دردِ دندان، درد هزینه‌ها و درد نوبت‌های چند هفته بعد! / ماجرا مثل همیشه در شهرستان‌ها حادتر است

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو؛ این جمله که «هزینه‌های گزاف دندان پزشکی علت عدم مراجعه مردم به دندان پزشکی است» را یک نماینده مجلس گفته و این هزینه‌های گزاف در مناطقی که دسترسی به دندان پزشک کمتر است؛ دردِ دندان را استخوان شکن کرده است. «ما می‌خواهیم بیمار غیر از درد بیماری درد دیگری نداشته باشد»، اما برای دندان پزشکی در کنار درد دندان و دردِ هزینه‌های گزاف باید دردِ در صف ماندن و نوبت‌های چند هفته بعد را هم تحمل کرد. ریشه آمار دهشتناکِ پوسیدگی و کشیدگیِ دندان در ایران را در این نقطه ببینیم.
این روزها، جز قشر متمول و مرفه جامعه، کمتر ایرانی پیدا می‌شود که دندان درد را تجربه نکرده و برای تسکین درد خود از مسکن استفاده نکرده باشد. مردم از مسکن استفاده می‌کنند تا موفق به اخذ نوبت دندانپزشکی با شرایطی مقرون به صرفه شوند.
براساس آمار‌های رسمی و با استناد به شاخص DMF، آمار پوسیدگی دندان در ایران نسبت به بیست سال گذشته سه برابر شده و به عبارتی پوسیدگی دندان این روز‌ها همدم همیشگی مردم ایران است. این شاخص در کشور‌های پیشرفته یا در حال توسعه سالانه رو به کاهش اعلام می‌شود.

چندی پیش عباسعلی خادم، نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور، در گفتگو با روابط عمومی این سازمان، با اشاره به اینکه ۹۰ درصد خدمات دندانپزشکی در بخش خصوصی و ۱۰ درصد در بخش دولتی به مردم ارائه می‌شود؛ نسبت به وضعیت اسفناک سلامت دندان در کشور ابراز نگرانی کرد و گفت: «متاسفانه خدمات دندانپزشکی در کشور از پوشش بیمه‌ای مناسب برخوردار نیست و خدمات درمانی دندانپزشکی بعد از خدمات بستری بیشترین هزینه درمان را به خود اختصاص می‌دهد.»
ناگفته نماند، توزیع نامتوازن دندانپزشک در ایران منجر به تشدید کمبود دسترسی به خدمات دندانپزشکی در کشور شده است؛ به طوری که اغلب دندانپزشکان در کلان شهر‌هایی مانند تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز فعالیت می‌کنند. این فعالیت‌ها عموما در کلینیک‌های خصوصی انجام می‌شود و سهم شهر‌های دور افتاده به مراتب اسفناک‌تر از شهر‌های پرجمعیت کشور است.
این تنها مشکل عمده این عرصه نبوده و در حالی که کمبود دندانپزشک و توزیع ناعادلانه آن در کشور موجب افزایش هزینه‌های خدمات دندانپزشکی شده است، وزارت بهداشت در حرکتی عجیب اقدام به کاهش ظرفیت پذیرش این رشته در دانشگاه‌ها کرد. در این تصمیم‌گیری ظرفیت پذیرش رشته دندانپزشکی با کاهش ۱۸ درصدی از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۰ همراه بوده است.
در همین راستا محمدمهدی مفتح، نماینده تویسرکان در مجلس یازدهم، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو گفت: «وضعیت خدمات دندانپزشکی و نیاز مردم به این خدمات در شهر تویسرکان هم با مشکلات عدیده‌ای همراه بوده و متاسفانه تعداد دندانپزشکان نسبت به جمعیت مردم بسیار پایین است.»
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه توجه به بهداشت دهان و دندان در ایران نسبت به سایر کشور‌ها همواره در سطح پایین‌تری قرار دارد، افزود: «قطعا هزینه‌های گزاف این خدمات در ایران یکی از علل اصلی حضور نداشتن مردم در کلینیک‌های دندانپزشکی است و عمدتا تا دندان به مرحله بالایی از پوسیدگی نرسد مردم از حضور در این کلینیک‌ها سر باز می‌زنند. متاسفانه هزینه درآمد دندان با میزان درآمد مردم همخوانی ندارد و قطعا دولت، مسئولین و شرکت‌های بیمه باید با یک برنامه‌ریزی صحیح برای رفع این معضل جدی، فکری اساسی کنند.»

بر اساس پژوهش‌های انجام شده، اگر فردی دچار بیماری‌های دهان و دندان شود؛ در پی آن ریسک ابتلا به بیماری قلبی، ریوی، کلیوی، آرتریت روماتوئید و در زنان باردار خطر زایمان زودرس و تولد نوزادان کم وزن افزایش می‌یابد.
فاطمه محمدبیگی نماینده قزوین، آبیک، البرز و جعفر قادری، نماینده مردم شیراز در مجلس، در گفتگو با خبرگزاری دانشجو اعلام کرد که پرونده افزایش ظرفیت پذیرش رشته دندانپزشکی و افزایش خدمات این رشته به جهت بررسی هرچه بیشتر به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی رفته است، اما پیگیری‌های خبرنگار ما در جهت ارتباط با اعضای این کمسیون ناموفق ماند.
همچنین پروین صالحی‌مبارکه، نماینده مردم مبارکه در مجلس، در گفتگو با خبرگزاری دانشجو گفت: «مسلما هیچگاه خانه ملت برنامه‌ای برای کاهش ظرفیت رشته‌های مربوط به پزشکی و دندانپزشکی ندارد و سیاست کلی مجلس، افزایش ظرفیت دانشجویان در این رشته‌ها است. امیدواریم مراکز آموزش عالی نیز همواره همراهی لازم را در این خصوص مبذول نمایند. رعایت برنامه‌های بهداشتی در کشور منجر به کاهش نیاز مردم و پیشگیری هرچه بیشتر در جهت سلامت دهان و دندان در کشور می‌شود و باید علم بهداشت در کشور مصمم‌تر از هر زمان دیگر به این زمینه ورود کند.»
این نماینده مجلس وضعیت سلامت دهان و دندان مردم در حوزه انتخابیه خود را وخیم ارزیابی و بیان کرد: «متاسفانه در شهر مبارکه خصوصا شهر‌ها و روستا‌های دور افتاده کمبود دندانپزشک با نرخ‌های متعارف به شدت ملموس است.»
صالحی‌مبارکه در ادامه با اشاره به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص افزایش پذیرش دانشجو در رشته دندانپزشکی تصریح کرد: «همانگونه که لزوم نیاز پزشک در مناطق محروم همواره مورد تاکید بوده قطعا حضور دندانپزشک نیز جهت بررسی وضعیت سلامت دهان و دندان مردم به شدت مورد نیاز است.»

طبق اعلام عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی در سال ۹۷، به طور متوسط در میان جمعیت سالمند کشور از ۳۲ دندان آن‌ها ۲۵ دندان پوسیده و یا کشیده شده است. حال با توجه به کاهش آمار باروری در ایران، طی ۲۰ سال آینده جمعیت سالمند و میانسال ایران بیش از سه برابر می‌شود و اگر فکری اساسی برای حل بحران پوسیدگی دندان در کشور نشود؛ جمعیت ایران بیش از پیش از بیماری‌های دهان و دندان رنج خواهد برد.