به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، آموزش ادبیات فارسی به غیرفارسی‌زبانان یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. یادگیری زبان فارسی برای دانشجویان خارجی تنها به معنای یادگیری واژه‌ها و دستور زبان نیست، بلکه درک و آشنایی با فرهنگ، تاریخ و هنر نهفته در این زبان را نیز شامل می‌شود. اما یکی از مشکلاتی که در این مسیر وجود دارد، نبود منابع درسی استاندارد و کارآمد است. در بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، از کتاب‌هایی استفاده می‌شود که هنوز مبتنی بر روش‌های قدیمی و غیرعلمی هستند. این منابع اغلب توضیحات ساده‌ای درباره متون دارند و کمتر به مهارت‌های عملی و درک عمیق متون ادبی می‌پردازند.
ضرورت اصلاح و ارتقای منابع درسی در حوزه ادبیات فارسی به دلیل تاثیر مستقیم آن بر کیفیت آموزش و یادگیری غیرقابل انکار است. دانشجویان خارجی برای درک عمیق‌تری از ادبیات و فرهنگ فارسی، نیاز به کتاب‌هایی دارند که علاوه بر آموزش مهارت‌های زبانی، جنبه‌های زیبایی‌شناسی و تاریخی ادبیات را نیز به آنها معرفی کند. چنین منابعی نه تنها یادگیری را برای دانشجویان آسان‌تر و جذاب‌تر می‌کند، بلکه انگیزه آنها را نیز برای ادامه تحصیل در این حوزه افزایش می‌دهد.
در پژوهشی که توسط امیررضا وکیلی فرد، دانشیار آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، به همراه دو تن از همکارانش انجام شده است، محققان با تمرکز بر بهبود کیفیت منابع آموزشی ادبیات فارسی، تلاش‌هایی را درباره ارزیابی یک مجموعه دو جلدی در این زمینه انجام داده‌اند.
روش کار این پژوهش شامل طراحی پرسشنامه‌ای خاص برای ارزیابی منابع درسی بود. این پرسشنامه توسط محققان، تهیه شد و پس از سنجش اعتبار و پایایی، توسط ۵۲ مدرس زبان و ادبیات فارسی مورد استفاده قرار گرفت. آنها با استفاده از این ابزار، مجموعه دو جلدی «فارسی‌نامه آموزش ادبیات منثور» را از جنبه‌های مختلف بررسی کردند.
یافته‌های این پژوهش نشان دادند که این مجموعه از جنبه‌هایی، چون آموزش مهارت‌های شنیداری، گفتاری، خوانداری و نوشتاری دارای کارآمدی بالایی است. نتایج آزمون‌ها حاکی از این بود که این بخش‌ها در رتبه‌بندی اهمیت بالاتر از دیگر ویژگی‌ها قرار داشتند. همچنین، کتاب توانسته بود با ارائه محتوای مناسب، بخشی از نیاز‌های آموزشی دانشجویان خارجی را برطرف کند.
با وجود این، پژوهشگران به برخی از کاستی‌های این منابع نیز اشاره کردند. برای مثال، راهنمای روش‌شناختی و جذابیت ظاهری کتاب‌ها نیاز به بهبود داشتند. این نقاط ضعف نشان داد که علی‌رغم کیفیت کلی مطلوب، همچنان جای کار برای ارتقای این منابع وجود دارد.
اهمیت این یافته‌ها از آن جهت است که نشان می‌دهند استفاده از روش‌های علمی و مبتنی بر تحقیق در طراحی منابع درسی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر یادگیری دانشجویان داشته باشد. کتاب‌هایی که علاوه بر آموزش زبان، توانایی معرفی عمیق‌تری از ادبیات و فرهنگ فارسی را دارند، می‌توانند در گسترش زبان و ادب فارسی در جهان نقش مهمی ایفا کنند. این پژوهش همچنین به طراحان منابع آموزشی کمک می‌کند تا با استفاده از این نتایج، منابعی بهتر و مؤثرتر تولید کنند.
این تحقیق نه تنها گامی مهم در ارزیابی منابع موجود به شمار می‌رود، بلکه می‌تواند نقطه آغازی برای تلاش‌های بیشتر در راستای تخصصی‌تر کردن آموزش ادبیات فارسی باشد. امید است که با ادامه چنین پژوهش‌هایی، کیفیت و تنوع منابع آموزشی در این حوزه به طور چشمگیری ارتقاء یابد.
در انتها لازم به ذکر است که این بررسی‌های علمی پژوهشی در دوفصلنامه «پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی» که وابسته به سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها است، به چاپ رسیده‌اند. این نشریه با تمرکز بر تحقیقات در حوزه نگارش و آموزش، بستری مناسب برای انتشار این‌گونه پژوهش‌ها فراهم کرده است.