آغاز یک سونامی بی‌سابقه / راز لرزش عجیب زمین کشف شد

دانشمندان بالاخره موفق شدند علت یک پدیده‌ی عجیب را کشف کنند که در سپتامبر ۲۰۲۳ باعث لرزش زمین به مدت ۹ روز شده بود. دو موج بسیار بزرگ سونامی که در یک آبدره دورافتاده در شرق گرینلند عقب و جلو می‌رفتند، پشت این لرزه‌ها بودند.

ارتفاع یکی از این امواج حدود ۲۰۰ متر بود. این امواج آن‌قدری بزرگ بودند که پس از ورود به آبدره «دیکسون» در نقطه‌ای دورافتاده در گریلند، لرزش‌هایی در پوسته زمین ایجاد کنند. لرزش‌هایی که هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر نیز احساس شد.

در ابتدا مشخص نبود این امواج از کجا آمده‌اند. اما تصاویر ماهواره‌ای و بررسی‌های بعد از آن نشان داد که احتمالاً رانش زمین در این منطقه باعث شکل‌گیری این سونامی‌ها شده باشد. دلیل رانش زمین هم ذوب شدن یخچال‌های طبیعی بر اثر گرمایش زمین بود.

این امواج که به آنها «سیش» گفته می‌شود، در فضا‌های بسته‌ای مثل دریاچه یا آبدره به صورت رفت و برگشتی حرکت می‌کنند.

وقتی ماهواره راز سونامی عظیم را برملا می‌کند

ماهواره SWOT (پروژه مشترک ناسا و آژانس فضایی فرانسه) در دسامبر ۲۰۲۲ به مدار پرتاب شد. این ماهواره جدید و پیشرفته می‌تواند سطح آب‌های زمین را با دقت بی‌سابقه‌ای اندازه‌گیری کند. SWOT به کمک فناوری پیشرفته‌ای به نام KaRIn، تغییرات بسیار جزئی سطح آب در اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها را ثبت می‌کند.

در ماجرای سونامی غول‌پیکر گریلند نیز، ماهواره SWOT با عبور از بالای آبدره دیکسون توانست وجود دو موج بزرگ را شناسایی کند که به دو سمت مخالف در حرکت بودند. در کنار آن، داده‌های زلزله‌شناسی، وضعیت آب‌وهوا و جزر و مد نیز به دانشمندان کمک کرد تا این امواج را بازسازی و منشا لرزش‌های عجیب ثبت‌شده را شناسایی کنند.

هشدار نسبت به پدیده‌های شدیدتر در آینده

توماس مونهان، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد و پژوهشگر اصلی این تحقیق، می‌گوید: «تغییرات آب‌وهوایی باعث رخ دادن پدیده‌هایی می‌شود که قبلاً هرگز آنها را ندیده بودیم. این رویداد‌ها در مناطق دورافتاده‌ای مانند قطب شمال رخ می‌دهند که دسترسی به آنها دشوار است.»

ماهواره‌های جدید به ما این امکان را می‌دهند که بهتر بتوانیم رویداد‌هایی مثل سونامی، موج‌های غیرعادی و طوفان‌های دریایی را بررسی کنیم. اما برای استفاده بهتر از این داده‌ها، باید از علم فیزیک و هوش مصنوعی کمک بگیریم.