خط اشتباه برخی از رسانه‌ها در مسئله حق‌آبه هیرمند / اقدام جدید طالبان در راستای تشدید تنش آبی سیستان

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، بحث حق‌آبه هیرمند در روز‌های اخیر به یکی از مهمترین بحث‌ها در رسانه‌ها و فضای مجازی تبدیل شده است و واکنش‌های مختلفی را در بین مسئولین، اساتید دانشگاه، دانشجویان، افراد محلی و کاربران فضای مجازی داشته است.

با بالا رفتن سطح بحران در منطقه سیستان صدای مردم این منطقه به مسئولین امر رسید و مطالبه به حق مردم سیستان دولت را مجاب کرد که این مسئله را در دستور کار ویژه قرار دهد و سید ابراهیم رئیسی در ۲۴ اردبیهشت ماه ماموریت وِیژه‌ای خطاب به وزرای نیرو و امور خارجه ابلاغ کرد تا مسئله حق‌آبه سیستان را با جدیت پیگیری کنند.

بیشتر بخوانید:
حق‌آبه ایران از هیرمند مسئله با اهمیتی است/ با جدیت پیگیری کنید

البته با توجه به بحرانی شدن مسئله حق‌آبه هیرمند و پافشاری غیر علنی و محسوس طالبان بر عدم اجرای معاهد ۱۳۵۱ در خصوص حق آبه هیرمند می‌شد که زودتر به سه دستور ویژه قبلی رئیس جمهور توجه کرد تا راه‌های داخلی و دیپلماتیک بیشتری برای حل بحران وجود داشته باشد.

حجت الاسلام عزیزی، امام جمعه زابل در گفتگو با دانشجو، درباره شدت بحران آب در سیستان گفت: به نظر می‌رسد که ما از خواب بیدار شدیم، اما دیر بیدار شدیم؛ این خشکسالی برای امسال و پارسال نیست، این آبی که در سیستان وجود دارد برای کشاورزی و شرب است و الان سه سال است که کشاورزان سیستان تقریبا هیچ کشتی نداشتند و چاه‌ها نیز روز به روز در حال شور شدن است.

وی افزود: امروز اوضاع خوب نیست و مردم سیستان اوضاع خوبی ندارند و مسئولین محلی شبانه روز دارند کار می‌کنند و عمق مسئله خیلی بیشتر از چیزی هست که میشنویم.

بیشتر بخوانید:
امام جمعه زابل: وزیر نیرو و خارجه فقط ۱۵ روز در سیستان زندگی کنند / بررسی مشکلات شهر جدید پرند +فیلم

اهمیت و بحرانی بودن مسئله در سیستان باعث شد که رئیس جمهور در ۲۸ اردبیهشت ماه سفری به سیستان و بلوچستان داشته باشند که هدف اصلی این سفر بازدید از سواحل مکران و بخش بلوچستان بود، اما رئیس جمهور با توجه به اهمیت بحران آب سیستان رئیس در بخش شمالی استان نیز حاضر شد و درباره بحث حق‌آبه قانونی ایران از رودخانه هیرمند صحبت‌ها نو و روبه جلویی ارائه کرد که اولین واکنش رسمی تهدیدآمیز یک مقام جمهوری اسلامی علیه طالبان در بحث حق آبه بود.

سید ابراهیم رئیسی در حاشیه سفر به سیستان و بلوچستان در جمع خبرنگاران در موضعی تهدیدآمیز بیان کرد: می‌خواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.

اما مقامات طالبان در واکنش به هشدار سید ابراهیم رئیسی مواضع گستاخانه‌ای و تمسخرآمیز گرفتند و مدعی شدند که به دلیل کمبود بارش‌ها سد کجکی افغانستان نیز خالی از آب است و در کشور افغانستان تنش آبی وجود دارد؛ در حالی که طبق معاهده ۱۳۵۱ هیرمند، مسائل فنی بحث حق‌آبه باید از طریق کارشناسان ایرانی مورد تایید قرار بگیرد و این کارشناسان بازدیدی از محل سد‌ها و رودخانه هیرمند داشته باشند و مسئله کم آبی را تایید کنند.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان درباره این مسئله عنوان کرد: بر اساس معاهده هیرمند مبنای اینکه که آیا در سد کجکی که منشا حق‌آبه ایران است آبی وجود دارد یا نه، اظهارات سیاسی من و آقای ملامتقی نیست.

وی تصریح کرد: بلکه باید هیئت فنی از وزارت نیروی ما به طور مشترک با طرف افغانستانی از سد کجکی بازدید کنند و میزان آب را بسنجند و بر مبنای آن اعلام کنند که آیا در صورت رهاسازی آب این آب به منطقه سیستان وارد می‌شود یا نمی‌شود.

بیشتر بخوانید:
امیرعبداللهیان: اگر لازم باشد از ابزار فشار هم برای حق‌آبه ایران استفاده خواهد شد

عدم تأمین حقابه هیرمند از سوی افغانستان به هیچ وجه قابل قبول نیست / اعلامیه طرف افغانستانی حاوی مطالب متناقض است

کاظمی قمی: اگر طالبان آب ایران را نداد آن وقت حجت تمام است

اگر از این مسئله نیز عبور کنیم اکنون با پیشرفت دانش و توسعه ماهواره‌ها، تصاویر هوایی گواه می‌دهد که اولا دولت افغانستان با احداث سد کجکی جلوی ورود آب به بستر هیرمند و مرز‌های ایران را گرفته است ثانیا اندک سیلاب مسیر را با احداث و آبگیری سد کمالخان منحرف کرده است و سال گذشته نیز ۲ میلیارد متر مکعب آب را به شوره زار گود زره فرستاده است!

با توجه به همه این مسائل امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه در اظهاراتی استفاده از «اهرم فشار» برای حق‌آبه ایران خبر داد که با واکنش‌هایی در رسانه‌ها مواجه شد و منظور از این اهرم فشار توسط برخی از افراد به اشتباه اقدام نظامی ایران تلقی شد.

این در حالی است که منظور از ابزار فشار قطعا اقدام نظامی نیست و برخی از رسانه‌های زرد و سطحی و افراد معلوم الحال قصد دارند با سوء استفاده از احساسات مردم و وضعیت بحرانی سیستان، کشور را در باتلاق جنگ نظامی با افغانستان فرو ببرند که قطعا این بحث در دستورکار دولت ایران قرار ندارد و البته باید دید اهرم فشار وزارت امور خارجه و دولت سیزدهم برای گرفتن حق‌آبه چه خواهد بود؟

نکته مهم دیگر این است که راه حل بحران سیستان صرفا در مذاکرات دیپلماتیک و فشار به طالبان در افغانستان برای رهاسازی حق‌آبه هیرمند نیست و راه‌حل‌های داخلی نیز وجود دارد که از سوی دولت در دست اقدام است، به عنوان مثال بحث انتقال آب از دریای عمان که اخیرا نیز مورد تاکید رئیس جمهور قرار گرفته است میتواند برای پایدار کردن آب منطقه مفید باشد و باید در اجرای این طرح‌ها تسریع ایجاد کرد.

این مورد را باید بپذیریم که با فشار به طالبان شاید یک یا دوسال بتوانیم حق‌آبه را دریافت کنیم، اما بعد از گذشت مدتی دولت طالبان مجددا شیوه قبلی را در پیش خواهد گرفت و این بار گستاخانه‌تر حق آبه را رهاسازی نخواهد کرد پس اجرای طرح‌های داخلی برای پایداری آب در کشور و جدا کردن «بندناف» سیستان از حق‌آبه هیرمند اهمیت زیادی خواهد داشت.

بیشتر بخوانید:
عدم تامین حق‌آبه هیرمند؛ مسئله‌ای که از هشدار به بحران رسیده است

بندناف مسئله آب سیستان چگونه از طالبان جدا می‌شود؟ / لزوم شفافیت در اجرای طرح‌های آبی استان

بندناف آب شرب سیستان باید از افغانستان جدا شود / وزارت نیرو شفاف بگوید درباره آب چه کرده است +فیلم

ذکر نکته دیگر نیز دارای اهمیت است که طالبان صرفا به تاسیس بند انحرافی کمالخان و سد کجکی اکتفا نکرده است و در جدیدترین اقدام خود، سد بخش آباد را بر روی سرشاخه فراه رود احداث کرده است که میتواند اثراتی شدیدتری بر روی  محیط زیست منطقه سیستان داشته باشد و تنش آبی را تشدید کند و نکته آسیب زننده‌تر این است که برای رودخانه‌های دیگر غیر از هیرمند معاهده بین المللی وجود ندارد و بر خلاف بحث هیرمند ایران نمیتواند اقدامات خرابکارانه دولت افغانستان را به یک معاهده ارجاع دهد.

با توجه به نکاتی که در این گزارش و گزارش‌های قبلی خبرگزاری دانشجو مطرح شد، علاوه بر توجه به دیپلماسی فعال در حوزه حق‌آبه باید بر طرح‌های آبی دیگر نیز توجه داشت تا هر چه زودتر بتوان این بحران را پشت سر گذاشت.