۱۴۰۱، سال فراگیری ناترازی گاز/ برای آینده چه کرده‌ایم؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- ندا زارعی: بر اساس تازه‌ترین گزارشی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلش شورای اسلامی منتشر شده است، ناترازی گاز از فصل زمستان به تمامی فصل‌های سال سرایت پیدا کرده و در سال ۱۴۰۱، به طور میانگین روزانه ۱۲۳ میلیون متر مکعب ناترازی وجود داشته است.
         
قبل از انتشار این آمار، یکی از اصلی‌ترین راهکار‌هایی که برای از بین بردن ناترازی مقطعی مطرح می‌شد، ذخیره‌سازی گاز در مخازن بود. به دلیل اینکه تا پیش از این، ناترازی به صورت مقطعی و در ماه‌های سرد سال وجود داشت، راهکار ذخیره‌سازی گاز در مخازن و استفاده از آن در شرایط ضروری یکی از راهکار‌های مهم بود، اما در حال حاضر که ناترازی در تمام فصل و روز‌های سال وجود دارد، نمی‌توان با ذخیره کردن گاز، از تامین گاز در آینده اطمینان حاصل کرد؛ در حال حاضر ذخیره‌سازی گاز در مخازن، به عنوان یکی از راهکار‌هایی که برای جبران ناترازی باید مورد استفاده قرار بگیرد محسوب می‌شود.

در صورت رشد میزان ناترازی گاز و رسوخ آن در تمامی صنایعی که وابسته به این انرژی هستند، حل این چالش دشوارتر از گذشته خواهد شد. به همین دلیل ضروری است که دولت سیزدهم و نهاد‌های مسؤول از جمله وزارت نفت بیش از پیش و با سرعت بالاتری برای کاهش این ناترازی چاره اندیشی کنند و با استفاده از چندین راهکار در کنار هم در مرحله نخست از پیشروی این بحران جلوگیری کرده و در مراحل بعدی این ناترازی ایجاد شده را از بین ببرند.

وابستگی صنایع

صنایع عمده، نیروگاه‌ها و بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده، بخش‌هایی هستند که به طور مستقیم به گاز وابستگی بالایی دارند. به نحوی که در حال حاضر بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ٨٠ درصد از سبد انرژی در بخش خانگی، ٦١ درصد از بخش تجاری و خدمات عمومی، ٧٩ درصد از بخش صنعتی، ١٣ درصد از بخش حمل‌ونقل، ٣٢ درصد از بخش کشاورزی و ٥٥ درصد از خوراک پتروشیمی وابستگی مستقیم به گاز دارد. همچنین بر اساس آمار شرکت ملی گاز، در سال ۱۴۰۱، به سه بخش نیروگاهی، صنایع عمده، صنایع غیر عمده و خانگی-تجاری، روزانه ۶۳۰ میلیون متر مکعب گاز تخصیص پیدا کرده است. بخش خانگی با دریافت روزانه ۱۶۸ میلیون متر مکعب گاز در صدر این جدول ایستاده است. در نتیجه باید با استفاده از راهکار‌های متفاوت و متنوع برای هر بخش به طور جداگانه برنامه‌ریزی کرد تا از این وضعیت خارج شوند.

چه باید کرد؟

با وجود این وضعیت، در حال حاضر افزایش تولید گاز، بهینه سازی مصرف و سیاست‌گذاری‌های لازم در این زمینه، مهم‌ترین و کلان‌ترین راهکار‌هایی هستند که اجرای آن‌ها در کنار هم می‌تواند کشور را از این بحران و شرایط سخت عبور دهد. هر کدام از این راهکارها، جزئیاتی دارند که نیاز به همکاری جدی وزارت نفت، نیرو وشرکت ملی گاز است. نحوه‌ی اجرای راهکار‌ها در بخش‌های مختلفی که از گاز بهره‌مند هستند نیز در گزارش‌های بعدی بررسی خواهد شد.