373 روز تاخیر در ارائه لوایح بودجه‌ای دولت‌های نهم و دهم

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ مجلس به تاخیر ارائه لایحه بودجه از سوی دولت عادت کرده است و شاید به نحوی ناچار است خود را عادت دهد چرا که چاره‌ای ندارد، از سویی دیگر چرا در چند سال گذشته دولت همواره سعی داشته لایحه بودجه را بسیار دیرتر از موعد مقرر به مجلس ارائه کند، دولت به دنبال چیست؟

373 روز تاخیر در ارائه لوایح بودجه دولت های نهم و دهم

از ابتدای شروع به کار احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور تا به امروز، لوایح بودجه ای  کشور با تاخیر ارائه شده اند که کمترین آن مربوط به سال 1387 با 32 روز و بیشترین آن، مربوط به سال 1390 با 76 روز تاخیر است بودجه 92 نیز تا کنون ارائه نشده است.

از سال 84 تا امروز که هنوز بودجه 92 ارائه نشده است در مجموع 373 روز تاخیر در ارائه لوایح بودجه وجود داشته است که خود یک رکورد شکنی محسوب می شود.

اولین لایحه بودجه دولت نهم

باید بپذیریم که برای محمود احمدی‌نژاد با تیمی که انتخاب کرده بود و هیچکدام سابقه فعالیت در زمینه بودجه را نداشتند، ارایه لایحه بودجه به موقع امری خطیر بود. در سال 84 انتظار می‌رفت که دولت بودجه را با تاخیر ارایه دهد زیرا تنها 75 روز از رییس‌جمهور‌شدن احمدی‌نژادمی‌گذاشت که موظف بود بودجه سال 85 را تقدیم مجلس کند. در این سال احمدی‌نژاد لایحه بودجه را در 25 دی ماه و با 40 روز تأخیر به مجلس تقدیم کرد.

تاخیر در ارئه بودجه 86

اگر چه انتظار می‌رفت احمدی‌نژادبا آن شور و شوقی که در مورد اداره کشور سخن می‌گوید، همه چیز را در جای خودش نگاه دارد اما در سال 86 نیز که تجربه سال گذشته را در مورد بودجه نویسی داشت، نه تنها تلاشی برای اجرای قانون نداشت، بلکه سعی کرد روند تاخیر در ارایه لایحه بودجه را رو به رشد نگه دارد و این بار لایحه بودجه را با 46 روز تأخیر، در اول بهمن ماه تقدیم مجلس کرد.

احمدی نژاد و لایحه بودجه 87

رییس دولت نهم با گذشت دو سال از اداره کشور و سفرهای استانی به نقاط مختلف کشور، تجربه لازم را به دست آورده بود و انتظار می‌رفت این بار قانون مدارتر باشد. این بار احمدی‌نژاد در 17 دی ماه سال 86 به مجلس شورای اسلامی رفت و با تاخیری 32 روزه بودجه سال 87 را تقدیم کرد. این تنها دوره‌ای است که احمدی‌نژاد کمترین دیرکرد را در ارایه بودجه داشت.

احمدی‌نژاد و بودجه 88

بودجه سال 88 برای احمدی‌نژاد اهمیت ویژه ای داشت. وی می‌دانست که آخرین بودجه 4 سال دولت نهم را تقدیم مجلس می‌کند و امکان دارد برای دوره بعد رییس جمهور نباشد. اما این تهدید نیز هیچ تاثیری در بی توجهی احمدی‌نژاد به قانون نداشت و رییس دولت نهم مانند سال‌های پیش روند تاخیر ارایه بودجه را ادامه داد و این بار با 53 روز تأخیر، در هشتم بهمن بودجه را تقدیم مجلس کرد.

اولین لایحه بودجه دولت دهم

اگرچه احمدی‌نژاد برای بار دوم رییس جمهور شد و قرار شد برای مرتبه پنجم لایحه بودجه را تقدیم مجلس کند اما روال بی توجهی به قانون را رها نکرد و برخلاف آیین نامه مجلس، بودجه سال 89 را در حالی در چهارم بهمن ماه با 49 روز تأخیر تقدیم مجلس کرد که مجلس می‌بایست قانون برنامه پنجم توسعه را نیز بررسی کند.

در بودجه 90 رکورد تاخیرها شکست

لایحه بودجه 90 با 75 روز تأخیر در اول اسفند سال 89 به صحن مجلس ارایه شد تا به یادماندنی ‌ترین تاخیر را به نام خود ثبت کند. این تأخیر بی‌سابقه در ارائه لایحه بودجه صدای نمایندگان مجلس را در آورد و نمایندگان با تصویب بودجه دودوازدهم، بررسی باقی مانده بودجه را به سال بعد واگذار کردند تا این اولین لایحه بودجه در تاریخ جمهوری اسلامی باشد که به طور کامل در سال قبل تصویب نشد.

بودجه 91 تنخواهی شد

بودجه سال 91 را در 12 بهمن با 57 روز تاخیر به مجلس ارائه کرد و اردیبهشت 91 تصویب شد. در شرایطی که تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه 91، فرصت تصویب آن را از مجلس سلب کرد، نمایندگان دست به کار تدوین و تصویب طرحی برای ارائه بودجه تنخواه به دولت شدند.
 

 شاید تاخیر در ارائه بودجه بدعت تازه برای دولت احمدی نژاد نباشد ولی به طور قطع از نظر رکورد، تاریخ ارائه در دستان او و تیم اقتصادی‌اش است.

سرنوشت بودجه سال 92

هم اکنون 20 روز از مهلت ارائه بودجه 92 گذشته است و مجلس همچنان منتظر دریافت لایحه بودجه از سوی احمدی نژاد است امری که با توجه به سوابق بعید می رسد به این زودی ها به دستشان برسد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از احتمال موکول شدن بررسی و تصویب لایحه بودجه 92 کشور به سال آینده به دلیل ارائه دیرهنگام آن به پارلمان خبر داد و گفت: در صورت تصویب نشدن بودجه تا پایان سالجاری، بودجه سال آینده کشور به صورت تنخواه در اختیار دولت قرار می گیرد. ارسلان فتحی پور با بیان اینکه ارائه دیر هنگام بودجه به مجلس به عادت تبدیل شده است، تصریح کرد: طبق قانون بودجه سال 92 کشور، باید تا 15 آذر به مجلس شورای اسلامی ارائه می شد اما همانند سال گذشته دولت به این وظیفه خود عمل نکرد.

واکنش‌ها به تاخیر بودجه

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه گفت:عدم ارائه به موقع لایحه بودجه، تخلف بوده و نتیجه آن بی انضباطی مالی و بی اعتمادی مردم نسبت به برنامه‌های مالی دولت خواهد بود. غلامرضا تاجگردون افزود: کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات بارها از دولت درخواست ارائه لایحه بودجه را کرده ولی دولت به این خواسته تن نداده است.

تاخیری غیرقانونی و غیراخلاقی

عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه گفت: تاخیر در ارسال بودجه به مجلس غیرقانونی و غیراخلاقی است. موسی‌الرضا ثروتی افزود: فکر می‌کنم دولت مثل سال‌های قبل تعمداً بودجه را به موقع ندهد تا نمایندگان فرصت کافی برای رسیدگی به بودجه نداشته باشند تا نظر خودش را اعمال کند.

وی ادامه داد: اقدامات اینچنینی رفتارهای غیرقانونی و غیراخلاقی است و رئیس جمهور باید شفاف‌تر عمل کند، چرا که وقت زیادی برای ارائه بودجه داشت.

علت این تاخیرها چیست؟

برخی از ناظران این اقدام را تصادفی ندانسته و معتقدند که دولت به منظور کاستن از فرصت نمایندگان در بررسی دقیق و اعمال نظر در بودجه سالانه، لایحه بودجه را با تاخیر عمدی به مجلس ارسال می‌کند. گمانه‌زنی برخی از کارشناسان بر «تعمدی بودن تاخیر در ارائه لوایح بودجه از سوی دولت» تاکید دارد و گروهی از نمایندگان مجلس از جمله غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس کمیسیون طرح تحول اقتصادی معتقدند که «دولت، مجلس را مجبور می‌کند تا بودجه‌ای چند دوازدهمی به تصویب برساند».

از سویی دیگر برخی کارشناسان نزدیک به دولت معتقدند که تاخیر در ارائه لایحه بودجه سال آینده به دلیل ابلاغ دیرهنگام قانون بودجه سال جاری است و با توجه به این‌که دولت برای ارائه لایحه بودجه سال بعد به گزارش عملکرد بودجه 91 نیاز دارد، هنوز لایحه 1392 آماده نشده است. از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی ایجاد شده ممکن است که دولت به ارائه متمم و یا اصلاحیه برای بودجه امسال نیز نیازمند باشد.