گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کشتی USS Pueblo در ابتدا به عنوان یک کشتی باربری و مسافربری در طول جنگ جهانی دوم در ارتش ایالات متحده خدمت میکرد. این کشتی در سال 1944 توسط شرکت کشتیسازی Kewaunee در ویسکانسین ساخته شد و بعدها به نیروی دریایی ایالات متحده منتقل گردید. در سال 1967، این کشتی به یک کشتی جاسوسی تبدیل شد و به تجهیزات جمعآوری دادههای الکترونیکی مجهز گشت. وظیفه این کشتی جمعآوری اطلاعات حساس درباره سیگنالهای رادیویی و الکترونیکی کشورهای شوروی و کره شمالی بود.
طبق دستورالعملهای مأموریتی، USS Pueblo وظیفه داشت به آبهای نزدیک کره شمالی نزدیک شود و اطلاعات حساس نظامی را جمعآوری کند. اگرچه آمریکا تلاش کرد مأموریت این کشتی را با پوششی غیرنظامی (تحقیقات محیطزیستی) مخفی کند، کره شمالی همواره ادعا داشته که این کشتی به طور آشکار به عملیات جاسوسی برای ایالات متحده مشغول بوده است و اسناد متعدد رمزنگاری شده یافت شده از این کشتی، ادعای کره ای ها مبنی بر جاسوس بودن ناو را تایید میکند.
چرا و چگونه این کشتی توقیف شد؟
در تاریخ 23 ژانویه 1968، USS Pueblo در حالی که در حال جاسوسی نزدیک آب های سرزمینی کره شمالی بود، توسط نیروهای نظامی کره شمالی توقیف شد. کره شمالی مدعی بود که این کشتی به طور غیرقانونی وارد آبهای سرزمینی این کشور شده و عملیات جاسوسی را علیه اهداف نظامی کره شمالی انجام داده است. بر اساس روایت کره شمالی، کشتی بیش از 7.6 مایل دریایی وارد قلمرو کره شمالی شده و پیامهای جاسوسی را ثبت کرده بود.
نیروهای کره شمالی با اعزام چندین قایق نظامی، از جمله کشتیهای تعقیبکننده و قایقهای اژدر، کشتی را محاصره کردند. پس از مقاومت اولیه، USS Pueblo مجبور به توقف و تسلیم شد. خدمه کشتی در هنگام توقیف، مشغول نابود کردن اسناد محرمانه بودند اما به دلیل سرعت عمل نیروهای کره ای و زمان کم کادر کشتی، عمده اسناد حاضر در کشتی به دست نیرو های کره ای افتاد و این اسناد نقش مهمی در منازعات امنیتی شرق و غرب در جنگ سرد ایفا کردند.
نیرو های بازداشت شده کشتی در لحظات اولیه درگیری
کره شمالی از این واقعه به عنوان اثباتی برای اقدامات خصمانه آمریکا در منطقه یاد میکند. این کشور بارها تأکید کرده که توقیف کشتی واکنشی به جاسوسی آشکار آمریکا علیه کره شمالی بوده است.
وقایع پس از توقیف و اسناد مکشوفه
پس از توقیف کشتی،USS Pueblo به بندر ونسان منتقل شد و خدمه کشتی به اردوگاههای بازداشت در کره شمالی انتقال یافتند. کره شمالی موفق شد اسناد بسیار حساسی را که در کشتی وجود داشت به دست آورد. این اسناد شامل تجهیزات رمزنگاری پیشرفته آمریکا، اطلاعات جاسوسی درباره فعالیتهای نظامی منطقه و کلیدهای ارتباطی مهم بود.
بر اساس گزارشهای کره شمالی، تحلیل این تجهیزات برای توسعه سیستمهای دفاعی و رمزنگاری مورد استفاده قرار گرفت. این کشور همچنین مدعی است که یافتههای مکشوفه به بلوک شرقی، از جمله اتحاد جماهیر شوروی، منتقل شده و در تقویت عملیاتهای امنیتی آنها تأثیر چشمگیری داشته است. آمریکاییها نیز به این نکته اذعان کردهاند که اطلاعات موجود در کشتی برای مدتها امنیت سیستمهای ارتباطی این کشور را کاهش داده است. در ادامه بخشی از اسناد به دست آمده از این کشتی را مشاهده میکنید:
کره شمالی همچنین از تصاویر خدمه کشتی برای تبلیغات سیاسی استفاده کرد. در این عکسها، خدمه به طور ظاهری رفتار دوستانهای نشان میدادند، هرچند بعدها مشخص شد که برخی از خدمه در این تصاویر به صورت مخفیانه اعتراض خود را نشان داده بودند.
مذاکرات برای آزادسازی خدمه
پس از توقیف کشتی، مذاکرات طولانی بین ایالات متحده و کره شمالی آغاز شد. برخلاف انتظار آمریکا که امید داشت موضوع به سرعت حل شود، کره شمالی از این کشتی و خدمه آن به عنوان ابزار فشار دیپلماتیک استفاده کرد. مذاکرات در منطقه غیرنظامی کره (Panmunjom) با عدم انعطاف کره شمالی همراه بود. کره شمالی خواستار دریافت اعتراف رسمی از سوی دولت آمریکا شد که کشتی به طور غیرقانونی وارد آبهای سرزمینی شده و مأموریت جاسوسی انجام داده است.
در نهایت، ایالات متحده برای بازگرداندن خدمه مجبور شد یک بیانیه اعتراف ارسال کند که به طور رسمی شامل درخواست عفو از دولت کره شمالی بود. نکته حائز اهمیت تبعیت یانکی ها از این درخواست کره بود و با انتشار یک بیانیه رسمی مسولیت این اقدام را بر عهده گرفتند، گرچه بعد از استرداد اسرا بیانیه خود را پس گرفت.
در تاریخ 23 دسامبر 1968، خدمه باقیمانده، بعد از حدود 11 ماه اسارت، از طریق "پل بدون بازگشت" به کره جنوبی منتقل شدند. این واقعه به عنوان یکی از طولانیترین بازداشتهای نظامی در تاریخ نیروی دریایی آمریکا شناخته میشود.
روز استرداد اسرا در پل بدون بازگشت منطقه مرزی دو کره
کشتی جاسوسی بعد از 57 سال، موزه گردشگری شد!
USS Pueblo هنوز هم در اختیار کره شمالی است و این کشور از آن به عنوان یک نماد پیروزی در برابر جاسوسی آمریکا استفاده میکند. این کشتی اکنون به عنوان یک جاذبه گردشگری در موزه جنگ "پیروزی در جنگ آزادیبخش وطن" در شهر پیونگیانگ به نمایش گذاشته شده است. بازدیدکنندگان از این کشتی میتوانند تجهیزات داخلی، اتاق رمزنگاری و آثار خدمه کشتی را مشاهده کنند.
کره شمالی ادعا میکند که این کشتی شواهد غیرقابل انکاری از اقدامات جاسوسی آمریکا در دوران جنگ سرد است و حضور آن در موزه به عنوان نماد مقاومت کره شمالی در برابر تجاوزات خارجی تفسیر میشود. همچنین این کشور تأکید میکند که این کشتی به طور دائم تحت مالکیت کره شمالی باقی خواهد ماند، مگر اینکه ایالات متحده رسماً مسئولیت اقداماتش را بپذیرد.
تیربار برونینگ ام 2 مستقر روی عرشه کشتی توقیفی که مخصوص مبارزه با قایق های تندرو در فاصله نزدیک بود
با وجود درخواستهای مکرر آمریکا برای بازگرداندن کشتی، کره شمالی از انجام این کار خودداری کرده و پیشنهاد کرده که درصورت حضور یک مقام بلندپایه آمریکایی در مذاکرات، ممکن است کشتی را بازگرداند. البته لازم به ذکره کشتی سال هاست توان عملیاتی و فنی خود را از دست داده است و انتقال آن به راحتی امکان پذیر نیست و در صورت رفع توقیف هم سریعاً اوراق می شود.
واقعه USS Pueblo همچنان یکی از نقاط حساس روابط بین کره شمالی و ایالات متحده است. این حادثه علاوه بر تأثیرات دیپلماتیک، نمادی از تقابل دو کشور در دوران جنگ سرد بود و امروز به عنوان یک ابزار تبلیغاتی و سیاسی توسط کره شمالی مورد استفاده قرار میگیرد. وضعیت این کشتی و عدم توافق بر سر بازگرداندن آن یکی از موضوعات حلنشده در دیپلماسی بین دو کشور باقی مانده است. مشخصاً در تبادلات و مذاکرات سر آزادسازی خدمه و همچنین نوع برخورد و نگهداری از تجهیزات تاریخی توقیفی و جاسوسی پیام های زیادی نهفته است که نشانگر ذات کثیف استعمار است.
سید نویدرضا موسوی