی از منابع مهم در زمینه تاریخ نگاری دفاع مقدس، روایت راویان است. در دوران دفاع مقدس اقشار مختلف مردم مشارکت داشتند. روایت و خاطرات این آدم‌ها برای تاریخ بسیار مهم است. آنچه ارزش این خاطرات را بیشتر از اسناد مکتوب می‌کند این است که یک سری رفتارها، کردار‌ها و بیان‌ها شکل می‌گیرند که فرهنگ دفاع مقدس را شکل می‌دهند. فرهنگ دفاع مقدس یکی از مصادیق مدینه فاضله انقلابیون است.

وی ادامه داد: ما یک الگوی عملی در کنار حادثه دفاع مقدس داریم که شناخت، ترویج و معرفی آن برای ما مهم است. در روایت‌های فردی چند تهدید داریم که اشتباه شدن زمان‌ها، محدود شدن آدم‌ها و مکان‌ها از جمله آن است. همچنین راوی یا شاهد از یک زاویه محدود پدیده را دیده است و روایت‌اش ممکن است نادرست باشد. جایگاه راوی و تاثیرات سیاسی هم ممکن است عامل تحریف شود؛ بنابراین روایت‌ها فقط در حد یک منبع که باید بررسی شود جایگاه دارد و باید راستی آزمایی شود. اما تاریخ شفاهی با پژوهشی که مصاحبه شونده دارد تهدید و تحریف‌ها را معتبر می‌کند تا به یک متن قابل اعتنا تبدیل شود. تاریخ شفاهی کمک می‌کند که خاطرات ذهنی به اسناد قابل اعتماد تبدیل شوند.

در بخش دیگر این نشست، امیر سرتیپ نبی سهرابی جانشین بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بیان کرد: در علم مدیریت دانش عنوان می‌کنند که تبدیل دانش تجربی به دانش کاربردی یک علم است. دفاع مقدس و مقطع تاریخی آن نمونه است و دارای ارزش‌هایی هستند که بدیل ندارند.

وی افزود: مشخصه‌های دفاع مقدس باید نشر داده شوند. حدود سه میلیون رزمنده در جبهه و خط مقدم حاضر شدند، اما چندین برابر این تعداد به آن‌ها در پشت جبهه کمک کردند. به عنوان مثال رانندگان کامیون که وظیفه حمل مهمات را داشتند یک نمونه از افراد غیر نظامی هستند. اغلب مردم ما چنین ماموریت‌هایی داشتند.

امیر سهرابی با بیان اینکه چرا باید به تاریخ دفاع مقدس بپردازیم؟ ادامه داد: نخست اینکه ثبت و ضبط تاریخ و وقایع دفاع مقدس از مطالبات مقام معظم رهبری است. دوم اینکه نیاز فرهنگی ما است. نویسندگان ما باید در حوزه دفاع مقدس ورود پیدا کنند.

وی یادآور شد: محدودیت زمانی در ثبت خاطرات رزمندگان داریم. بسیاری از رزمندگان ما یا شهید شدند یا کهولت سن بر آن‌ها تاثیر گذاشته است. همچنین ثبت خاطرات سربازان و بسیجیان هم از کار‌های مهمی است که باید انجام بدهیم. در نوشتار این آثار باید قابلیت تبدیل شدن به فیلم نامه را هم در نظر بگیریم. من از استان‌ها و ادارات کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تشکر می‌کنم که در زمینه ثبت و ضبط خاطرات رزمندگان تلاش کردند.
در پایان این مراسم ضمن رونمایی از ۳۰ اثر حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس، کتاب‌های «چریک‌های داور»، «هاتفان بی‌هیاهو (جلد 3 و 4)»، «هزار قله»، سه اثر برتر و کتاب‌های «آن سوی خط» و «ابوبصیر» هم به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.