درخواست دانشجویان برای افزودن رشته هوش مصنوعی به مقطع هنرستان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نامه جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به حجت الاسلام والمسلمین لطیفی، رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی جهت افزودن رشته هوش مصنوعی به رشته های هنرستانی به شرح زیر است:

جناب آقای حجت الاسلام و المسلمین لطیفی

رئیس محترم سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

با سلام و احترام،

همانطور که مستحضرید، جهان امروز در آستانه تحولات عمیق تکنولوژیک قرار گرفته و هوش مصنوعی به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی این تغییرات، نقش بی‌بدیلی در آینده صنایع، اقتصاد و زندگی اجتماعی ایفا می‌کند. اینجانب به نمایندگی از جمعی از دغدغه‌مندان حوزه آموزش و فناوری، با توجه به اهمیت‌های روزافزون این حوزه و نیز در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در زمینه توسعه علم و فناوری و تربیت نیروی انسانی متخصص، خواستار اضافه شدن “رشته هوش مصنوعی” به رشته های آموزشی هنرستان‌های کشور هستم.

دلایل و ضرورت‌های این درخواست به شرح زیراست:

فرصت‌های شغلی آینده و پاسخگویی به نیاز بازار کار:

• بازار کار جهان و کشور با سرعت در حال تغییر است و تقاضا برای متخصصان هوش مصنوعی در صنایع گوناگون رو به افزایش است.

• با ایجاد این رشته در هنرستان‌ها، دانش‌آموزان از سنین پایین با مبانی هوش مصنوعی آشنا می‌شوند و برای ورود به بازار کار آینده‌محور و پردرآمد آماده می‌شوند.

• این مسیر می‌تواند به کاهش بیکاری جوانان و تربیت نیروی کار ماهر و متخصص بر پایه نیازهای روز جامعه کمک شایانی کند.

افزایش توانمندی‌های ملی و نقش‌آفرینی در عرصه جهانی:

• تربیت نسل جدیدی از متخصصان هوش مصنوعی در هنرستان‌ها به تقویت پویایی علمی و فناوری کشور کمک می‌کند.

• این اقدام می‌تواند از طریق بومی‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی و ایجاد همکاری‌های بین‌المللی، نقش‌آفرینی کشور را در عرصه جهانی تقویت کند

• با گسترش پژوهش‌های کاربردی و توسعه فناوری‌های داخلی، اقتصاد دانش‌بنیان تقویت می‌شود و کشور در بازارهای بین‌المللی رقابت‌پذیرتر می‌شود.

• ایجاد مزیت‌های رقابتی برای هنرستان‌ها و دانش‌آموزان:

• ارائه رشته هوش مصنوعی هنرستان‌ها را به عنوان مراکز آموزشی پیشرو و آینده‌نگر معرفی می‌کند.

• این اقدام جذابیت هنرستان‌ها را برای دانش‌آموزان مستعد افزایش می‌دهد و مزیت رقابتی ورود به دانشگاه‌ها و بازار کار را فراهم می‌کند.

• فارغ‌التحصیلان از این رشته، آمادگی بیشتری برای ورود به رشته‌های دانشگاهی مرتبط با هوش مصنوعی و جذب در شرکت‌های دانش‌بنیان خواهند داشت.

• با ایجاد دوره‌های کارآموزی، پروژه‌های تیمی، و ارتباط با صنایع، مسیر کارآفرینی و اشتغال‌زایی تسهیل می‌شود.

ساختار پیشنهادی سرفصل‌های آموزشی هوش مصنوعی در هنرستان‌ها

• هدف کلان: تربیت نیروی کار ماهر با مهارت‌های عملی و پایه‌ای در هوش مصنوعی متناسب با نیاز صنایع و اقتصاد دانش‌بنیان.

• مدت زمان دوره و سطح تحصیلی: تدوین یک چارچوب ملی با دو سطح ابتدایی و پیشرفته متناسب با مقطع کار و دانش و کارآموزی.

• محتوا و واحدهای درسی کلیدی:

۱. مبانی هوش مصنوعی و اخلاق در هوش مصنوعی: مفاهیم، تاریخچه، حوزه‌های مختلف، مسئولیت‌های اخلاقی و حقوقی.

۲. ریاضیات پایه برای هوش مصنوعی: آمار، احتمال، جبر خطی، محاسبات عددی با رویکرد کاربردی.

۳. برنامه‌نویسی و محیط‌های توسعه: Python کتابخانه‌های اصلی ML و AI scikit-learn, TensorFlow/Keras یا PyTorch ، اصول مدیریت و نگهداری کد.

۴. یادگیری ماشین پایه: یادگیری با خارج از خط، یادگیری نظارت‌شده و بدون نظارت، ارزیابی مدل، تنظیم‌های بهینه‌سازی، پیاده‌سازی پروژه‌های ساده.

۵. یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی پایه: مفاهیم، معماری‌های کلیدی، کار با داده‌های تصویری و صوتی، پروژه‌های عملی.

۶. داده‌کاوی و پردازش داده‌ها: جمع‌آوری، پاک‌سازی، تحلیل داده‌ها، مصورسازی داده‌ها، گزارش‌دهی اطلاعات.

۷. بینایی ماشین و پردازش تصاویر: مفاهیم پایه، مدل‌های اولیه، کاربردها در صنعتگرایی و سلامت.

۸. پردازش زبان طبیعی و هوش مصنوعی چهره محور: مفاهیم، کار با داده‌های متنی، مدل‌های پایه NLP، کاربردها.

۹. پروژه‌های عملی و کارآموزی: کارگاه‌های پروژه‌محور با صنایع محلی و ملی، ارائه نمونه‌های کارآفرینی.

۱۰. مهارت‌های نرم و حرفه‌ای: کار گروهی، مدیریت پروژه، تحقیق و توسعه، ارائه مهارت‌ها و اخلاق حرفه‌ای.

• روش‌های تدریس:

ترکیبی از کارگاه‌های عملی، پروژه‌های تیمی، کارآموزی از صنایع، و مسابقات هوش مصنوعی.

محتوای درسی به زبان ساده و قابل فهم با مثال‌های عینی از صنایع مختلف.

استفاده از منابع باز و نرم‌افزارهای متن‌باز برای کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی.

• منابع و تجهیزات آموزشی

پلتفرم‌های آموزشی آنلاین برای یادگیری مستقل و بهره‌مندی از دوره‌های معتبر.

نیاز به آزمایشگاه‌های کامپیوتری با کارت گرافیک مناسب برای آموزش یادگیری عمیق و پردازش داده‌های بزرگ.

نرم‌افزارهای اصلی برای آموزش: پایتون، محیط‌های توسعه مانند Jupyter، کتابخانه‌های یادگیری ماشین، ابزارهای شبیه‌سازی.

• ارزیابی و گزینش دانش‌آموزان

ارزیابی مستمر از طریق پروژه‌های تیمی، گزارش‌های پژوهشی، آزمون‌های عملی و مصاحبه‌های مهارت‌های نرم.

معیارهای ورود و پذیرش از نظر پیش‌زمینه ریاضی و فنی، با در نظر گرفتن تنوع و دسترسی برای همه دانش‌آموزان.

استانداردهای کیفیت و نظارت

ایجاد کمیته فنی تخصصی برای نگهداری و به‌روزرسانی محتوا با حضور استادان و متخصصان صنعت.

ایجاد فرآیند بازنگری دوره‌ای به منظور همسو با فناوری‌های روز و نیازهای بازار کار.

• تربیت مربی و راهبران

الزام به آموزش مستمر معلمان و مربیان در حوزه‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین.

همکاری با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی، صنایع و شرکت‌های فناوری برای تربیت مربیان و توسعه محتوا.

• امنیت و اخلاق و حفاظت از داده‌ها

آموزش اصول حفاظت از داده‌ها، حریم خصوصی، و اخلاق در هوش مصنوعی.

اجرای چارچوب‌های اخلاقی و قانونی در کاربردهای هوش مصنوعی در پروژه‌ها و کارآموزی.

طراحی پیشنهادی فرایند تصویب و اجرایی شدن در سطح ملی

• فاز ۱: مطالعات و نیازسنجی ملی

بررسی سرفصل‌های بین‌المللی و تطبیق با زمینه‌های داخلی کشور. بررسی نیاز بازار کار و مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی.

• فاز ۲: تدوین استانداردها و سرفصل‌های ملی

ایجاد چارچوب ملی با مشارکت متخصصان آموزشی، صنعت و پژوهش.

تعریف واحدهای درسی، سطح‌بندی دوره‌ها و پیش‌نیازها

• فاز ۳: آزمایش اولیه در هنرستان‌های منتخب

اجرای دوره‌آموزی در چند هنرستان با ویژگی‌های مختلف جغرافیایی و جمعیتی.

ارزیابی اثربخشی آموزشی و تقویت محتوا با بازخورد برای گسترش.

• فاز ۴: بازنگری و تکمیل

اصلاح سرفصل‌های مبتنی بر داده‌های پاسخگویی به نیازهای واقعی.

توسعه منابع و تجهیزات برای گسترش به سرتاسر کشور.

• فاز ۵: تصویب نهایی و اجرای گسترده

ارائه خروجی‌های مکتوب به مقامات مربوطه و صدور دستورات برای اجرایی شدن در سطح ملی.

آغاز آموزش مربیان و تجهیز مدارس به تدریج با پیوست‌ها و زمان‌بندی دقیق.

• فاز ۶: نظارت مستمر و به‌روزرسانی

ایجاد کارگروهی برای به‌روزرسانی مداوم محتوا و استانداردها با تغییرات فناوری.

جمع‌بندی و پیشنهاد نهایی

با توجه به تبدیل جهان به عصر هوش مصنوعی، و با توجه به منویات رهبر عالیقدر، پیشنهاد می‌گردد که هرچه سریع تر در قالب یک چارچوب ملی و با همکاری مراجع ذی‌ربط، رشته هوش مصنوعی به رشته های هنرستان‌های کشور اضافه گردد. جدای از این پیشنهاد می شود به علت اهمیت و کاربرد گسترده هوش مصنوعی در تمام علوم و فنون و مشاغل، تدبیری برای اضافه شدن مبحث درسی ای با همین عنوان به سرفصل های آموزشی شاخه های نظری نیز بیندیشید.

با توجه به موارد فوق، از حضرتعالی تقاضا داریم با عنایت به موارد مشروحه فوق و ضرورت حیاتی پرداختن به این حوزه، دستورات لازم جهت بررسی و افزودن رشته “هوش مصنوعی” به مجموعه رشته‌های آموزشی هنرستان‌های کشور را صادر فرمایید. اطمینان داریم این اقدام، گامی بلند در جهت پیشرفت علمی، اقتصادی و اجتماعی میهن عزیزمان خواهد بود.

با تشکر و احترام فراوان

رونوشت به:

دکتر امانی طهرانی دبیر شورای عالی آموزش و پرورش

دکتر آذرکیش معاون متوسطه وزارت آموزش و پرورش

دکتر آقابابایی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی فنی و حرفه‌ای

دکتر آقامحمدی سرپرست دفتر فنی و حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش