پایانی بر مرثیه بزرگترین پروژه شهری کشور

سرویس اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ چند روزیست بیلبوردهای بزرگ تبلیغاتی شهرداری، از افتتاح یکی از بزرگترین بزرگراه های کشور در روز میلاد با سعادت امام علی (ع) و روز پدر خبر می دهد و با توجه به مناسبت، جمله ی «امشب بابا زودتر میاد خونه» زینت بخش این تبلیغات شده است؛ تبلیغات پروژه ای که احداث آن بیش از ده سال طول کشید و در طول این زمان مشکلاتی را برای شهروندان تهرانی ایجاد کرد.

بزرگراه امام علی (ع) از دارآباد در منطقه یک تهران آغاز شده و در طول مسیر خود از مناطق 15، 14، 13، 8، 7 و 20 عبور می کند. این بزرگراه یکی از طولانی‌ترین بزرگراه‌های تهران و همچنین بزرگ‌ترین گذر پرسرعت شمالی جنوبی پایتخت است که حدود 35 کیلومتر طول دارد.

شروع پروژه

برای شروع ساخت پروژه امام علی(ع) شش هزار واحد مسکونی توسط شهرداری می بایست تملک می شد که این اتفاق در ظرف کمتر از هشت ماه افتاد. در واقع طرح جامع بزرگراه امام علی (ع) از درون بافت‌های فرسوده در مناطق 7، 8، 13، 14، 15 حرکت کرد.

این پروژه با توجه به بزرگی به منظور تسهیل در اجرا و بالا بردن دقت به 6 قطعه اصلی تقسیم شده که این قطعه‌ها در مجموع 22 کیلومتر است:
قطعه اول: این قطعه از آغاز پروژه یعنی از مسیل باختر شروع می‌شود و تا شمال خیابان پیروزی به طول 4. 7 کیلومتر ادامه دارد.
قطعه دوم: از خیابان پیروزی تا میدان شهید محلاتی به طول 2. 2 کیلومتر ادامه دارد.
قطعه سوم: این قطعه از میدان شهیدمحلاتی تا جنوب بزرگراه آزادگان ادامه دارد و طول آن 5. 4 کیلومتر است.
قطعه چهارم: آغاز آن از جنوب آزادگان تا بزرگراه شهید کاظم نجفی رستگاری به طول 1. 9 کیلومتر است.
قطعه پنجم: از بزرگراه شهید کاظم نجفی رستگاری تا کمربندی شهرری ادامه می‌یابد که طول آن نیز 1. 9 کیلومتر است.
قطعه ششم: بعد از اتصال بزرگراه امام علی به بزرگراه شهید آوینی، قطعه ششم از انتهای بزرگراه شهید آوینی آغاز تا حرم مطهر حضرت آمام (ره) ادامه یافت. طول این بزرگراه 2. 9 کیلومتر است و چهار پیمانکار اصلی نیز در کل پروژه فعالیت کردند.

کل این پروژه 24 تقاطع اصلی و فرعی دارد که این تقاطع‌ها به دلیل عبور بزرگراه از داخل بافت شهری خیابان‌های مختلف را قطع کرده است.

10 تقاطع اصلی در این بزرگراه وجود دارد که با رمپ و لومپ‌ها به بزرگراه اصلی نیز دسترسی دارند. 14 تقاطع هم تقاطع‌های فرعی این بزرگراه را تشکیل می‌دهند که آن‌ها دسترسی‌های شرقی به غربی و بالعکس را تامین می‌کنند.

مزایای اتوبان امام علی(ع)

بزرگراه امام علی (ع) به عنوان یکی از بزرگترین بزرگراه های کشور، یک معبر شریانی است که به واسطه دسترسی هایش عملکرد رینگ داخلی کمربندی شهر تهران را بهبود بخشیده و امکان تردد بدون وقفه از دارآباد در شمال شرقی ترین بخش تهران تا بزرگراه شهید آوینی در جنوبی ترین بخش پایتخت را فراهم می کند.

یکی دیگر از مزیت های این بزرگراه این است که که بر خلاف اتوبان هایی مانند نواب، شهر را به دو نیم تقسیم نمی کند. و همه ارتباطات شرقی و غربی در مقیاس محلی برقرار است.

تأمین دسترسی‌های منطقه‌ای و محلی به بزرگراه و به دو طرف مسیر بزرگراهی در 6 نقطه، شامل شمال و جنوب تقاطع خیابان پیروزی، شمال و جنوب تقاطع خیابان نیکنام و جنوب تقاطع خیابان الله دادی، یک تقاطع غیرهمسطح در خیابان الله دادی به همراه دسترسی¬‌های محلی مربوط به آن و نیز احداث دوربرگردان هایی که برای تأمین حرکت های گردش به چپ طراحی شده‌اند در تقاطع‌های نیکنام و پیروزی از دیگر موارد حائز اهمیت است.
همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های اصلی این بزرگراه در حدفاصل خیابان دماوند تا بزرگراه بعثت، اجرای آن در تراز (1-) ترافیک یعنی ترازی پایینتر از سطح زمین طبیعی است که این امر موجب کاهش آثار منفی زیست محیطی و نیز اجتماعی می شود.

تسهیل دسترسی گردشگران و مسافران به شهرری، افزایش جذب گردشگر و توریست، افزایش اشتغال، کاهش بارترافیکی خیابان‌های فدائیان اسلام، ‌شهید رجایی و بزرگراه شهید کریمی و خارج شدن شرق منطقه از بن بست نیز اهداف و ویژگی های فرعی این اتوبان به حساب می آیند.

زیباسازی بزرگراه

به گفته مسئولین شهرداری تهران، طرح های زیباسازی و المان های شهری مورد نیاز در بزرگراه امام علی (ع) برگرفته از معماری اسلامی است و تلاش شده یکپارچگی بزرگراه که از اصول طراحی شهری است با به کارگیری این نوع فرم، حفظ شود.

همچنین برای بخش زیباسازی این بزرگراه به کارگیری طرح های اسلیمی و رنگ و فرم هایی که برگرفته از معماری اسلامی است مورد استفاده قرار گرفته است.

با توجه به این که بزرگراه امام علی دارای 56 پل است، توجه به نورپردازی این پل ها نیز از سیاست های شهرداری برای زیباتر کردن بزرگراه بوده است.
علاوه بر آن، پل های عابر پیاده که در این بزرگراه تعبیه شده اند شکل متفاوتی دارند و در طراحی آنها از خطوط منحنی خاصی استفاده شده است.
 

دردسرهایی که ساخت بزرگراه برای مردم ایجاد کرد

با توجه به طولانی شدن این پروژه ی عظیم، مشکلاتی برای ساکنین مناطق 12، 13 و 14 تهران پیش آمد؛ مشکلاتی که ناشی از ساخت و ساز، گودبرداری و عملیات مهندسی ساخت این بزرگراه بودند.

عدم آسایش و امنیت به خاطر سر و صدای ناشی از مراحل ساخت، دود و آلودگی هوا در این منطقه، گودبرداری و خاکی شدن راه ها و کوچه های منتهی به اتوبان امام علی که در ایام بارندگی وضعیت ناخوشایندی را به وجود می آورد، از جمله مشکلات شهروندان تهرانی محسوب می شد.

قطع آب و برق هم که برای ساکنین این مناطق عادی شده بود و روزی نبود که با این مشکل دست و پنجه نرم نکنند.

از طرفی، به دلیل ایجاد فضای ساخت و ساز و افزایش خرابه ها، بزرگراهِ در حال ساخت محل تجمع معتادان و مجرمانی شده بود که از آب گل آلود ساخت و ساز طولانی این طرح بزرگ ماهی گرفته بودند و خرابه ها را برای خودشان پاتوقی امن می دانستند.

مشکلات تا جایی ادامه و اعتراضات تا حدی زیاد شد که فرمانداری تهران ناچار به تشکیل کمیته ای برای بررسی مشکلات مردم آن مناطق علی الخصوص محله اتابک شد. در این کمیته رییس اداره گاز، آب و فاضلاب، برق، مخابرات و نوسازی تهران نیز حضور داشتند که مقرر شد این کمیته به موضوع بافت فرسوده ی ساختمان های این محلات هم رسیدگی کند.

انتظارها به سر رسید
بالاخره انتظارها به سر رسید و بعد از طی تمامی مشکلات، این اتوبان بزرگ احداث شد. سال گذشته مسئولین شهرداری وعده می دادند که تا پایان سال این پروژه افتتاح خواهد شد اما دست تقدیر اینطور رقم زده بود که این پروژه ی عظیم، درست در روز سوم خرداد، روزی که شهردار تهران در خرمشهر فعالیت های تبلیغاتی انتخاباتی خود را به طور رسمی آغاز می کند، افتتاح شود!