به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در سال‌های اخیر پژوهشگران زیادی در کشور پرورش یافته‌اند که از توانایی بالایی برخوردارند و جذب همه آن‌ها در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش و فناوری میسر نیست، اما می‌توان از توانمندی ظرفیت بالای این افراد به عنوان پژوهشگر مستقل در راستای حل نیاز‌ها و مسائل پژوهشی دستگاههای اجرایی شرکت‌ها و مؤسسات دولتی نهاد‌های عمومی غیر دولتی و بخش خصوصی بهره گرفت.
در همین راستا آئین نامه‌ای به عنوان آئین نامه سامانه پژوهشگران مستقل کشور با هدف تسهیل شرایط همکاری پژوهشگران مستقل با دانشگاه‌ها و دستگاههای اجرایی از طریق تدوین ضوابط و نظامات رتبه بندی و مالی در تاریخ به تصویب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری رسید.
رده بندی پژوهشگران مستقل در ۴ سطح / مدرک تحصیلی مورد نیاز
براساس بند‌های این آئین نامه متقاضیان پژوهشگری مستقل بنابر امتیازات کسب شده در سطح یک، سطح دو، سطح سه، سطح چهار قرار می‌گیرند. متقاضیان گواهی پژوهشگری مستقل سطح ۳ و ۴ باید حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و یا معادل آن در علوم حوزوی و پزشکی باشند و برای کسب سطح ۱ و ۲ داشتن مدرک دکتری تخصصی و یا معادل آن در علوم حوزوی و پزشکی الزامی است.
نحوه درخواست متقاضیان
متقاضیان باید درخواست خود را از طریق سامانه flr.atf.gov.ir ارسال کنند. درخواست‌ها پس از ارزیابی اولیه توسط کارگزاران، برای تأیید نهایی به هیأت مرکزی بررسی صلاحیت ارسال و نتیجه از طریق سامانه به متقاضی اعلام می‌شود. متقاضیان پس از تأیید ابتدا در سطح ۴ قرار می‌گیرند. اعتبار گواهی پژوهشگری مستقل ۴ ساله بوده و با درخواست شخص و پس از کسب امتیازات لازم برای یک دوره دیگر قابل تمدید است. مدارک لازم برای ثبت نام در سامانه عبارت است از تصویر مدارک تحصیلی دانشگاهی یا حوزوی، رزومه فعالیت‌های علمی، پژوهشی و اجرایی مرتبط، تصویر یا فایل مستندات ارائه شده برای ارزیابی، تصویر کارت ملی و صفحات اول و دوم شناسنامه، تصویر پژوهشگر، تصویر کارت پایان خدمت برای متقاضیان مرد و عدم سو پیشینه.
صدور و ابطال گواهی صلاحیت پژوهشگران مستقل توسط هیأت مرکزی صلاحیت
دبیرکل شورای عالی عتف (رئیس هیات مرکزی بررسی صلاحیت)، سه نفر از رؤسای دانشگاه هاو مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم، یک نفر از رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارت بهداشت به انتخاب وزیر بهداشت، یک نفر از رؤسای واحد‌های دانشگاهی وابسته به دانشگاه آزاد به انتخاب رئیس دانشگاه آزاد، یک نفر از رؤسای حوزه‌های علمیه به انتخاب رئیس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و چهار نفر از پژوهشگران برتر کشور اعضای هیأت مرکزی صلاحیت را تشکیل می‌دهند. رسیدگی و بررسی پرونده‌های دریافتی، صدور و ابطال گواهی صلاحیت پژوهشگران مستقل و تصمیم گیری در خصوص رکود علمی پژوهشگران برعهده این هیأت است.
کارگزاران اجرایی، دبیرخانه هیئت ممیزه دانشگاه‌های معین (دارای هیئت ممیزه مستقل) استان‌ها هستند. کارگزاران صرفاً می‌توانند درخواست متقاضیان بومی استان خود را بررسی کنند و تعداد کارگزاران اجرایی در هر استان بسته به ظرفیت‌های علمی و تعداد متقاضیان قابل افزایش است. کارگزاران اجرایی برای بررسی درخواست‌های مقاضیان از ظرفیت کمیته‌های منتخب و کمیسیون‌های تخصصی موجود در دانشگاه استفاده و نتیجه را به هیئت مرکزی بررسی صلاحیت اعلام می‌کنند. در خصوص پژوهشگران مستقل علوم حوزوی، از ظرفیت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه به عنوان کارگزار اجرایی استفاده می‌شود.
بررسی و امتیازدهی پرونده‌های متقاضیان پژوهشگری مستقل در چهارچوب مصوبات شورای راهبری، ارجاع پرونده متقاضیان واجد شرایط به هیئت مرکزی بررسی صلاحیت، اعلام دلایل عدم احراز به متقاضیان از طریق سامانه و پیشنهاد به روزرسانی آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوطه به ستاد از وظایف کارگزاران به شمار می‌رود. کارگزاران اجرایی موظف اند درخواست‌های پژوهشگران مستقل را ظرف حداکثر سه ماه بررسی و اعلام نظر کنند.
لزوم همکاری در طرح‌های پژوهشی با کارفرمای حقوقی برای ارتقا
برای ارتقا سطح، ۴ سال ماندگاری در سطح پایین الزامی است و مدت زمان ماندگاری برای ارائه درخواست ارتقا به سطوح بالاتر، در صورت کسب امتیاز ۲ برابری و مطابق ضوابط دستورالعمل ارتقای پژوهشگران مستقل، با تأیید هیات مرکزی بررسی صلاحیت قابل کاهش خواهد بود. همچنین برای ارتقای سطح پژوهشگران مستقل علاوه بر کسب امتیازات لازم، همکاری در طرح‌های پژوهشی با کارفرمای حقوقی الزامی است.
براساس یکی دیگر از بند‌های این آئین نامه پژوهشگری مستقل به عنوان یک شغل حرفه‌ای توسط تمامی دستگاههای تصریح شده در ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری پذیرفته می‌شود و همه دستگاههای اجرایی، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و نهاد‌های عمومی غیردولتی در راستای رفع نیازمندی‌ها و مسائل تحقیقاتی خود مجازند از ظرفیت پژوهشگران مستقل در انجام پژوهش استفاده کنند.