به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در ماه‌های گذشته با وقوع جنگ اوکراین تحولات جدیدی در بازار نفت رخ داده است. نفت روسیه پس از تحریم کشور‌های غربی، با تخفیف‌های ویژه از بازار اروپا به سمت بازار شرق آسیا حرکت کرده است.
در این بین شایعهای ناظر به جایگزینی نفت روسیه با ایران در بازار چین مطرح شده است. بر طبق این ادعا با ورود نفت روسیه به بازار شرق آسیا، صادرات نفت ایران به مقصد چین به شدت کاهش داشته و به نصف رسیده است. چین مقصد اصلی صادرات نفت ایران در زمان تحریم بوده است.
این ادعا درحالی مطرح شده که گزارش‌های متعدد مراکز معتبر خارجی، ادعای جایگزینی نفت روسیه با ایران را رد کرده است.
واردات نفت چین از روسیه، ایران و ونزوئلا افزایش یافته است
روز گذشته خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی با عنوان «China May oil imports from Russia soar to a record, surpass top supplier Saudi» به بررسی آخرین تحولات بازار نفت پرداخته است (تصویر ۱).
در این گزارش اشاره شده است: در حالی که تقاضای کلی نفت خام چین به دلیل محدودیت‌های کووید-۱۹ و کندی رشد اقتصادی کاهش یافته است، اما واردکنندگان پیشرو از جمله غول پالایشگاهی سینوپک و ژنهوا اویل، خرید نفت ارزان‌تر «روسیه» را در کنار عرضه‌های تحریم شده از «ایران» و «ونزوئلا» افزایش داده‌اند که این موضوع به چینی‌ها اجازه می‌دهد واردات نفت از غرب آفریقا و برزیل را کاهش دهند.
به بیان دیگر رویترز مدعی شده است که چینی‌ها با افزایش واردات نفت از روسیه، ایران و ونزوئلا به دنبال کاهش سهم نفت غرب آفریقا و برزیل در بازار خود هستند، موضوعی شایعه تصاحب بازار ایران توسط روسیه یا ونزوئلا را به کلی رد می‌کند.
صادرات نفت ایران به چین به میزان قبل از تحریم‌ها حفظ شده است
در ادامه رویترز گزارش داده است: باوجود تحریم‌های آمریکا علیه ایران، چین همچنان نفت ایران را که معمولاً از کشور‌های دیگر عرضه می‌شود، مصرف می‌کند. سطوح واردات تقریباً معادل ۷ درصد کل واردات نفت خام چین است.
طبق گزارش رویترز واردات کلی نفت خام چین در ماه می (ماه گذشته) به ۱۰.۸ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که این رقم در سال ۲۰۲۱ به طور میانگین ۱۰.۳ میلیون بشکه در روز بوده است.
بدین ترتیب صادرات نفت ایران به چین معادل ۷ درصد از کل واردات نفت چین و مساوی با ۷۵۶ هزار بشکه در روز محاسبه می‌شود، رقمی که قبل از تحریم‌ها نیز توسط چینی‌ها از ایران خریداری میشد.
رویترز هم تصاحب بازار نفت ایران در چین توسط روسیه را رد کرد
رویترز در ادامه می‌نویسد: واردات نفت از مالزی که اغلب به عنوان نقطه انتقال نفت ایران و ونزوئلا در دو سال گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفت، در ماه می (ماه گذشته) به ۲.۲ میلیون تن رسیده است که در مقایسه با ماه آوریل ثابت بود، اما بیش از دو برابر سال قبل بود.
ایران و ونزوئلا به دلیل شرایط تحریمی، صادرات نفت خود را به صورت مستقیم به مقصد چین انجام نمی‌دهند و از سایر کشور‌ها از جمله مالزی اقدام به صادرات می‌کنند که این میزان در مقایسه با سال گذشته بیش از دو برابر شده است.
جدول ۱ میزان واردات نفت توسط چین از کشور‌های مختلف و درصد تغییرات نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. طبق جدول، واردات نفت چین از کشور‌های عربستان، روسیه، عراق، مالزی (ایران و ونزوئلا) و امارات نسبت به سال گذشته افزایش داشته است و در عوض واردات از کشور‌های آنگولا، برزیل، آمریکا و عمان کاهش داشته است.
از این جدول به خوبی قابل مشاهده است که در آرایش جدید کشور‌های نفتی بعد از جنگ اوکراین، نفت کدام کشور‌ها جایگزین یکدیگر در بازار چین شده‌اند.
بنابر ادعای رویترز:
چین واردات نفت از روسیه، ایران و ونزوئلا را افزایش داده و جایگزین نفت آفریقا و برزیل کرده است.
صادرات نفت ایران به چین حدود ۷۵۶ هزار بشکه در روز است که معادل صادرات به این کشور قبل از تحریم‌هاست.
واردات نفت چین از مالزی به عنوان یکی از کشور‌های واسطه برای صادرات نفت ایران نسبت به ماه گذشته تغییری نکرده، ولی نسبت به سال قبل دو برابر شده است.
در جدول ۱ نیز روند صعودی و نزولی واردات نفت چین مشخص شده است.
در مجموع آنچه از گزارش رویترز برمی‌آید این است که بازار نفت ایران در چین پس از تحولات اوکراین حفظ شده و تغییر محسوسی در آن ایجاد نشده است، موضوعی که در گزارش ماهانه اوپک و موسسه مطالعات انرژی آکسفورد نیز موردتایید قرار گرفته است.