به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تغییرات روابط تجاری بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در سال‌های اخیر مشهود بوده و خبر از بهبود فضای میان این کشورها و افزایش همکاری دارد. افزایش مبادلات تجاری بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس علاوه بر منافع اقتصادی که برای طرفین به همراه خواهد داشت، بر دستیابی به ثبات اقتصادی در منطقه نیز موثر خواهد بود. در صورت افزایش ارتباط میان این کشورها، نقش ایران در منطقه بیش از پیش پررنگ خواهد شد.
تارنمای رسانه‌ای الخلیج انلاین، در گزارشی به بررسی روابط تجاری میان ایران و کشورهای شورای همکای خلیج فارس پرداخته است. الخلیج آنلاین در این گزارش مدعی شده است که:« روابط تجاری بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران در سال‌های اخیر شاهد تحولات مهمی بوده است، زیرا این روابط مبنای مهمی برای مبادلات تجاری و اقتصادی در منطقه است. این مدل جدید روابط دیپلماتیک و اقتصادی نشان دهنده پتانسیل زیادی برای همکاری مشترک و تحریک رشد اقتصادی در دو طرف است.»
رشد قابل توجه
در این گزارش سایت قطری با اشاره به رشد قابل توجه تجارت بین کشورهای خلیج فارس و ایران نوشته شده است:« ایران و کشورهای خلیج فارس به برداشتن گام‌های نزدیک به هم ادامه می‌دهند، زیرا طرف‌ها به سمت حذف بحران‌ها در منطقه و بازگرداندن روابط به حالت عادی خود حرکت می‌کنند و از آن‌ها برای دستیابی به منافع سیاسی و اقتصادی هر دو طرف سود می‌برند. از زمان لغو تحریم‌ها، تجارت بین کشورهای خلیج فارس و ایران شاهد رشد قابل توجهی بوده است، زیرا ارزش مبادلات تجاری بین طرفین افزایش قابل توجهی داشته است. با توجه به چالش‌های اقتصادی و سیاسی کنونی، همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و ایران فرصتی واقعی برای دستیابی به ثبات اقتصادی و سیاسی در منطقه است. اما این مستلزم تعهد به تقویت روابط تجاری و مبادلات اقتصادی بین طرفین است، به گونه‌ای که فرصت‌های رشد و شکوفایی پایدار را هم برای خلیج فارس و هم برای ایران افزایش دهد.»
اهمیت همگرایی
احمد ذکرالله کارشناس اقتصادی در رابطه با این موضوع با اشاره به اینکه عوامل متعددی در رشد تجارت کشورهای خلیج فارس با ایران در سال‌های اخیر نقش داشته است، گفت:« مهمترین آن‌ها عوامل سیاسی در عادی‌سازی روابط میان کشورهای خلیج فارس (به رهبری امارات و عربستان ) با تهران است. این نزدیکی باعث افزایش محسوس در تعداد تجارت داخلی بین امارات و ایران و همچنین قطر، سلطان نشین عمان و بقیه کشورهای خلیج شده است. با اشاره به اینکه بیشترین جهش در تجارت بین ایران و امارات بوده است.
این کارشناس اقتصادی با اعتقاد بر اینکه عوامل دیگر نیز شامل نزدیکی ترکیه و ایران، توافق مبادلات تجاری و توافقات تجاری و آزادسازی تجارت با کشورهای خلیج فارس است، خاطرنشان کرد: ترکیه در این زمینه گام‌های موثرتر و فعال تری برداشته است اما این توافقات چند جانبه در رشد روابط تجاری ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس به ثمر نشسته است.
وی در خصوص موانع تقویت روابط تجاری بین خلیج فارس و ایران توضیح می‌دهد که تحریم‌های بین المللی ادامه دار علیه رژیم ایران ممکن است اولین مانع برای ادامه رشد سهم تجارت دوجانبه بین دو طرف برای دوره آتی باشد.
ذکرالله معتقد است که در قرارداد‌های جدید ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس - در صورت انعقاد آن‌ها - این تحریم‌ها چه در مورد کالا‌ها و چه شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود. برای اجتناب از آن‌ها و جلوگیری از افتادن در دام این مجازات‌های مختلف.
وی بر این باور است که کشورهای حوزه خلیج فارس می‌توانند با توسل به تامین نیاز‌های خلیج فارس به دارو، غذا و موارد دیگر از کالا‌های تحریم شده ایرانی اجتناب کنند که این امر نشان دهنده یک پیشرفت بزرگ در تحکیم روابط با ایران خواهد بود.»
حجم تجارت
حجم تجارت و صادرات صورت گرفته میان ایران و امارات متحده عربی، یکی دیگر از موضوعاتی محسوب می‌شود که در این گزارش به آن توجه شده است. بر اساس آن، میزان صادرات ایران به امارات در سه ماهه نخست نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۳۰ درصدی را تجربه کرده که رقم قابل توجهی است. در ادامه این گزارش آمده است که:« کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران، بازارهای بزرگی در منطقه هستند که همکاری اقتصادی بین آن‌ها را به فرصتی مهم برای گسترش تجارت و افزایش سود تبدیل کرده است. به گزارش خبرگزاری مهر، صادرات ایران به امارات متحده عربی در سه ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد رشد داشته است.
گزارش دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت ایران در سه ماهه نخست سال جاری نشان داد که ارزش صادرات ایران به امارات بالغ بر یک میلیارد و ۷۷۴ میلیون دلار بوده که نشان دهنده افزایش ۴۱۱ میلیون دلاری است. واردات ایران از امارات ۴.۴۹۱ میلیارد دلار بوده است که نشان دهنده افزایش ۳۶۱ میلیون دلاری واردات از این مبدا است، زیرا بسیاری از کالا‌های مهم از جمله تلفن همراه، فلزات گرانبها، ذرت، صنایع تولیدی، خوراک دام و طیور، آبزیان، دانه‌های روغنی، محصولات نساجی، کود‌های شیمیایی و تجهیزات نیروگاهی وارد شده است.
عبدالامیر ربیحاوی، مدیرکل دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت ایران نیز اعلام کرد: بهار امسال ۳۹۲ میلیون دلار کالا به سلطان نشین عمان صادر شد که نسبت به مدت مشابه دوره سال گذشته ۴۰ درصد افزایش داشته است.
وی تصریح کرد: ده کالای اصلی صادرات ایران به عمان در این مدت شامل نفت خام، آلیاژ‌های آهن، فولاد بدون آلیاژ، سایر اوره، سنگ آهن فشرده، فرآورده‌های آهن بازیافتی، فرآورده‌های آهن اسفنجی، سایر هیدروکربن‌های حلقوی، گوجه فرنگی و سایر آلیاژ‌ها یا میله‌های داغ از آهن یا فولاد بدون آلیاژ است.
وی در ادامه افزود: واردات ایران از عمان ۱۰۴ میلیون دلار و ارزش واردات ایران از عمان در سال گذشته ۱۹۸ میلیون دلار بوده است.»
مبادلات میلیارد دلاری
ربیحاوی در خصوص تجارت با قطر اظهار داشت: صادرات ایران به قطر در سه ماهه نخست سال جاری حدود ۳۰ میلیون دلار بوده است و ارزش صادرات ایران به قطر حاکی از اهمیت تجارت دو کشور در این مدت است. نسبت به مدت مشابه سال قبل که شاهد رشد ۱۶ درصدی بوده است.
وی مهمترین صادرات ایران به قطر را برشمرد و گفت: گوجه فرنگی، دام، طیور، محصولات پروتئینی، قیر، آبزیان، شوینده‌ها، هندوانه، پسته و زعفران ۱۰ کالای مهمی هستند که ایران به قطر صادر می‌کند.
ابراهیم غلام زاده رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کویت با بیان اینکه ارزش صادرات ایران به کویت بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلار است، گفت: آرزوی دو طرف برای مبادله تجاری بالغ بر یک میلیارد دلار است.
غلام‌زاده به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: مبادلات تجاری ایران و کویت برابر است، زیرا حدود ۳۰۰ میلیون دلار به این کشور صادرات داریم اما دو کشور باید مبادلات واردات و صادرات خود را افزایش دهند.
غلام‌زاده به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: مبادلات تجاری ایران و کویت برابر است، زیرا حدود ۳۰۰ میلیون دلار به این کشور صادرات داریم، اما دو کشور باید مبادلات واردات و صادرات خود را افزایش دهند. مصالح ساختمانی و صنایع غذایی از جمله کالا‌های صادراتی ایران به کویت است.
در ابتدای سال جاری، علی رضا عنایتی سفیر ایران در پادشاهی متحده از تمایل کشورش برای تقویت روابط اقتصادی خود با عربستان و افزایش سطح مبادلات تجاری و سرمایه گذاری با هدف تبدیل این کشور به بزرگترین وسعت در منطقه خبر داد.
این در شرایطی است که بین ایران و عربستان سعودی و بحرین با وجود قدرت تجارت خارجی، مبادلات تجاری وجود ندارد.
مرکز آمار شورای همکاری خلیج‌فارس اعلام کرد مبادلات تجاری ایران و کشورهای حوزه خلیج‌فارس در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۸.۵ میلیارد دلار بوده که شامل صادرات خلیج فارس به ارزش ۷.۳ میلیارد دلار و واردات به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار است.