گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو: صنعت نساجی از صنایع مهمی است که با افزایش توجه وحمایت می‌تواند موجب افزایش سودآوری کشور شود، اما افزایش بی‌رویه واردات پارچه، ارز نیمایی، کمبود مواد اولیه و قدیمی بودن ماشین‌آلات، از جمله عواملی هستند که به این صنعت ضربه زده‌اند. در حالی که ایران ظرفیت خوبی برای تولید انواع پارچه را دارد اما به دلیل نبود صرفه اقتصادی برای تولیدکنندگان و افزایش تقاضا برای پارچه‌های خارجی موجب افزایش واردات شده است، بنابراین این امر نه تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه موجب از دست رفتن اشتغال و کاهش تولید ناخالص داخلی می‌شود.
ایران سالانه حدود ۶۰۰ هزار تن پارچه مصرف می‌کند که ۷۵ درصد آن در داخل تولید می‌شود، این حجم از تولید داخل نشانگر این است که ایران در این صنعت تا حدودی خودکفا است و حمایت از تولیدکنندگان داخلی می‌تواند تا حد بسیار زیادی به این صنعت کمک کند. درحال حاضر مقدار پارچه تولیدی در کشور ۷۵ درصد است، همچنین پارچه‌های داخلی از کیفیت خیلی خوبی برخوردارند. از رقابت با محصولات خارجی گرفته تا حضور در بازار‌های بین المللی که بسیارقابل توجه است و مشخصا با حمایت بیشترو نوسازی این صنعت می‌تواند برای کشور مفید باشد.
نکته قابل توجه این است که واردات پارچه آزاد است و محدودیتی ندارد و واردکنندگان، پارچه را با ارز نیمایی وارد می‌کنند. همین دو دلیل کافیست که بر تن صنعت نساجی ایران آسیب وارد کند و تولید کنندگان داخلی را از کار بیکار کند.
واردات پارچه در سال‌های اخیر به خصوص از سال ۱۴۰۰ به بعد رشد جهشی داشته است و این موضوع به ضرر صنعت نساجی بوده است.
روند افزایشی واردات پارچه نگران کننده است
از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶، واردات پارچه به تدریج و با شیب ملایم افزایش پیدا کرد. اما در سال ۱۳۹۷، با تشدید تحریم‌ها، واردات این کالا ۵۰ درصد کاهش یافت و به ۲۵۱ میلیون دلار رسید. در سال ۱۳۹۸، با تصویب قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی»، واردات پارچه به ۳۳۴ میلیون دلار کاهش پیدا کرد. اما در دی‌ماه ۱۳۹۹، با آزادسازی واردات و تخصیص ارز نیمایی، واردات پارچه به طرز قابل توجهی افزایش یافت و در سال ۱۴۰۰ به ۷۶۹ میلیون دلار رسید. همچنین طبق آمار، واردات پارچه در سال ۱۴۰۲، به ۸۳۵ میلیون دلار رسیده است. پیشبینی شده است که این رقم تا ۹۰۰ میلیون دلار هم برسد.
پارچه‌های وارداتی طرفدار بیشتری دارند
به نظر می‌رسد که مردم ابتدا سراغ پارچه‌ها وارداتی می‌روند و افزایش تقاضا از طرف مردم و در نتیجه افزایش واردات، موجب آسیب به صنعت نساجی می‌شود. به گفته علیرضا نوری، رئیس بافندگی انجمن نساجی ایران، به دلیل اختلاف قیمت ۴۰ درصدی ارز نیمایی با ارز آزاد، واردات پارچه توجیه اقتصادی بیشتری نسبت به تولید پارچه دارد. به همین دلیل ظرفیت تولید پارچه نسبت به سال گذشته تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
تاکید رهبر انقلاب بر حمایت از کالای داخلی
طی سال‌های اخیر رهبرانقلاب اسلامی نسبت به حمایت از کالای داخلی تاکید بسیار زیادی داشتند با توجه به اهمیت این موضوع شعار سال ۱۳۹۷ را «حمایت از کالای ایرانی» برگزیدند. «مسئله‌ی اقتصاد و فرهنگ و مسائل گوناگون همه مطرح است لکن مسئله‌ی اصلی ما امسال هم مسئله‌ی اقتصاد و معیشت مردمی است. همه باید تلاش کنند، همه باید کار کنند و محور هم عبارت است از تولید ملّی؛ یعنی اگر همه تعقیب کنند و دنبال‌گیری کنند، بسیاری از مشکلات اقتصادی، مشکلات معیشتیِ مردم -هم مسئله‌ی اشتغال، هم مسئله‌ی سرمایه‌گذاری و بقیّه‌ی چیزها- حل خواهد شد. آسیب‌های اجتماعی به میزان زیادی کاهش پیدا خواهد کرد؛ یعنی محور، تولید ملّی است؛ بنابراین اگر تولید ملّی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. من این را محور قرار دادم برای شعار امسال؛ شعار امسال «حمایت از کالای ایرانی» است؛ سال «حمایت از کالای ایرانی». این فقط مربوط به مسئولین نیست؛ آحاد ملّت همه میتوانند در این زمینه کمک بکنند و به معنای واقعی کلمه وارد میدان بشوند.»
صنعت نساجی ایران با پتانسیل بالایی که دارد، می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا کند. اما برای تحقق این پتانسیل، نیازمند حمایت جدی دولت و اتخاذ سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی است، همچنین با توجه به تاکیدات رهبری ضمن حمایت از کالای داخلی باید مسئله خریداری کالا‌های داخلی بین عموم مردم فرهنگ سازی شود وبا حمایت دولت و اخذ تصمیمات مناسب هزینه تهیه کالای داخلی هم برای مصرف‌کننده هم تولید‌کننده صرفه اقتصادی داشته باشد.
نویسنده: نرگس اصلی‌بیگی