گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- مهران شفاعتی؛ مالیات عادلانه یکی از راههای رسیدن به شفافیت اقتصادی است. این درحالی است بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز، از مالیات به عنوان یکی از درآمدهای اصلی در بودجه خود بهره میبرند. یکی از کارکردهای بزرگ مالیات، کمک به بهبود شاخصهای اقتصاد واقعی و مولد یک کشور و افزایش میزان کمیت و کیفیت خدمات در جامعه است.
این درحالی است که یکی از بزرگترین چالشهای کشور ما، عدم توجه دولتهای مختلف به پایههای مالیاتی بوده است. عواید حاصل از مالیات میتواند صرف ایجاد زیرساختهای تولیدی و بهبود تکنولوژی گردد که هم زمینهساز افزایش تولید و اشتغال خواهد بود و هم موجب کاهش هزینه تولید و بالا رفتن بهرهوری کل در جامعه میشود.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه بیشتری به دریافت مالیات عادلانه شده است. برهمین اساس با مراجعه به آمارهای منتشره توسط سازمان امور مالیاتی در مییابیم که تعداد اظهارنامههای دریافت شده از اشخاص حقیقی با رشد ۵۲ درصدی مواجه شده است که این موضوع در تاریخ نظام مالیاتی کشور بی سابقه بوده است.
با توجه به مسائل مطرح شده، داوود منظور؛ رئیس سازمان امور مالیاتی کشور به گفتگو با ما نشسته است که مشروح آن تقدیم شما میشود.
یک توضیحی بفرمایید از زمانی که شما مسئولیت را در دست گرفتید چه اقداماتی در جهت اصلاح امور مالیاتی کشور صورت گرفته است؟
این خیلی سوال بزرگی است. ما اگر بخواهیم به مجموعه اقداماتی که در سازمان مالیاتی در یک سال گذشته انجام گرفته اشاره کنیم، باید سرفصلهای مختلفی را خدمت شما باز کنیم و توضیح دهیم. اما اجمالا اینکه ما گزارش عملکرد اقدامات سازمان را اخیرا در کتابچهای به مناسبت هفته دولت آماده کردیم که نسخهای از آن را هم به صورت الکترونیکی هم به صورت کاغذی خدمت شما تقدیم میکنیم که جزئیات اقدامات ما آنجا گزارش شده است. اما در عین حال چند تا شاخص مهم را و اقدام مهم را عرض کنم. اولین مسئله این بود که ما تمرکزمان در یک سال گذشته مبارزه با فرار مالیاتی بوده و شاخص مهم ما در فرار مالیاتی شناسایی مودیان جدید یا واحدیابی است. ما در گذشته موفق شدیم با کنترل اطلاعاتی که در اختیار سازمان قرار گرفت، به ویژه اطلاعات مربوط به پوزها، حدود ۲.۲ میلیون مودی جدید شناسایی کنیم که این ۲.۲ میلیون مودی جدید که عمدتا هم اشخاص حقیقی بودند. حدود ۶۰ هزار شخص حقوقی هم شناسایی شدند. این افراد امسال اظهارنامههای خودشان را برای عملکرد ۱۴۰۰ به ما دادند، یعنی ما امسال ۱.۵ میلیون اظهارنامه جدید اشخاص حقیقی دریافت کردیم که ۵۰ درصد رشد در تعداد اظهارنامههای اشخاص حقیقی بود. این شاخصترین اتفاقی بود که ما توانستیم در سال گذشته رقم بزنیم. نکته دیگر این است که ما در بحث شناسایی فرار مالیاتی و وصول معوقات مالیاتی از دورههای قبل تمرکزی که داشتیم باعث شد تا رشد وصول مالیات ما در ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹، رشد ۵۸ درصدی رشد داشته باشد که این رشد در طول تاریخ مالیات کشور بی سابقه بود یعنی بالاترین رشد مالیات در همین سال ۱۴۰۰ اتفاق افتاد که در دهه ۹۰، بیشترین رشد در سالهای قبل رشد حدود ۳۰ درصدی بوده است. پس این یک تحول در حوزه مالیات بوده است. همین امسال ما در ۵ ماهه اول امسال رشد وصول مالیات مان نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد است و بنابراین تمرکز ما در نظام مالیاتی اولا شناسایی فرارها است و وصول مالیات عادلانه و منصفانه دولت است که این خودش را در این اعداد و ارقام که عرض کردم نشان میدهد.
معافیتهای مالیاتی در مناطق آزاد نتوانسته به صادرات محور شدن این مناطق کمک کند. حتی حذف آن معافیتها هم نمیتواند این مناطق را صادرات محور کند. نظر شما در باره این مسئله چیست و چه برنامهای برای کنترل مناطق آزاد وجود دارد؟
من در بحث مناطق آزاد یک نظر شخصی دارم و یک نظر سازمانی. نظر شخصی من این است که مناطق آزاد قاعدتا از مقررات سرزمین داخلی باید مستثنی باشند. مخصوصا یکی از امتیازات مناطق کشور و مناطق آزاد در سایر کشورها همین معافیتهای مالیاتی است، ولی با توجه به اینکه مناطق آزاد با یک هدفهایی ایجاد میشوند و هدف اصلی عملا این است که به صادرات مجدد به کانون صادراتی کشور تبدیل شوند، چون این اتفاق نیفتاده است. خب برخی از قانون گذاران به این نتیجه رسیدند که پس تفاوت مناطق آزاد با مناطق درون سرزمینی چیست؟ چرا باید در آنجا امتیازاتی بدهیم که قرار نیست محصولی که میخواهیم اتفاق بیفتد و این باعث شده که یک مقدار در قواعد مالیاتی مناطق آزاد و مناطق ویژه تجدیدنظر کنند که الان تقریبا جمع بندی این است که مناطق آزاد و مناطق ویژه، معافیتهای مالیاتی که در ارزش افزوده مناطق آزاد و ویژه وجود دارد، اعمال نمیشود. هر چند که سرمایه گذاری در مناطق آزاد همچنان معافیت بیست ساله مالیات عملکرد را دارد و هر چند که حقوق و دستمزد در مناطق آزاد، معافیتهای مربوط به خودش را دارد، اما در بحث مالیات بر ارزش افزوده این معافیتهایی که قبلا وجود داشت، اما در طول دو سه سال گذشته کم کم محدودتر و کوچکتر میشود.