به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، به گزارش خبرگزاری حوزه، اندکی از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ نگذشته بود که کتاب آیات شیطانی توسط سلمان رشدی، یک نویسنده مسلمان هندیالاصل دارای تابعیت انگلستان، انباشته از توهین و افترا و اهانت به مقدسات اسلامی منتشر شد و تبلیغات فراوانی حول و حوش آن به راه افتاد. تظاهرات و واکنشهای فراوانی در مقابل آن صورت گرفت و عدهای از مسلمانان به شهادت رسیدند و اوضاع جهان اسلام ملتهب گردید.
در هر حال، در چنین شرایطی امام خمینی (رحمتاللهعلیه) فتوای تاریخی خود را درباره ارتداد سلمان رشدی اعلام کردند و علیرغم اینکه غرب در برابر این حکم ایستادگی نمود، ملتهای اسلامی و بسیاری از دولتها، به نوعی از این حکم حمایت نمودند و کنفرانس اسلامی نیز در هجدهمین اجلاس سالانه خود آن را تایید نمود.
آیات شیطانی، رمانی توهینآمیز نسبت به پیامبر اعظم (ص) و قرآن است که توسط سلمان رشدی، نویسنده هندیالاصل بریتانیایی نوشته شد. انتشار رمان آیات شیطانی در مهر ۱۳۶۷، اعتراضات فراوانی از سوی مسلمانان، مسیحیان و یهودیان برانگیخت. حضرت امام خمینی با روشن ساختن تکلیف فقهی و ابعاد این ماجرای خطرناک به همگان فهماند که در دفاع از ارزشهای اسلامی، در مقابل هر گونه اهانت به اسلام و ساحت پیامبر اعظم (ص) استوار ایستاده است.
انتشار رمان آیات شیطانی، اعتراضات فراوانی از سوی مسلمانان، مسیحیان و یهودیان برانگیخت؛ مسلمانان در کشورهایی از جمله هند، پاکستان، ایتالیا، کانادا و مصر، ضمن برگزاری تجمعاتی علیه سلمان رشدی و کتابش، برخی از کتابفروشیهای توزیعکننده کتاب را به آتش کشیدند. همچنین روزنامه رسمی واتیکان، سلمان رشدی و رمان او را محکوم کرد. افرام شابیرا، خاخام یهودیان، خواستار ممنوعیت انتشار آیات شیطانی در اسرائیل شد.
سلمان رشدی پس از صدور فتوا، از خانه خود در لندن فرار کرد و در طول پنج ماه، با مراقبت پلیس، ۵۷ بار محل زندگیش را تغییر داد.
پس از انتشار حکم قتل سلمان رشدی، روز ۲۶ بهمن ۱۳۶۷ش در ایران عزای عمومی اعلام شد. مردم در نقاط مختلف با راهپیمایی و تجمع در مساجد و تکایا خشم و نفرت خود از چاپ کتاب آیات شیطانی نشان دادند و از حکم امام خمینی حمایت کردند.
در حکم تاریخی امام راحل آمده است:
بسمه تعالی
إنا للَّه و إنا إلیه راجعون
به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان میرسانم مؤلف کتاب «آیات شیطانی» که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام میباشند. از مسلمانان غیور میخواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر کس در این راه کشته شود، شهید است ان شاء الله. ضمناً اگر کسی دسترسی به مؤلف کتاب دارد ولی خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد؛ و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته. روح الله الموسوی الخمینی
مسلمانانِ کشورهای مختلف، با صدور بیانیهها و برگزاری تجمع، حمایت خود از فتوای قتل سلمان رشدی را اعلام کردند. مصطفی مازِح، جوان لبنانی در ۱۴ مرداد ۱۳۶۸ش و ابراهیم عطایی در سال ۱۳۶۸ش قصد کشتن سلمان رشدی را داشتند که توسط تیم حفاظت وی به شهادت رسیدند. هادی مَطَر در ۱۴۰۱ش با حمله به سلمان رشدی در نیویورک موجب کور شدن چشم راست و ازدستدادن حس انگشتان او شد.
ارتداد از لحاظ واژه شناسی در زبان عرب، به معنای بازگشتن از جایی یا حالتی است. انسان وقتی اصل دین و یا یکی از عقاید اساسی اسلام را انکار میکند، یا پیامبری را تکذیب و یا نقضی به شریعت اسلام نسبت دهد این موجب ارتداد فرد میشود.
فقها ارتداد را به دو قسم فطری و ملی تقسیم میکنند. مرتد فطری به کسی گفته میشود که ابتدا مسلمان بوده و سپس از دین مبین اسلام روی گردان میشود، اما مرتد ملی به شخصی میگویند که قبلاً به دین دیگری بوده و بعداً مسلمان شده است، اما بعد از مسلمان شدن از اسلام روی گردان میشود؛ موضع اسلام در برابر مرتد ملی خیلی سختگیرانه نیست، اما نسبت به مرتد فطری موضعی بسیار سخت دارد.
امام خمینی (رحمتاللهعلیه) در کتاب تحریرالوسیله باب ارتداد چهار شرط: بلوغ، عقل، اختیار و قصد قائل شدهاند و چنین عنوان کردهاند که: در حکم ارتداد، بلوغ، اختیار و قصد معتبر است. پس ارتداد بچه _اگر چه نزدیک بلوغش باشد_ و همچنین دیوانه در حال دیوانگی ـ اگرچه ادواری باشد ـ و همچنین مکسره، و همچنین آنچه بدون قصد واقع میشود مانند هزلگو و ساهی و غافل و بیهوش اعتبار ندارد و اگر در حال غلبه عصبانیت بر او که یا آن بر خود مسلط نیست از او صادر نشود حکم ارتداد نمیشود. در ادامه، امام خمینی (رحمتاللهعلیه) چنین عنوان نمودهاند که: اگر ارتداد از مرتد ملی تکرار شود، بعضی گفتهاند در مرتبه سوم کشته میشود و بعضی گفتهاند که در مرتبه چهارم کشته میشود و این احوط است.
رسانههای گروهی استعماری خارجی به دروغ به مسئولین نظام جمهوری اسلامی نسبت میدهند که اگر نویسنده کتاب آیات شیطانی توبه کند حکم اعدام در باره او لغو میگردد. امام خمینی ـ مدّظلّه ـ فرمودند: «این موضوع صددرصد تکذیب میگردد. سلمان رشدی اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال، تمامی همّ خود را به کار گیرد تا او را به دَرک واصل گرداند. اگر غیرمسلمانی از مکان او مطلع گردد و قدرت این را داشته باشد تا سریعتر از مسلمانان او را اعدام کند، بر مسلمانان واجب است آنچه را که در قبال این عمل میخواهد به عنوان جایزه و یا مزد عمل به او بپردازند. »
فتوای امام خمینی (رحمتاللهعلیه) در باب ارتداد مؤلف کتاب آیات شیطانی پیامدهایی را نیز به دنبال داشته است. بسیاری از تحلیلگران، پیامدهای منفی آن را بر سیاست خارجی، منافع ملی و... سنگین ارزیابی میکنند و عنوان مینمایند که هرچه سریعتر دولت جمهوری اسلامی باید از این بار گران رهایی یابد، لیکن همچنان که گفتیم، این متن را باید در درون زمینه خود تحلیل نمود و بر این اساس، میتوان ثمرات و نتایج مثبت آن را در سطح خارجی و بینالمللی و سطح داخلی برشمرد.
در سطح خارجی و بینالمللی، پیامدها و نتایج مثبت زیر را به همراه داشت:
۱. نشان دادن نیروی قوی اسلام و وحدت میان فِرَق گوناگون مسلمانان؛
۲. طرح اندیشههای اصیل انقلاب اسلامی؛
۳. توجه مسلمانان جهان به نفوذ رهبری مستحکم امام خمینی (رحمتاللهعلیه)؛
۴. مقابله با تحریفهای مذهبی غرب در جهت تضعیف باورهای معنوی مسلمین و فروریختن هیمنه غرب و شعارهای دروغین آن؛
۵. آشکار نمودن ماهیت سران سازشکار کشورهای اسلامی و ایجاد تمایز میان اسلام ناب و اسلام امریکایی؛
۶. مفصلبندی مرزهای فرهنگی و دفاع از آن.
در سطح داخلی نیز با پیامدهای مثبتی همراه بود:
۱. عیان شدن اصالت انقلاب اسلامی و پایبندی رهبری به آرمانها و اصول انقلاب؛
۲. آگاهسازی مردم مبنی بر اینکه علیرغم پایان جنگ، توطئهها ادامه خواهد یافت.
۳. ایجاد وحدت داخلی در حمایت از این فتوا؛
۴. احیای غرور ملت ایران پس از پذیرفتن قطعنامه.
در هر حال، ملل مسلمانان دریافتند که شاخص اصلی انقلاب اسلامی به عنوان حرکتی اصیل و نیرومند در برابر مخالفین اسلام، سیره نظری و عملی امام خمینی (رحمتاللهعلیه)، رهبر انقلاب اسلامی، است که فتوای اعدام سلمان رشدی، مؤلف کتاب آیات شیطانی یکی از وجوه این سیره بوده است.