گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ نفت بی تردید از مهم ترین نهاده های تولید است که هرگونه تغییر در شاخص های بازاری آن نظیر قیمت یا بی ثباتی آن، تقریباً تمامی کشورهای تولیدکننده و صادرکننده‌ی نفت را متأثر می سازد. در این میان بازار تجارت نفت، در سال های اخیر به یکی از جذاب ترین بازارهای مالی برای سرمایه گذاران و معامله گران بازارهای جهانی مبدل گشته است.
قرارگرفتن نفت در جایگاه راهبردی توسعه جوامع در دهه های گذشته از یک سو و چالش های جهانی بر سر کسب آن از دیگر سو، اهمیت بالقوه این کالای ارزشمند را دو چندان نموده است. از این منظر، بازار معاملات مالی نفت نیز طی گذشت حدود سه دهه از پیدایش آن، دستخوش گستردگی روزافزونی بوده است.
امروزه چشم انداز آتی بها و نوسانات نفت در بازار مالی آن، در گرو عوامل بسیاری است که تحلیل آن را پیچیده تر ساخته اند.
معامله گران و سوداگران نفتی ضمن تحلیل آینده بازار، با بکارگیری راهبردهای مختلف معاملاتی و سرمایه گذاری، اقدام به داد و ستد مالی این کالا کرده و با تزریق نقدینگی های هنگفت، به رونق معاملات از یک سو و نوسانات بها از سوی دیگر دامن می زنند.
در حال حاضر معاملات تأمینی گوناگون و گسترده ای نظیر معاملات آتی(Futures)، اختیارات(Options) و معاملات معاوضه‌ای(Swaps) جهت دفع خطرات ناشی از نوسانات قیمت نفت مورد استفاده قرار می گیرد ؛ به طوریکه حجم معاملات تأمینی نفت به چندین برابر میزان تولید نفت خام جهان بالغ می گردد. به عنوان مثال در سال 1990 مجموع معاملات آتی و اختیارات بر روی نفت خام متوسط تگزاس غربی ، به 115 میلیون بشکه در روز بالغ گردید که سیزده برابر میانگین کل تولید نفت خام ایالات متحده آمریکا در این سال (8.9میلیون بشکه در روز) می باشد و یا آمارها نشان می دهد که در سال 1999 میزان معاملات صوری بر روی نفت خام برنت، بیش از پنجاه و هفت برابر تولید فیزیکی آن بوده است. همچنین باید اشاره داشت با ایجاد و گسترش قراردادهای سلف، آتی و معاملات اختیاری، به تدریج قیمت انواع نفت خام تابع نفت‌خام‌های شاخص گردید و از قدرت تأثیرگذاری تولید و صادرکنندگان نفت(به ویژه اوپک) بر بهای آن به شدت کاسته شد.
در بازار نفت به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و پررونق‌ترین بازارها در دنیا، روزانه به طور متوسط در حدود 85 میلیون بشکه نفت معامله می‌شود، اما گاهی معاملات کاغذی تا چندین برابر انجام می‌گیرد (یعنی تا یک میلیارد و 200 میلیون بشکه معاملات کاغذی انجام می‌شود.) که این وضعیت نشان‌دهنده پیچیدگی و وسعت کارآیی معاملات نفت است . کشور ایران نیز میتواند با ورود هوشمندانه به این بازار و بهره گیری از انواع معاملات ضمن بیمه نمودن درآمد نفتی کشور در مقابل چالش های پیش رو , از دیگر مزایای ورود به این بازار نیز بهره مند گردد.
بنابراین با توجه به اینکه نزدیک به سه دهه از عمر اینگونه معاملات می گذرد و اغلب کشورهای صادرکننده نفت(از جمله اعضای اوپک) در این معاملات وارد شده اند، لذا به سادگی نمی توان به طور متشکل اقدام به تحریم انجام اینگونه معاملات کرد. به این خاطر ایران نیز با توجه به شرایط موجود در بازار نفت، می تواند با ورود به بازار معاملات جدید نفتی تا حد زیادی نوسانات بهای نفت خام و فرآورده های نفتی صادراتی را کاهش داده و درآمدهای نفتی کشور را در سطح مطلوبی تثبیت کند. البته ورود به بازار معاملات جدید نفتی، مستلزم وجود مدیریت قوی و با تجربه در بازار نفت بوده و بدیهی است که انجام چنین معاملاتی، محتاج تجزیه و تحلیل روزانه و حتی لحظه ای بازار نیز می باشد، لذا در صورت فقدان کادری قوی و کارآزموده در این زمینه، ورود به بازار معاملات جدید نفتی می تواند زیانهای جبران ناپذیری نیز به بار آورد.