«پیشمرگ» فیلمی که با سیمرغ مردمی درخشید اما در گیشه جنگید! / بازگویی حماسه واقعی مردی از تبار ایثار

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، سینما بار‌ها تلاش کرده تا چهره‌های ماندگار و لحظات حساس تاریخ معاصر را بر پرده نقره‌ای به نمایش بگذارد و فیلم سینمایی «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری در همین مسیر حرکت می‌کند. این فیلم با روایت داستانی برگرفته از واقعیت، تلاش دارد تا رشادت‌های شهید سعید قهاری را به تصویر بکشد.

 «پیشمرگ» محصول بنیاد فرهنگی روایت فتح و انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس است و پخش آن توسط بهمن سبز انجام شده است. این فیلم موفق شد در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را کسب کند.

«پیشمرگ» روایت رشادت مردی از تبار ایثار

این فیلم روایتگر ربوده شدن یک هلیکوپتر ارتش ایران به همراه دو خلبان آن توسط حزب کومله در دهه ۱۳۷۰ و تلاش نیرو‌های نظامی برای آزادسازی آنهاست. در این میان، شهید سعید قهاری (با بازی مهدی نصرتی) فرماندهی عملیات را بر عهده دارد و با همراهی نیروهایش، وارد یک نبرد پیچیده و خطرناک می‌شود.

ماجرایی ملتهب

فیلم با نمایش فضای ملتهب کردستان در آن دوران، تلاش می‌کند تا مخاطب را درگیر شرایط سخت و پرتنش آن زمان کند. روایت داستانی فیلم، بر پایه تعلیق و هیجان بنا شده است و در لحظاتی، مخاطب را با تصمیمات دشوار شخصیت‌ها همراه می‌کند، اما ضمن نمایش فضای ملتهب آن دوران، تلاش دارد تا روحیه ایستادگی و مقاومت نیرو‌های نظامی کشور را نشان دهد؛ روحیه‌ای که در فیلم‌های مشابه مانند «چ» ابراهیم حاتمی‌کیا و «ایستاده در غبار» محمدحسین مهدویان نیز دیده می‌شود.

علی غفاری در این فیلم تلاش کرده است تا با استفاده از الگو‌های سینمای اکشن و جنگی، مخاطب را درگیر داستان کند. فیلمبرداری دقیق و استفاده از نما‌های گسترده، فضای ملتهب و پرتنش کردستان را به خوبی نمایش می‌دهد. یکی از نقاط قوت فیلم، طراحی صحنه و لباس است که به خوبی حال و هوای دهه ۷۰ را بازتاب می‌دهد. همچنین، موسیقی متن پرقدرت و هیجان‌انگیز، تأثیرگذاری صحنه‌های اکشن را دوچندان کرده است.

مهدی نصرتی در نقش شهید سعید قهاری، تصویری از یک فرمانده مقتدر و در عین حال انسانی را ارائه می‌دهد که در کنار وظایف نظامی، دغدغه مردم و نیروهایش را دارد. الناز ملک نیز در نقش روژان، زنی که خانواده‌اش قربانی خشونت حزب کومله شده‌اند، حضوری تأثیرگذار دارد و در کنار قهاری، به دنبال انتقام از دشمنان است.

بهرام ابراهیمی در نقش مأمور اطلاعاتی، یکی از شخصیت‌های کلیدی فیلم است که با بازی دقیق خود، فضای امنیتی و اطلاعاتی آن دوران را به خوبی به تصویر می‌کشد.

از سیمرغ مردمی تا فروش کم سینمایی

فیلم سینمایی «پیشمرگ» در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را کسب کند؛ افتخاری که نشان‌دهنده استقبال مخاطبان جشنواره از این اثر دفاع مقدسی بود اما برخلاف موفقیت در جشنواره و دیگر فیلم‌های برنده سیمرغ مردمی جشنواره فجر، اکران عمومی فیلم در سینما‌ها با استقبال گسترده‌ای مواجه نشد و نتوانست به یکی از پرفروش‌ترین آثار سال تبدیل شود.

فیلم‌هایی همچون «حوض نقاشی»، «هیس دختر‌ها فریاد نمی‌زنند»، «شیار ۱۴۳»، «خط ویژه»، «مغز‌های کوچک زنگ زده» و «متری شیش‌ونیم» به یاد می‌آیند که بهترین فیلم تماشاگران جشنواره فجر انتخاب شدند و هنگام اکران عمومی علاوه بر اینکه تعداد تماشاگر قابل توجهی داشتند، در فهرست پرفروش‌های سال هم قرار می‌گرفتند، اما برای فیلم «پیشمرگ»چنین اتفاقی اتفاق نیفتاده است.

چرا «پیشمرگ» در جشنواره درخشید، اما در گیشه کمتر دیده شد؟

یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت فیلم در جشنواره، جمعیت سینمادوستان و علاقه‌مندان به ژانر دفاع مقدس بود که در فضا‌های تخصصی جشنواره حضور دارند. جشنواره فیلم فجر معمولاً بستر بهتری برای دیده شدن فیلم‌هایی با رویکرد تاریخی، جنگی و اجتماعی است که در اکران عمومی ممکن است با مخاطب محدودتری مواجه شوند.

اما پس از جشنواره، تعداد سالن‌های نمایش و مدل تبلیغات فیلم تأثیر زیادی در میزان استقبال مخاطبان دارد.

تأثیر محدودیت‌های اکران سینمایی بر فروش «پیشمرگ»

«پیشمرگ» از ۸ اسفند ماه ۱۴۰۳ به اکران نوروزی رسید هرچند کارگردان آن از بازه اکران این فیلم ناراضی بود و عقیده داشت این فیلم تنها یک هفته پیش از نوروز باید در چارت اکران‌های نوروزی قرار بگیرد. با این حال توانست در مدت اکران خود ۲۱۶،۳۸۸ بلیت بفروشد و با نمایش در ۳۸۸ سالن سینما طی ۷،۱۶۷ سانس، به فروش ۱۲۳ میلیارد ریالی دست یابد.

چرا «پیشمرگ» در برابر رقبای گیشه عقب ماند؟

نگاهی به آمار فروش دیگر فیلم‌های اکران‌شده نشان می‌دهد که فیلم‌هایی مانند «دایناسور» با بیش از ۱،۲۵۴ میلیارد ریال فروش و «موسی کلیم‌الله» با ۵۹۴ میلیارد ریال درآمد، فاصله بسیار زیادی با «پیشمرگ» دارند.

یک دلیل روشن این اختلاف، میزان سالن‌های نمایش و سانس‌های اکران است. برای مثال، «دایناسور» در ۶۹۲ سالن و طی بیش از ۴۲ هزار سانس به نمایش درآمده، درحالی‌که «پیشمرگ» تنها در ۳۸۸ سالن، با کمتر از ۷،۲۰۰ سانس اکران شده است، با این وجود این پرسش مطرح است که آیا اگر فرصت نمایش گسترده‌تری به این فیلم داده می‌شد، می‌توانست فروش بهتری داشته باشد؟

«پیشمرگ» در ژانر دفاع مقدس قرار دارد؛ ژانری که در مقایسه با آثار کمدی، اکشن یا اجتماعی، مخاطب محدودتری دارد. فیلم‌هایی مانند «کوکتل مولوتف» و «رها» که در همین بازه زمانی یعنی از هشتم اسفند ماه سال گذشته اکران شده‌اند، فروش قابل توجهی داشته‌اند. «رها» با بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال فروش و «کوکتل مولوتف» با بیش از ۵۱۴ میلیارد ریال، مخاطبان گسترده‌تری جذب کرده‌اند.

«پیشمرگ» با وجود استقبال نسبی، در گیشه تحت تأثیر محدودیت تعداد سالن‌ها و چالش‌های ژانری قرار گرفت. با این حال، بیش از ۲۱۶ هزار مخاطب به سینما رفتند تا این روایت تاریخی را تماشا کنند.

جزییات اکران «پیشمرگ» برای ناشنوایان

فیلم سینمایی «پیشمرگ با همکاری مؤسسه هنرمندان مشرق زمین، به‌صورت ویژه برای ناشنوایان توضیح‌دار و آماده‌سازی شد. این اقدام فرهنگی، امکان نمایش همزمان این اثر برای مخاطبان کم‌شنوا و ناشنوا را فراهم کرده و باعث شده تا فیلم در پردیس سینمایی آزادی، علاوه بر اکران عمومی، پذیرای مخاطبان کم شنوا یا شناشنوا هم باشد. علاوه بر نمایش در پردیس‌های سینمایی، اکران سیار برای شهر‌های فاقد سینما نیز مورد توجه قرار گرفته که در این قالب، فیلم توانسته ۵۷ هزار مخاطب را جذب کند و فروش ۱.۵ میلیارد تومانی را رقم بزند.

شهید سعید قهاری سعید؛ فرماندهی از تبار بهار

بعد از صحبت ها درباره اکران این فیلم بهتر است کمی به زندگی شهید سعید قهاری سعید بپرازیم .

در دل استان همدان، جایی که زمین شاهد تولد رزمندگانی بزرگ بوده است، شهید سعید قهاری سعید به دنیا آمد؛ مردی که نامش با حماسه و رشادت گره خورده است. پنجم فروردین‌ماه ۱۳۳۱، در روستای چنار علیا شهرستان اسدآباد، کودکی دیده به جهان گشود که بعد‌ها در میدان‌های نبرد، نقش‌آفرینی کرد و نامش در تاریخ جاودانه شد.

مسیر زندگی؛ از تحصیل تا مبارزه

از همان کودکی، عشق به ولایت و اهل بیت (ع) در قلب سعید قهاری موج می‌زد. او در سن ۶ سالگی، تحصیلات ابتدایی خود را در روستای محل تولدش آغاز کرد و پس از کوچ خانواده به همدان، در مدرسه عطار نیشابوری ادامه تحصیل داد. در کنار درس، با علاقه‌ای وصف‌ناپذیر به علوم قرآنی، همراه پدرش به مسجد می‌رفت و در محضر مرحوم آیت‌الله ملاعلی همدانی کسب فیض می‌کرد.

پس از پایان خدمت سربازی در سال ۱۳۵۳، مسیر زندگی او به سمت مبارزه برای انقلاب تغییر کرد. با آگاهی از جلسات انقلابیون در سال‌های ۵۴ و ۵۵، فعالیت خود را در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی آغاز کرد؛ راهی که بار‌ها او را به سلول‌های شکنجه رژیم پهلوی کشاند، اما لحظه‌ای از آرمان‌های خود دست نکشید.

پس از انقلاب؛ آغاز فرماندهی و دفاع از کردستان

با پیروزی انقلاب، او در شکل‌گیری سپاه پاسداران همدان نقش کلیدی داشت و به عنوان یکی از اولین اعضای سپاه همدان، لباس سبز پاسداری را به تن کرد. اما خیلی زود، توطئه‌های گروه‌های ضدانقلاب، او را به خط مقدم نبرد کشاند.

در سال ۱۳۵۸، همراه با سایر نیرو‌های سپاه به پاوه اعزام شد تا از شهر در برابر حزب کومله و دموکرات دفاع کند؛ شهری که در آستانه سقوط بود، اما به لطف رشادت‌های شهید چمران و نیرو‌های سپاه، از چنگال دشمن رها شد. این تجربه نبرد در کنار شهید چمران، نقطه عطفی در زندگی نظامی قهاری بود.

مسیر فرماندهی؛ از نهاوند تا کردستان

در طی سال‌های بعد، او با سازماندهی نیرو‌های بسیج مستضعفین، به فرماندهی سپاه نهاوند منصوب شد و در نبرد‌های کردستان نقش مؤثری داشت. پس از همکاری با شهید احمد متوسلیان، موفق شد گردان ۲۰۷ شهید بهشتی را تشکیل دهد.

با وقوع جنگ تحمیلی، از سنقر تا جوانرود، همواره در خط مقدم حضور داشت و در عملیات‌های بزرگ از جمله والفجر ۵ و والفجر ۱۰، فرماندهی نیرو‌ها را بر عهده گرفت. سازماندهی تیپ ۲۱۲ حمزه سیدالشهدا، مدیریت نیرو‌های مقاومت در مناطق مرزی کردستان، و مقابله با گروهک‌های معاند از جمله مأموریت‌های حساس او بود.

آخرین مأموریت؛ شهادت در ارتفاعات ارومیه

هرچند او بار‌ها در عملیات‌های مختلف مجروح شد، اما هیچ‌گاه میدان را ترک نکرد. در سال ۱۳۸۵، در حالی که فرماندهی لشکر ۳ نیروی مخصوص حمزه سیدالشهدا (ع) را برعهده داشت، در درگیری با گروهک پژاک در ارتفاعات جهنم‌دره، مرز ایران و ترکیه به شهادت رسید. همراه با او، ۱۴ تن دیگر از یاران ارتشی و سپاهی‌اش نیز به دیدار معبود شتافتند.

شهید سعید قهاری سعید، فرمانده‌ای از تبار بهار بود که در عرصه مبارزه، بی‌تردید درخشید. از روز‌های نبرد در پاوه تا دفاع از مرز‌های غربی کشور، حضور او گره‌گشای بسیاری از بحران‌ها بود. او نه‌تنها در میدان نبرد، بلکه در عرصه فرهنگ و دفاع از انقلاب، نامی ماندگار شد و تا همیشه، یاد و خاطره‌اش در دل تاریخ زنده خواهد ماند.