سه چالش صنعت نساجی: تخصیص نادرست ارز دولتی، واردات بی‌رویه پارچه و کمبود ماشین‌آلات

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، ندا زارعی: بنابر گفته‌های شجاع‌الدین امامی‌رئوف دبیر انجمن نساجی ایران، واردات پارچه در طول سا‌ل‌های ۱۳۹۹ الی ۱۴۰۲، از ۲۲۰ میلیون دلار به ۷۳۵ میلیون دلار رسیده است. یعنی میزان وردات پارچه در این مدت بیش از ۳ برابر افزایش یافته است.

به زعم بسیاری از کارشناسان و مسئولان این حوزه، علت اصلی افزایش واردات بیش از ۳ برابری پارچه در این مدت زمان، تخصیص ارز نیمایی و تسهیل واردات این کالا است. یعنی سود حاصل از دریافت ارز نیمایی، واردات پارچه خارجی و تزریق آن به بازار‌های داخلی، جذابیتی برای واردکنندگان ایجاد کرده است که در سال‌های اخیر بیش از پیش بر انجام این کار تمرکز کرده‌اند.

بر اساس آمار‌های موجود، با درنظر گرفتن اینکه تمام ارز نیمایی اختصاص داده شده برای واردات پارچه، برای همین کار استفاده شده باشد، میزان ارز نیمایی اختصاص یافته برای واردات این کالا نیز از ۲۲۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۹ به ۷۳۵ میلیون دلار رسیده است. یعنی میزان ارز نیمایی که به واردات پارچه تخصیص داده شده است، در طول سه سال بیش از ۳ برابر افزایش پیدا کرده است.

این اتفاق در صورتی رخ داده است که بنابر گفته فعالان و مسئولان این حوزه، تخصیص ارز برای واردات ماشین‌آلات یا موارد اولیه تولید پارچه به سختی انجام می‌شود. بر اساس اظهارات دبیر انجمن نساجی ایران، تایید تخصیص ارز نیمایی برای واردات پارچه به صورت هفتگی اتفاق می‌افتد در حالی که این اتفاق در بحث واردات ماشین آلات با دشواری‌های زیادی همراه است؛ به طوری که برخی از واردکنندگان ماشین‌آلات که در سال ۱۴۰۲ ثبت سفارش انجام داده بودند، در سال ۱۴۰۳ موفق به دریافت ارز شدند. یعنی حدود یک سال در انتظار دریافت ارز برای واردات ماشین‌آلات نساجی بودند.

بنابر آمار و اظهارات مسئولان، در حال حاضر به صورت سالانه، حدود ۴۰۰ میلیون دلار واردات ماشین‌آلات نساجی انجام می‌شود. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که برای بازسازی و نوسازی زیرساخت‌های این صنعت، هزینه‌ای بالغ بر ۵ میلیارد دلار نیاز است.

در این شرایط مناسبترین راهکار، کاهش ارز نیمایی تخصیص یافته برای واردات پارچه و افزایش میزان تخصیص ارز نیمایی برای واردات ماشین‌آلات صنعت نساجی است. در صورت انجام این کار، علاوه بر اینکه میزان واردات بی‌رویه پارچه کاهش پیدا می‌کند و آسیب کمتری از این موضوع متوجه تولیدکنندگان داخلی می‌شود، همچنین صنعت نساجی نیز به سمت نوسازی رفته و با افزایش توان تولید خود، می‌تواند در بازار‌های خارجی نیز حضور داشته باشد.

با وجود اینکه مشکلات حوزه نساجی مشخص و راهکار‌های آن ساده و قابل انجام است، اما همچنان شاهد افزایش واردات پارچه هستیم و علی‌رغم نارضایتی تولیدکنندگان داخلی، ممنوعیتی برای واردات این کالا اعمال نشده است. همچنین بر اساس تازه‌ترین آماری که گمرک ایران منتشر کرده است، میزان واردات پارچه در شش ماه ابتدای سال جاری نسبت به مدت مشابه قبل، به ترتیب در وزن و ارزش، افزایش ۱۸ و ۲۶ درصدی را تجربه کرده و به رقم ۸۶ هزار و ۸۰۰ تن به ارزش ۴۵۱ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار رسیده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، اگر واردات با همین روند در شش ماهه دوم سال جاری نیز ادامه داشته باشد، تا پایان سال مجموع واردات به حدود ۹۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.