بررسی اندیشکده پدیدار:
طی دو روز گذشته، خبری در برخی رسانه‌ها منتشر شد که از آمار مهاجرت دو میلیون و ۸۰۰ هزار ایرانی در سال گذشته خبر می‌داد. در پی این خبر، اندیشکده پدیدار، منبع اصلی خبر را ترجمه و آن را بررسی کرده است که عصر روز گذشته نیز برای ما ارسال کرد که در ادامه می‌خوانیم.
موضوع مهاجرت یکی از مسائل پرمخاطب حوزه اجتماعی است. با وجود این، به دلیل فقر داده و آمار‌های متقن در حوزه مهاجرت ایرانیان، هر از گاهی خبری درخصوص آمار مهاجرت ایرانیان، بازتاب گسترده‌ای پیدا می‌کند. البته بسیاری از تحلیل‌های این حوزه نیز از برداشتی سطحی نشات گرفته و خلاف ابعاد حقیقی مسئله مهاجرت در ایران است.
به‌عنوان مثال، طی روز‌های اخیر انتشار خبر مهاجرت دومیلیون و ۸۰۰ هزار نفر ایرانی در سال گذشته، موضوعی بود که به دلیل بازتاب گسترده و تبعات اجتماعی آن، باید صحت‌سنجی می‌شد. در همین زمینه، پژوهشگران بنیاد سیاست‌پژوهی پیشرفت اجتماعی پدیدار، پس از بررسی منبع خبر منتشرشده در گزارش روزنامه جوان، متوجه شدند: خبر مهاجرت ۲.۸ میلیون ایرانی در سال گذشته، ناشی از اشتباه در ترجمه لغت تخصصی «Immigrant» به معنی «مهاجر واردشده» است.
در بخشی از گزارش مورخ ۱۲ آذر ۱۴۰۱ روزنامه جوان، آمده است: «بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، میزان مهاجران ایرانی در سال ۲۰۲۲ حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده که نزدیک به ۳.۳ درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شود». در صفحه ۷۵ گزارش این سازمان، نموداری آمده است که در آن وضعیت مهاجرفرستی و مهاجرپذیری ۲۰ کشور آسیایی از جمله ایران، نمایه شده است. در این نمودار، تعداد مهاجرخارج‌شده از کشور «Emigrant» به رنگ قرمز و مهاجر واردشده به کشور «Immigrant» با رنگ آبی مشخص شده است.
البته در زیر نمودار نیز منبع آن، دپارتمان اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل «DESA» درج شده است. پس از مراجعه به پایگاه این موسسه، در بخش آمار مربوط به مسئله مهاجرت در ایران، روشن می‌شود که خبر ۲.۸ میلیون مهاجر ایرانی خبری نادرست است. زیرا این رقم به سهم‌کل مهاجران خارجی واردشده به ایران (از قدیم تا به امروز) اشاره دارد، نه به مهاجرت ایرانیان از کشور!
همچنین در بخش دیگر این دپارتمان، سهم کل مهاجرانی که در ایران متولد و از کشور خارج شده‌اند (از قدیم تا به امروز) ۱.۳ میلیون نفر برآورد شده است؛ بنابراین با اندکی تامل مشخص می‌شود، خبر مهاجرت گسترده ایرانیان در سال ۲۰۲۲، اشتباهی ناشی از خطا در ترجمه تخصصی است و قابلیت استناد ندارد.
با وجود این، ضرورت دارد متولیان حوزه مهاجرت در ایران و مراکز دولتی که اطلاعات و آمار‌های دقیق مهاجران ایرانی را در اختیار دارند، درخصوص تبعات انتشار اخبار غیردقیق و غلط این حوزه هوشیارانه‌تر عمل کنند. یکی از این اقدامات مفید، می‌تواند انتشار شفاف آمار این حوزه برای بررسی تطبیقی وضعیت مهاجرت ایران در قیاس با سایر کشور‌ها باشد. چراکه یکی از پیامد‌های حداقلی ارائه آمار‌های مغشوش و غیردقیق این حوزه، افزایش میل به مهاجرت در میان اقشار نوجوان و جوان جامعه است. موضوعی که اگر به درستی مدیریت نشود، انگیزه و رغبت نیروی‌انسانی جوان به پیشرفت و ترقی سال‌های آتی کشور را از بین می‌برد.
توضیح: در همین حال که این آمار تعداد ایرانیان مهاجر را ۱.۳ میلیون یاد کرده، اما آمار‌های دیگری نیز وجود دارد از جمله سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که جمعیت مهاجران ایرانی در دنیا بر اساس آخرین آمار موجود قابل استناد در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱.۸ میلیون نفر است. البته دبیرخانه شورای عالی ایرانیان، جمعیت مهاجران خارج از کشور را ۴.۰۴ میلیون نفر برآورد کرده است ضمن این که برخی آمار‌های دیگر نیز مهاجران خارج از کشور را تا ۶ میلیون نیز برآورد کرده اند.
ارسال نظرات