تاثیر مسابقات تلویزیونی بر الگوی رفتاری اوقات فراعت

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ انسان امروزی در زیر سلطه محیط کاری، فشار زندگی اقتصادی و زمان اندک، در جستجوی فضاها و مکان هایی است که متناسب با بودجه و زمان بندی، بتواند نیاز به تفریح و سرگرمی اش را برآورده سازند؛ استراحت و سرگرمی های متناسب از فشار روانی فرد کاسته و وی را با روحیه ای بهتر آماده به کار می کند.

در این میان وسایل ارتباط جمعی به دلیل در دسترس بودن، قیمت مناسب و زمان بندی منعطفی که در خود جای می دهد، بعنوان یکی از مهمترین ابزارهای تفریح و سرگرمی برشمرده می شوند.

وسایل ارتباط جمعی بر الگوی رفتاری اوقات فراغت انسان اثراتی تعیین کننده دارند و از این طریق فرد نه تنها از فشار کاری و محیطی اش کاسته می شود، بلکه تاثیر قابل توجهی در کاهش تنهایی افراد دارد و سبب ارتباط فرد با محیط بیرونی می شود.

نبود وسایل ارتباط جمعی سبب تنهایی انسان مدرن

بر اساس پژوهش های استونزل، اکثریت قریب به اتفاق افراد جامعه فرانسه اظهار داشته اند که مطالعه نشریات را فعالیتی تفریحی می دانند؛ در خلال اعتصاب مطبوعات در جنوب شرقی فرانسه 26 درصد از افراد مورد مطالعه اظهار داشتند که در نبود نشریات، انسان احساس تنهایی می کند و زندگی یکنواخت و غم انگیز می شود و این امر موجب شده زندگی به روال گذشته نباشد.(1)

نکته قابل تامل دیگر در ارتباط گیری افراد با رسانه های جمعی بعنوان وسیله ای سرگرم کننده، آن است که این فرآیند ارتباط در تنهایی رخ نمی دهد و معمولا اکثریت افراد در جمع خانوادگی خویش به تماشای تلویزیون و می نشینند و به همین جهت سبب پیوند تلویزیون با جنبه های زندگی خانوادگی نیز شده است.

بی شک برنامه های سرگرم کننده تلویزیون را می توان پاسخگوی یک نیاز واقعی دانست، اما برخی از برنامه ها و مسابقات تلویزیونی به حدی سخیف و کلیشه ای هستند که به جای برانگیختن قوه تخیل و خلاقیت مخاطب، وی را متاسفانه کودن می کنند.

گیم‌های بی‌کیفیت در مسابقات تلفنی

مسابقات تلویزیونی در اجرای برنامه های خود باید هدف های چند گانه افزایش اطلاعات، ایجاد حس مشارکت، ایجاد شادی و نشاط را دنبال کنند، اما برخی از مسابقات یا تنها جنبه ای تک بعدی دارند که صرفا قسمت اعظم برنامه به اجرای فعالیت های ورزشی و بدنی گذرانده می شود و یا برخی دیگر که مخاطب از طریق تلفن با مجری ارتباط برقرار کرده است، صرف بازی با انیمیشن های بسیار ابتدایی و غیر جذاب می شود؛ بعنوان نمونه خانم یا آقای مخاطب باید درجه تیرانداز را طوری تنظیم کند تا به هدف بخورد، بازی و شیوه ای که حداقل طی یک دهه پیش بازی کامپیوتری کودکان بود. 

هر چند روند نرم افزاری و دیجیتالی این گونه گیم ها در برنامه های پایتخت مانند مسابقه ردپا رو به پیشرفت است، اما این مسابقات با رویکرد گیم در تولیدات شهرستان ها سطح بسیار نازل تری را دارد.

این گونه مسابقات با سطح پایین و غیرقابل قبول گیم، نه تنها خلاقیت و قوای ذهنی مخاطب را پرورش نمی دهد، بلکه باعث تنزل سلیقه و انتظارات مخاطب نیز می شود.

قیچی اطلاعات توسط مجری

قسمت دوم این گونه مسابقات س‍والات اطلاعات عمومی، مذهبی، هوش و تاریخ است که توسط مجری از شرکت کننده پرسیده می شود که این جنبه از مسابقه را می توان بار علمی و اطلاعاتی مسابقه دانست که گهگاه با کمک های نامناسب و بی موقع مجری این انتقال مفاهیم و اطلاعات به مخاطب قیچی می شود.

مسابقه به جهت محتوای پرسش و پاسخی که دارد می تواند در یادگیری و انتقال مفاهیم عمومی موثر باشد، اما وقتی روند مسابقه به سمت تقلب یا رساندن سوالات می شود مخاطب از این خاصیت مسابقه اثرپذیزی کمتری دریافت می کند.

برخی مسابقات تلویزیونی بار علمی و تخصص بیشتری را دارند و موضوع و جهت گیری برنامه صرف یک موضوع خاص مانند ادبیات یا مسائل فنی می شود؛ مانند «سرزمین دانایی.»

برنامه «چکامه» را می توان از قبیل مسابقاتی دانست که با اجرای توانمند مجری آن نه تنها سطح آگاهی مخاطب را توسعه می دهد، بلکه مخاطب را با فرهنگ و تمدن ایرانی نیز آشنا می کند که از ویژگی های مثبت این برنامه توجه به شهرستان ها و زبان محلی آنان است.

با عنایت به این موضوع که دغدغه بسیاری از متولیان فرهنگی برقراری اتحاد ملی است و اینکه زبان و آداب و رسوم هر شهر سببی برای از هم گسیختگی و ملعبه ای برای لودگی نشود، می توان از مسابقه «چکامه» بعنوان یک تولید ارزشمند یاد کرد.

پی نوشت:

1- مبانی ارتباطات جمعی - دکتر سید محمد دادگران