به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف به‌روزرسانی و ارتقاء آینده علمی کشور، روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور را به فرهنگستان علوم سپرده است. این اقدام در راستای بهبود سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های علمی و پژوهشی شورا صورت گرفته؛ در این چهارچوب، نشستی با حضور دکتر محمدرضا مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، اعضای شورای راهبردی و مسئولین دبیرخانه روزآمدسازی نقشه جامع برگزار شد. در این نشست، چالش‌های کلیدی کشور در زمینه‌های مختلف بررسی و راهکار‌های مبتنی بر اسناد بالادست ملی و مستندات علمی و فناوری بین المللی مشتمل بر بیش از سی سند سیاستی داخلی و بین المللی بررسی شد.
هدف‌گذاری برای رفع مشکلات ملموس مردم در روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور
رئیس فرهنگستان علوم، روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور را موجب حل مشکلات مردم دانست و گفت: اظهار داشت: اگر قرار است روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور مؤثر باشد، باید به چالش‌های اساسی کشور بپردازد. یکی از این چالش‌ها انرژی و هوای پاک است. اگر علم و فناوری نتوانند این مشکلات را حل کنند، فایده‌ای ندارد. حتی اگر ۵۰۰ اولویت تعیین کنید، اما به چالش‌های اصلی نپردازید، مشکلات حل نخواهند شد. ابر چالش‌های کشور بیش از ۱۰ مورد نیستند. اگر ۵ الی ۶ مشکل اصلی را حل کنید، بقیه مشکلات به صورت دومینووار حل می‌شوند. بنابراین، اولویت‌ها باید محدود شوند و بر مسائل اساسی تمرکز کنند.
رئیس فرهنگستان علوم افزود: به عنوان مثال، مشکل ناترازی انرژی داریم. کل ظرفیت اسمی انرژی برق تولیدی کشور حدوداً ۹۰ هزار مگاوات است؛ اما ظرفیت بهره‌برداری از آن کمتر است. هم‌اکنون چین ۶۰۰ هزار مگاوات برق خورشیدی تولید می‌کند، در صورتی که ظرفیت تولید پنل خورشیدی ما ۱۵۰۰ مگاوات است. علم و فناوری باید به صنعت بپیوندد و این ظرفیت ۱۵۰۰ مگاوات در سال را به ۱۰ هزار مگاوات تبدیل کند تا ظرف ۵ سال به ۵۰ الی ۶۰ هزار مگاوات برسد. معادل برق الانتان می‌توانید برق خورشیدی بگیرید. با برق خورشیدی هم می‌توانید بیابان را سبز کنید و هم می‌توانید با پرورش دام در این مزارع پروتئین تولید کنید. چینی‌ها همین کار را کردند و بهره‌برداری می‌کنند. این علم است. چه کسی می‌گوید این علم نیست؟
وی ادامه داد: آیا واقعاً امنیت غذایی داریم؟ ۱۳۱ میلیون تن تولید میکنیم، اما آیا دسترسی به غذا برای همه فراهم است؟ شما چقدر گرسنه در کشور دارید؟ چقدر از آسیب‌های ناشی از سموم داخل مواد غذایی در کشور رنج می‌بریم؟ اصلاً چقدر آب مصرف میکنیم؟ گزارش‌ها نشان می‌دهد برای هر کیلو تولید غذا در مزرعه ۳۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود. علم باید اینجا به کار آید. در شرایط گلخانه‌ای معمول ۶۰ لیتر آب برای هر کیلو غذا مصرف می‌شود، در حالی که برای گلخانه‌های فوق‌مدرن پیشرفته فناورانه نوآورانه تنها ۲.۵ لیتر آب مصرف می‌شود.
رئیس فرهنگستان علوم، ضمن تاکید بر اهمیت بهره‌مندی از فرصت‌ها، گفت: می‌خواهیم در روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور با افق ۱۰ سال، ۵ مسئله حل کنیم. نمی‌خواهیم ۵۰ مسئله حل کنیم. ان‌شاءالله برای ۱۰ سال دیگر دوباره دور هم جمع می‌شویم و مجدد نقشه را بروز میکنیم. باید سعی شود که در نقشه جامع علمی کشور گره مردم را باز کنیم. فرصت‌ها از دست می‌رود. اگر توانستید این کار را در نقشه انجام دهید، می‌توانیم آن را به مسئولان ارائه کنیم.
وی با استناد به فرمایشات رهبری اظهار داشت: استفاده از تجربیات مثبت جهانی، به معنای وابستگی یا تسلیم در برابر سند‌های خارجی نظیر سند ۲۰۳۰ نیست. بلکه این امر به معنای بهره‌گیری از دانش و راه‌حل‌های موفق جهانی برای حل مشکلات کشور، با در نظر گرفتن اقتضائات داخلی است. این رویکرد نه تنها اشکالی ندارد، بلکه مطابق با اصول قانون اساسی است و می‌تواند به ارتقای سیاست‌گذاری‌های علمی کشور کمک کند.
رئیس فرهنگستان علوم از معاونت علمی و روسای دانشگاه‌های معتبر کشور، از جمله دانشگاه‌های امیرکبیر، تهران، شریف، الزهرا و علامه طباطبایی خواست که با به‌کارگیری ظرفیت‌های دانشی و پژوهشی خود در بازنگری و به‌روزرسانی نقشه جامع علمی کشور مشارکت فعال‌تری داشته باشند.
مخبردزفولی همچنین بر اهمیت همکاری فرهنگستان‌های مختلف، از جمله فرهنگستان علوم پزشکی، و دفاتر فناوری تاکید کرد و اظهار داشت: همه این مجموعه‌ها باید دست به دست هم دهند تا بتوانیم نقشه‌ای جامع و عملیاتی برای آینده علمی کشور تدوین کنیم.
رئیس فرهنگستان علوم تصریح کرد که افق این بازنگری باید ۱۰ ساله باشد و خاطرنشان کرد: ما نباید به گونه‌ای عمل کنیم که پس از یک دهه نتیجه‌ای حاصل نشود. هدف این است که در پایان دوره بتوانیم با افتخار اعلام کنیم که دستاورد‌های علمی و دانشی کشور به یک نقطه قابل اتکا و عملیاتی رسیده است.
مخبردزفولی با تشکر از اقدامات صورت گرفته در معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور برای روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور، ارزش مستندات ارائه شده از این نهاد را بسیار بالا دانست و اظهار کرد که این تلاش‌ها به‌طور قابل توجهی می‌تواند به تدوین اسنادی مستند و قابل اتکا منجر شود.
وی تاکید کرد که این مستندات قابلیت شناسایی سه نکته اساسی را دارند و آن تعیین نکات برجسته و اصلی در کشور، بررسی انحراف معیار با واقعیت‌ها و تحلیل روند‌های جهانی و اهداف تعیین‌شده است.
رئیس فرهنگستان علوم پیشنهاد کرد که برای ایجاد همگرایی بین مسئولان و دستیابی به نتایج مطلوب، باید روی پنج تا هفت محور مشترک تمرکز شود. وی با اشاره به برخی اقدامات آغازشده در حوزه‌هایی مانند انرژی، آب و امنیت غذایی، خاطرنشان کرد که هرچند حرکت‌هایی آغاز شده، وضعیت موجود به‌عنوان نقطه عزیمت قابل اتکا نیست و نیاز به تفاهم و تبادل نظر بیشتری وجود دارد.
وی ضمن قدردانی از زحمات انجام‌شده، به ضرورت بررسی عمیق‌تر سیاست‌های کشور‌های دیگر و انطباق آن با شرایط کشور تاکید کرد و افزود: این حجم از اسناد و مدارک، نشان از تلاش گسترده‌ای دارد، اما برای پیشبرد بهتر امور، باید به نکات کلیدی و محوری توجه بیشتری شود.
در ابتدای این جلسه، دکتر منصور کبگانیان، رئیس مرکز مطالعات راهبردی فرهنگستان علوم با تشکر از عملکرد شورای راهبردی روزآمدسازی نقشه جامع علمی، گفت: شورای راهبردی روزآمدسازی در این دوره هم گزارش منظم می‌دهند و هم بحث ترویج و گفتمان‌سازی که نقص نقشه جامع قبلی است را برطرف کرده‌اند؛ یک زمانی مقام معظم رهبری یک گلایه‌ای کردند که خیلی از دانشگاه‌ها و مسئولین اصلاً از عمق و محتوای نقشه خبر ندارند و درباره آن چیزی نمی‌دانند؛ لذا در این دوره هر دو کاری که در این راستا انجام می‌شود، اقدام درستی است.
گفتمان‌سازی نقشه روزآمد جامع علمی کشور با هدف افزایش مشارکت نخبگان
در ادامه، آقای دکتر ناصر باقری‌مقدم رئیس گروه مطالعات راهبردی علم و فناوری فرهنگستان علوم و دبیر شورای راهبردی روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور با اشاره به روند عملیاتی و مشارکت نخبگان کشور در طرح روزآمدسازی نقشه جامع علمی، گفت: ما برای روزآمدسازی نقشه، از همه دانشگاه‌ها دعوت کردیم. از هشت دانشگاه اصلی کشور، درخواست شده تا نظرات خود را درخصوص روزآمدسازی نقشه آماده و تهیه کنند.
وی افزود: علاوه بر این، با استفاده از ظرفیت ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تمام دانشگاه‌های کشور و در تمامی استان‌ها هسته اندیشه‌ورز راه‌انداخته‌ایم و از آنان درخواست کرده‌ایم که مشارکت کنند و در قالب اندیشه‌ورزی مشغول فعالیت هستند و گزارش‌های خود را ارسال کنند. یک سایت هم‌اندیشی هم برای متخصصین ایجاد کرده‌ایم. نخبگانی که اعم از اعضای هیئت‌علمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و متخصصین شرکت‌های دانش بنیان هستند می‌توانند مستقیم مراجعه کنند و نظراتشان را در حوزه روزآمدسازی نقشه، اعلام کنند. عنوان این سامانه hamandishi.scci.ir است.
باقری مقدم گفت: نقشه جامع را به بخش‌های مختلف تقسیم کرده‌ایم و هر فرد می‌تواند در هر بخشی که تمایل دارد، نظراتش را اعلام کند. ضمنا سیستم کنترل پروژه دقیقی ایجاد کرده ایم و به صورت هفتگی میزان پیشرفت مطالعات گروه‌های مختلف را ثبت و گزارش گیری میکنیم.
وی با بیان اینکه تیم گفتمان‌سازی در دبیرخانه برای آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی به موقع فرایند روزآمدسازی نقشه در حال تلاش هستند؛ گفت: ما در فرهنگستان علوم به عنوان یک هاب در جمع‌بندی از تمام مطالعات انجام شده کشور در سند روزآمد شده نقشه جامع علمی در کشور، استفاده میکنیم. از این رو، ۱۶ دستگاه اجرایی و به همین تعداد دانشگاه و مراکز تحقیقاتی دارند با ما همکاری می‌کنند و امیدواریم تا آخر دی‌ماه این کار را به نقطه‌ای برسانیم که جلسات کمیسیون‌های تلفیق آن در فرهنگستان برگزار شود. این جلسات با حضور اعضای پیوسته و وابسته فرهنگستان علوم و فرهنگستان علوم پزشکی و دستگاه‌های متولی و دانشگاه‌ها برگزار خواهد شد؛ و پیش‌بینی کرده‌ایم که با همکاری نمایندگان دستگاه‌های مختلف، این کار تا پایان اسفند نهایی شود.
در ادامه این نشست، دکتر مهدی الیاسی، معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری ضمن اشاره به مطالعات این معاونت درخصوص شناسایی اولویت‌های علم و فناوری ایران در نسخه روزآمد نقشه جامع علمی کشور، گفت: این گزارش پژوهشی براساس مطالعات اسنادی و احصاء چالش‌های این حوزه از منظر تمامی اسناد بالادستی کشور و بیش از ۲۳ گزارش و تحقیق بین‌المللی تهیه و تدوین شده است. در ادامه این مطالعات را در قالب برنامه ملی آینده نگاری به شیوه دلفی هم به طور موازی پیگیری کرده‌ایم تا ان‌شاءالله خروجی این تحقیق به گزارش اسناد بین‌المللی اضافه شود و سعی داریم تعداد زیادی از خبرگان علمی و فناوری درگیر این مطالعه شوند تا بتوانیم از نظرات کارشناسی در این بخش از پروژه روزآمدسازی نقشه بهره‌مند شویم. دکتر الیاسی در ادامه سپس گزارش مفصلی از این مطالعات ارائه کرد.
در ادامه اعضای حاضر در نشست سوالاتی در خصوص موارد مطروحه بیان کردند و مقرر شد در جلسه بعدی موضوع اولویت‌های علم وفناوری با رویکرد تحلیل پاتنت‌های بین المللی در دستور کار شورا قرار گیرد.
در این جلسه علاوه بر هیئت رئیسه فرهنگستان علوم و نمایندگان گروه‌های علمی فرهنگستان علوم، روسا و مدیران و نمایندگانی از شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، مرکز تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت و آموزش پزشکی، سازمان تعاملات علمی بین المللی، بنیاد ملی علم، بنیاد ملی نخبگان، فرهنگستان علوم پزشکی و روسای دانشگاه‌های امیرکبیر، شهید بهشتی، الزهرا، علامه طباطبایی، فرهنگیان و ... حضور داشتند.
ارسال نظرات