لزوم راه اندازی سامانه قانونی درباره دارو‌های سقط جنین/کمبود اطلاعات می‌تواند به افزایش خطرات ناشی از مصرف دارو‌ی سقط منجر شود

مریم مشهدی، پژوهشگر حوزه جنین، در سلسله نشست‌های ایران جوان به بررسی چالش‌های موجود در زمینه سقط جنین و غربالگری‌های بارداری پرداخت. این نشست از سلسله نشست‌های ایران جوان به منظور ارتقاء آگاهی عمومی و تبادل نظر در خصوص مسائل اجتماعی و پزشکی مرتبط با بارداری و سقط جنین برگزار شد.

مشهدی با اشاره به اینکه سقط‌های عمدی به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فردی انجام می‌شوند، تأکید کرد که آگاه‌سازی زنان نسبت به عوارض پزشکی سقط می‌تواند تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری آنها داشته باشد. او گفت: تجربه نشان داده که توضیح عوارض جسمی و روانی سقط می‌تواند بر تصمیم زنان تأثیرگذار باشد. وی افزود که بسیاری از زنان ممکن است به دلیل ناآگاهی از عوارض بالقوه، تصمیمات نادرستی بگیرند که عواقب جدی برای سلامت جسمی و روانی آنها به همراه دارد.

این پژوهشگر همچنین به استفاده غیرقانونی از دارو‌های سقط جنین در ایران اشاره کرد و گفت: «بسیاری از زنان برای تهیه این دارو‌ها به منابع قاچاق و غیررسمی روی می‌آورند که می‌تواند خطرات جدی برای سلامت آنها ایجاد کند.» مشهدی خاطرنشان کرد که این دارو‌ها ممکن است در شرایط نامناسب نگهداری شوند و عوارض جانبی غیرقابل پیش‌بینی داشته باشند.

وی همچنین افزود: پس از سه سال از ابلاغ قانون خانواده و جوانی جمعیت به دستگاه‌های دولتی، هنوز هیچ سامانه‌ای برای ارائه اطلاعات صحیح و قانونی درباره دارو‌های سقط جنین راه‌اندازی نشده است. این کمبود اطلاعات می‌تواند به افزایش خطرات ناشی از استفاده غیرمجاز و غیرعلمی از این دارو‌ها منجر شود. این وضعیت نشان‌دهنده نیاز فوری به ایجاد یک سیستم اطلاعاتی جامع و قابل اعتماد است که بتواند به زنان و خانواده‌ها در تصمیم‌گیری‌های مربوط به بارداری و سقط کمک کند.

مشهدی به عوارض جدی دارو‌های سقط جنین مانند "سایتوتک" اشاره کرد و گفت: «برخی از زنان پس از استفاده از این دارو‌ها دچار مشکلاتی نظیر توهم، بی‌قراری و تپش قلب می‌شوند و ممکن است نیاز به مصرف دارو‌های اعصاب پیدا کنند.» او بر اهمیت مشاوره پزشکی پیش از تصمیم‌گیری در مورد سقط تأکید کرد و افزود که زنان باید از عوارض و خطرات مربوط به این دارو‌ها آگاه شوند تا بتوانند تصمیمات بهتری بگیرند.

وی در ادامه با بیان اینکه استفاده از روش‌هایی همچون کورتاژ برای دفع بقایای جنین ممکن است عوارض جدی برای زنان ایجاد کند افزود: این عوارض شامل آسیب به دیواره رحم، افزایش خطر عفونت‌های لگنی و حتی سوراخ شدن دیواره رحم است که احتمال بارداری بعد از این اقدام را کم‌تر می‌کند.

همچنین وی با تأکید بر لزوم آگاه سازی بانوان در رابطه با عوارض دارو‌های گیاهی افزود: برخی از گیاهان دارویی که به عنوان عوامل سقط معرفی می‌شوند، ممکن است عوارض غیرمنتظره‌ای برای زنان ایجاد کنند. بنابراین، مشاوره و نظارت پزشکی در این زمینه بسیار مهم است تا از عوارض ناخواسته جلوگیری شود.

وی با بیان اینکه تجربه بارداری قبل از تولد نوزاد می‌تواند تأثیر عمیقی بر روان مادر داشته باشد افزود: زنان به‌خصوص با شنیدن صدای قلب جنین در سونوگرافی، ارتباط عاطفی عمیقی برقرار می‌کنند. این ارتباط می‌تواند باعث ایجاد احساسات پیچیده‌ای در صورت سقط جنین شود و نیاز به زمان برای پذیرش و سازگاری با این احساسات وجود دارد.

مشهدی همچنین در ادامه گفت: تصمیم به سقط جنین می‌تواند تأثیرات عمیق و پیچیده‌ای بر روابط زناشویی داشته باشد. در مواردی که زوجین با مشکلات اقتصادی یا فشار‌های اجتماعی مواجه هستند، وجود یک جنین ممکن است به عنوان عاملی برای تقویت روابط و ایجاد توافقات جدید عمل کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت حمایت‌های روانشناختی و مشاوره‌ای در فرآیند تصمیم‌گیری درباره بارداری است.

مشهدی با اشاره بر لزوم ارائه تجربه مثبت افرادی که از سقط جنین خودداری کرده‌اند گفت: افراد ممکن است در شرایط بحرانی و تحت فشار تصمیم به سقط جنین بگیرند، اما با ارائه مشاوره و حمایت‌های عاطفی، می‌توانند به تصمیمات بهتری دست یابند. تجربه‌های مثبت افرادی که از سقط خودداری کرده‌اند، می‌تواند به عنوان نمونه‌هایی برای دیگران مورد استفاده قرار گیرد و به آنها در مواجهه با چالش‌های مشابه کمک کند.

این پژوهشگر حوزه جنین افزود: غربالگری‌های بارداری تنها قادر به شناسایی تعداد محدودی از سندروم‌ها هستند و نمی‌توانند تمامی بیماری‌های جنینی را شناسایی کنند. برای مثال، در تست‌های غربالگری، احتمال شناسایی یک سندروم ممکن است یک به ۲۵۰ باشد که به معنای ریسک بالای آن نیست و باید به خانواده‌ها توضیح داده شود که این اعداد به چه معنا هستند و نباید موجب اضطراب غیرضروری شوند.

وی با تاکید بر لزوم آگاه‌سازی در زمینه غربالگری‌های بارداری ادامه داد: بسیاری از افراد جامعه و حتی پزشکان ممکن است از اهداف و نتایج واقعی این آزمایشات آگاه نباشند. به خصوص در مورد غربالگری بیماری‌های جنینی، نیاز به توضیح و تبیین دقیق وجود دارد تا خانواده‌ها بدانند که این آزمایشات صرفاً برای شناسایی مشکلات نیستند و ممکن است اضطراب و نگرانی‌های اضافی ایجاد کنند.

مشهدی همچنین گفت: آگاه‌سازی در مورد سندروم داون و دیگر اختلالات ژنتیکی می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند. بسیاری از خانواده‌ها به دنبال آرامش خاطر هستند و احساس می‌کنند که انجام آزمایشات تشخیصی می‌تواند به آنها کمک کند. اما تجربه نشان می‌دهد که این آزمایشات همیشه نتایج دقیقی ندارند و ممکن است باعث اضطراب غیرضروری شوند. بنابراین، مهم است که خانواده‌ها با واقعیت‌های موجود آشنا شوند و بدانند که زندگی با سندروم داون می‌تواند با چالش‌ها و موفقیت‌های خاص خود همراه باشد.

وی با اشاره به هزینه‌های مربوط به نگهداری از کودکانی که ممکن است مشکلات سندرومی داشته باشند گفت: خانواده‌ها باید بدانند که هزینه‌های مربوط به نگهداری از کودکانی که ممکن است مشکلاتی داشته باشند، مشابه هزینه‌های نگهداری از کودکان عادی است. همچنین، برخی از آزمایشات مانند آمنیوسنتز که برای تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها انجام می‌شوند، ممکن است ۱ تا ۵ احتمال خطا داشته و منجر به سقط جنین شوند.

او در پایان خاطرنشان کرد که افراد دارای سندروم داون و دیگر معلولیت‌ها می‌توانند به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند. مشهدی گفت: «نمونه‌هایی از افراد موفق که با وجود چالش‌های خود به دستاورد‌های بزرگ رسیده‌اند، می‌تواند به خانواده‌ها انگیزه و امید بدهد. این افراد معمولاً با تلاش و پشتکار خود می‌توانند به عنوان الگو‌هایی برای دیگران عمل کنند و نشان دهند که معلولیت نمی‌تواند مانع از دستیابی به اهداف و آرزو‌ها باشد».