گروه استانهای خبرگزاری دانشجو، خراسان جنوبی را به عنوان بهشت معادن شرق کشور میشناسند. این استان کویری دارای معادن سنگ متنوع و فراوان است که همواره بدلیل مشکلات فراوان از جمله نبود زیرساختها مانند آب، برق، راه و راه آهن، سرمایه گذاران خیلی برای سرمایه گذاری در این بخش در استان ورود پیدا نکردند و بیشتر این واحدهای معدنی به صورت خام و با تریلی به استانهای بزرگ کشور و گاهی خارج از کشور برای فراوری حمل شده و محصور تولید شده نهایی مجدد برای استفاده مردم با قیمتها و ارزش افزوده چند برابری به استان برگشته است.
خراسان جنوبی ۷۶۳ پروانه بهره برداری معادن دارد که ۴۰ درصد این معادن تعطیل هستند و یکی از مهترین دلایل تعطیلی این واحدهای معدنی نبود زیرساختها است که کار را برای معدن کاران گران تمام میکند.
اشتغال معدن در استان ۱۳ هزارو ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و برابر با بخش صنعت است؛ یعنی ۱۳ هزارو ۷۰۰ نفر و این تعداد با فعال شدن سایر معادن و همچنین ورود سرمایه گذاران به چرخه فراوری میتواند چند برابر هم بشود.
دولت سیزدهم طی دو سال گذشته تمرکز خوبی روی تامین زیرساختهای شهرهای معدنی استان از جمله نهبندان کرده است، از جمله آنها میتوان به احداث پست ۴۰۰ کیلوولتی نهبندان، تلاش برای ساخت راه آهن و انتقال آب از دریای عمان به استان اشاره کرد، معالوصف، اما معدن کاران استان تا فراهم شدن این زیرساختها مشکلاتی دارند که حل آنها میتواند انگیزه بیشتری را برای سرمایهگذاری و کار تلاش بیشتر به معدنکاران بدهد.
محمد محمدی یکی از معدنکاران معدن سنگ منیزیت نهبندان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشکلات بر سر راه معدن کاران استان میگوید و اظهارمیدارد: مشکلات معدن در خراسان جنوبی عمده است و بیشتر معدن کاران از مالیات و دارایی ناراضی اند و داد همه را درآورده است چراکه رقمهای مالیاتی وحشتناک شده است.
وی با بیان اینکه ماشین آلات معادن معدن کاران فرسوده شده و اجازه ورود ماشین آلات جدید هم نداریم یا مجوزها برای واردات خیلی سخت شده است، معتقد است: معادن اعتبار لازم برای ورود ماشین آلات جدید را ندارند و نیازمند حمایت تسهیلاتی دولت هستند.
این معدن کار حوزه سنگ منیزیت در خراسان جنوبی میافزاید: خرید منیزیت تنها توسط دو شرکت انجام میشود که این شرکتها در پرداختها، معادن را اذیت میکنند؛ به عنوان نمونه آبان ماه سال گذشته این شرکتها بار را تحویل گرفته اند، ولی هنوز واریزی نداشتهاند و از طرفی هم ما به بازار و مالیات بدهکاریم که امان ما را بریده است، زنجیزه منیزیت به بازار فولاد وابسته است و اگر در یک نقطه مشکلی ایجاد شود این مشکل به کل چرخه سرایت میکند.
محمدی به افزایش حقوق دولتی معادن در کشور اشاره میکند و میگوید: ما از مسئولان درخواست داریم که معدن یک منطقه محروم و دورافتاده را با معادن اصفهان و تهران که به بازار فروش نزدیک هستند، مقایسه نکنند چراکه کرایههای حمل و نقل سرسام آور شده است، اما برای تعیین حقوق دولتی معدن ما را با معادن بزرگ و نزدیک به بازار فروش برابر دانسته اند در صورتی که هزینه تمام شده ما بیشتر از سایر معادن است لذا باید موقعیت جغرافیایی معدن را در تعیین حقوق دولتی معادن در نظر گرفت تا عدالت اجرا شود.
به گفته وی، هم اکنون ۱۵۰ نفر نیروی بومی منطقه نهبندان در معدن منیزیت او میکنند و توانسته اشتغال خوبی برای اهالی بومی منطقه ایجاد کند.
بیشتر بخوانید:
تامین سوخت ماشین آلات معدن یکی دیگر نکاتی است که به گفته محمدی باید تسهیل شود، او میگوید: شرکت نفت در زمینه تامین سوخت معادن واقعا ما را اذیت میکند چراکه هر روز یک قانون جدید دارند و حتی ضوابطی که برای خودشان هم طراحی شده را قبول ندارند و معادن را اذیت میکنند.
نبود زیرساختهای مورد نیاز مانند آب و برق یکی از موانع پیش روی سرمایه گذاران بخش معدن در خراسان جنوبی است، محمدی در این خصوص با بیان اینکه متاسفانه زیر ساختهای معدن منیزیت نهبندان مهیا نیست و مجبوریم با تانکر آبرسانی را انجام دهیم، میگوید: مشکل آب در معادن شاهکوه نهبندان تبدیل به یک معضل شده است و همیشه مشکل کمبود آب وجود دارد، امیدوارم دولت فکری برای این موضوع نیز بردارد.
این سرمایه گذار بخش معدن در خراسان جنوبی با اشاره به اینکه ارتباط واحدی تولیدی آنها با دانشگاه صنعت و معدن در استان زیاد نیست، از آمادگی برای بکارگیری نیروهای متخصص و دانشگاهی برای کار در بخش مهندسی معدن خبر داد.
محمدی با اشاره به مشکلات مالیاتی و چالشهای این حوزه با معدن کاران در استان، معتقد است: در پرداخت مالیات معادنی که در استانهای دیگر فعال هستند در مقایسه با معادن استان محروم و کمتر توسعه یافته خراسان جنوبی، پرداختی مالیاتی کمتری دارند، کارخانههای اصفهان از ارزش افزوده معاف شده اند، ولی این مهم برای خراسان جنوبی که استان مرزی و دورافتاده است، در نظر گرفته نشده است.
وی میافزاید: در آبان ماه سال گذشته سنگ فروخته ایم و هنوز فاکتورها نقد نشده است؛ اما مالیات و دارایی بر ما فشار وارد میکنند که باید مالیات این فاکتورها را بپردازید، ارزش افزودهای که هنوز دریافت نکرده ایم باید پرداخت کنیم و اگر پرداخت نکنیم حساب هایمان مسدود میشود، لذا مجبوریم برای پرداخت مالیات هم تسهیلات بگیریم.
احمدی یکی دیگر از معدن کاران سنگ میقات نهبندان، از عدم ثبات بازار و نبود کارگر برای کار در معدن در نهبندان گلایهمند است و میگوید: مشکل برق و گاز از دیگر مشکلات معدن سنگ نهبندان است، همچنین برای تامین سوخت ماشین آلات و دستگاهها با شرکت نفت مشکل داریم که باید حل شود.
او هم مانند دیگر معدن کاران استان از قدیمی و فرسوده بودن دستگاههای کار در معدن سنگ گلایه دارد و میافزاد: ماشین آلات معدن و دستگاههای کار در معدن فرسوده هستند و هر روز نیاز به تعمیر پیدا میکنند و متاسفانه باید مسیر طولانی را تا اصفهان برای دریافت خدمات فنی برویم، چراکه مرکز شهرستان و استان خدمات فنی و تخصصی یافت نمیشود.
این معدنکار خراسان جنوبی، عمدهترین مشکل معدنش را تامین سوخت، ثبات بازار، بالا و پایین رفتن نرخ ارز و تاثیر مستقیم آن بر کار عنوان میکند و میگوید: قصد جابه جایی دستگاهها را داریم چراکه با افزایش کرایههای حمل و نقل و هزینههای سرسام آور آن کار معدن به صرفه نیست.
احمدی که در کارخانه سنگ نهبندان موجبات اشتغال ۳۰ نفر نیروی بومی منطقه را فراهم کرده است، نیاز به جذب نیروی ماهر و متعهد را دیگر نیاز معادن میداند و میگوید: متاسفانه نیروی ماهر در منطقه وجود ندارد، نیروی کار از بیرون هم که میآوریم با مشکل بر میخوریم چراکه با شرایط معدن سازگار نیستند.
او معتقد است؛ برای شکوفایی معادن باید دولت حمایت کند تا معادن ماشین آلات جدید را جایگزین ماشین آلات فرسوده کنند تا هزینههای معادن کاهش یابد، همچنین باید نیروی کار ماهر توسط بخشهای خصوصی و دولتی آموزش ببینند و دولت در تامین زیر ساختها و همچنین سوخت مورد نیاز معادن اقدامات بهتری داشته باشد تا باعث تشویق معدن کاران به کار بیشتر بشود.
«ابوالفضل ایروانی» فرماندار شهرستان نهبندان به عنوان یکی از قطبهای معدنی استان که دومین شهرستان خراسان جنوبی در زمینه ذخیره قطعی مواد معدنی به حساب میآید نیز در گفتگو با دانشجو با اشاره به اینکه ۱۴۶ معدن در نهبندان وجود دارد که از این تعداد ۹۴ معدن فعال است، میگوید: اینها در حالی است که قبل از این دولت ۸۵ معدن فعال بوده است و هم اکنون با فراهم شدن شرایط و تامین زیرساختها سرمایه گذاران در حال ورود به حوزه معادن استان هستند.
وی پروژه ساخت پست برق ۴۰۰ کیلوولتی نهبندان را یکی از مهمترین زیرساختهای در حال انجام میداند و میافزاید: چنانچه این پست به بهره برداری برسد، یک ظرفیت خوبی را در شهرستان فعال خواهیم شد.
فرماندار نهبندان با اشاره به اینکه در زمینه تجهیزات و امکانات به معدن کاران، دولت این تجهیزات را فقط به معدن کار میدهد و امکان واردات ماشین آلات معدنی به کسانی که پروانه معدنی دارند وجود دارد، میگوید: هنوز سرمایه گذاران بزرگ بدلیل عدم زیرساختها وارد شهرستان نهبندان نشدند، اما فرصتها و ظرفیتهای سرمایه گذاری خیلی خوبی مانند طلای هیرد در نهبندان وجود دارد که یک فرصت جدی است که فقط یک بخش آن فعال است، در حوزه مس و آهن هنوز به فراوی نرسیدیم، اما هفته قبل به همراه استاندار خراسان جنوبی با گروهی از سرمایه گذاران جلسهای داشتیم و انها را تشویق به سرمایه گذاری در منطقه دهسلم کردیم.
به گفته ایروانی، یک سرمایه گذار در روستای دهسلم نهبندان یک شرکت فراوی فلورید در حال احداث دارد که در دهه فجر امسال به بهره برداری میرسد، در منطقه دهسلم حدود ۹ معدن ویژه از جمله سلیس، آهن، طلا و فلورید وجود دارد که سرمایه گذاران میتوانند ورود کنند.
او معتقد است: دولت مردمی تمام ظرفیت و توان خود را در تقویت یا ایجاد زیرساختها گذاشته است که چنانچه فراهم شود سهم ما در تولید ناخالص ملی بالا میرود.
حامد حسننژاد، مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار دانشجو با اشاره به اینکه حقوق دولتی که اداره صمت اخذ میکند، قانون معادن است و بر مبنای ظرفیت اسمی معادن گرفته شده میشود، میگوید: حقوق دولتی بر مبنای استخراج سالانه واحد باید دریافت میشود و ماهانه نیست، اکنون براساس ظرفیتی که در پروانه آنها درج شده است گرفته میشود.
وی با بیان اینکه واردات ماشین آلات معدنی امکان پذیر است، فقط معدن کاران باید درخواست بدهند و ماشین آلات با توجه به نوع معدن و میزان ذخیره میتوانند وارد کنند هیچ مشکلی هم وجود ندارد، میافزاید: پست ۴۰۰ نهبندان که راه اندازی شود و به منطقه شاهکوه و میغان برسد، انقلاب بزرگی در معادن نهبندان اتفاقخواهد افتاد، این پست پیش بینی میشود که تا پایان سال به بهره برداری برسد، یکی از مهمترین درخواستهای معدن کاران ما برق است که با راه اندازی این پست، مشکل بیشتر این معادن حل میشود.
مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با اشاره به اینکه خط انتقال آب از دریای عمان هم تا سه سال آینده به استان میرسد و در خصوص تامین آب معادن و صنایع معدنی نهبندان هم مشکلی نخواهیم داشت، میافزاید: نبود زیرساختها یکی از مشکلات تاریخی خراسان جنوبی بود که در حال رفع شدن است و این کمک فراوانی به افزایش بهره وری و استخراج معادن میکند.