گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، امیر محمد میرزایی- کارشناس ارشد نوین مارکتینگ؛ حتما متولدین دهه های قبل از انقلاب اغلب به یاد دارند که بنا به احتیاج زمانی و مکانی ، مشاغلی در کوچه و بازار وجود داشت که حالا نامشان هم برای جوانتر ها اصلا آشنا نیست، مثل چلنگرها(آهنگری سبک و محلی که در آن اشیاء سبکوزنی مانند میخطویله، میخ سرکج، نیمذرع بزازی، انبر و سیخ و ... درست می شد) ،کمی نزدیکتر، متولدین دهه 50 و 60 هم به خاطر دارند زمانی را که ساعت ها در صف دریافت نفت کوپنی و در صف بانک برای برداشت پول نقد، و در صف تلفن عمومی برای مکالمات بین شهری سپری می کردند و حالا با گذشت زمان و ورود فناوری های وارداتی و تجربه آموختن و ارتقای این فناوری ها به شکل بومی در شرایط امروزی نه تنها با صف طولانی نفت فروشها و بانک ها خداحافظی کرده ایم بلکه فضای دیگری از کسب و کارها را تجربه می کنیم که شاید 20 سال پیش حتی به ذهن ها هم خطور نمی کرد و در این میان سوالی پیش می آید که فردا نخستین نوبت خداحافظی با کدام کسب و کار و کدام بنگاه اقتصادی و بنیاد اجتماعی است؟
این روزها اینترنت سرعت بیشتری به انقراض مشاغلی که ارزش افزوده کمتری برای انسان قرن بیست یکی دارند؛ داده است.
برای مثال بدون استثناء تمامی نشریات قدیمی و معتبر در غرب، امروز برای بقا تلاش می کنند.
با فاصله زمانی بسیار کم خبر تعطیلی بخش کاغذی نشریات و یا واگذاری آنها به بنگاه های اقتصادی اینترنتی سرخط اخبار رسانه های مختلف است.
اخیرا واشنگتن پست توسط jeff Bez)) مدیر عامل شرکت معتبر اینترنتی – آمازون( Amazon)خریداری شد یا شرکت سنتی بلاکباسترBluckbuster (اجاره فیلم، CD, DVD, غیره ) هر روز شعباتش را میبندد و تحت فشار رقبای اینترنتی همچون نت فلیکس Netflix) و هولو (Hulu) تا آستانه ورشکستگی رفته است.
همچنین صنعتی مثل فروش موسیقی که در دهه 80 و 90 میلادی با رهبری شرکت هایی همچون HMV روزهای درخشانی را پشت سر می گذاشت، امروز رسما صنعتی منقرض به حساب می آید و حتی برنامه های متعدد برای تغییر کاربری این فروشگاه های زنجیره ای کمک چندانی به جلوگیری از نابودی این صنعت نمی کند.
جایگزین آنها که رفتند
پس از واژگونی رسانه های مکتوب و صنایع کهنه مارکتینگ از جمله مشاغل در شرف انقراض کسب و کار آژانس های مسافرتی است. با اینکه می گوییم در شرف انقراض، این اتفاق در برخی کشورهای پیشرفته همچون امریکا و در بخش هایی از این صنعت همچون پروازها و سفرهای ارزان قیمت بطور کامل روی داده است و شرکت های اینتنرتی معتبر همچون اکسپیدیا(expedia)، بوکینگ (booking.com) فعالان سنتی این صنعت را بطور کامل از بازار بیرون رانده اند بطوری که امروزه دیدن یک دفتر مسافرتی در خیابان های امریکا یا کانادا اتفاقی بسیار نادر است.
زمان پیدایش وبسایت expedia.co.uk به سال 1996 بر می گردد. این وب سایت یک برند گردشگری است و در سال 2008 این وب سایت از سوی مجله فورچون در بین 3 وب سایت برگزیده دنیای وب معرفی شد.طی 15 سال گذشته وب سایت expedia یکی از بزرگترین مراجع اینترنتی مسافران از سراسر جهان بوده و ارزش این وب سایت 3 میلیارد و 348 میلیون دلار است.در واقع این وب سایت در هر ثانیه درآمدی به میزان 106 دلار دارد.
هرچند صنعت گردشگری در جهان سومین صنعت سودده است و روز به روز هم با وجود سایه سنگین بحران اقتصادی به سودآوری آن اضافه می شود، این اتفاق (خداحافظی آژآنس ها) دیر یا زود در ایران هم اتفاق می افتد چرا که شرکت های اینترنتی به وضوح مزیت های بسیار بیشتری از رقبای سنتی خود دارند و این صنعت که جزء مشاغل واسطه ای محسوب می شود، محکوم به ترک صحنه است زیرا علت حضور انیترنتی ها، نزدیک شدن یک گام جلوتر مشتری به تولید کننده یا خدمات دهنده و حذف واسطه ها و پرداخت های اضافه است.
قیمت (بسیار بسیار رقابتی تر، صرفه جویی بعضا بیش از 50% از طریق خرید آنلاین) تنوع (تقریبا نا محدود در انتخاب هتل، پرواز غیره) و بانک های اطلاعاتی بی نهایت عظیم و ارزشمند از تجارب کاربران و مسفرانی که همان خدمات را استفاده کرده اند و بدون چشم داشت و انگیزه مالی تجاربشان را به اشتراک می گذارند همچون تریپ ادوایزر(tripadviser) که از مشاوره هر تراولاجنتی (آژانس مسافرتی) معتبر تر است؛ از مزایای استفاده از بنگاه های اینترنتی به جای آژانس های مسافرتی است.
اگر قصد سفر به خارج از کشور دارید شاید هیچ چیز مفیدتر از یک سایت انگلیسی زبان نباشد. سایتهای متعددی در این زمینه وجود دارند و کشورهای مختلف وبسایتهای اختصاصی برای توریستهایشان دارند اما این سایتها در همه دنیا معروفتر و مفیدتر از بقیه هستند:
تریپ ادوایزر tripadvisor.com
همه چیز از معرفی هتل و رستوران و مراکز تفریحی گرفته تا تهیه بلیت و معرفی شهرها و ایدههای کاربردی برای سفر در این سایت وجود دارد. این سایت بیشتر بر مبنای تجربه کاربران مختلف است، بنابراین اطلاعات بسیار سودمندی به شما میدهد. میتوانید رستورانی را که در آتن، غذای مورد علاقهتان را با قیمت مناسب سرو میکند، پیدا کنید یا یک هتل مجلل در استانبول یا بدانید چطور باید به دیدن یک معبد در هند بروید. بخشی برای توصیههای کلیدی مسافران قبلی هم وجود دارد. شما هم میتوانید با عضویت (رایگان) در این سایت نظر و رأی خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. اپلیکیشن موبایل این سایت برای تمام سیستمهای عامل به رایگان موجود و از tripadvisor.com/apps قابل دانلود است.
لونلی پلنت lonelyplanet.com
این سایت هم یکی از بهترینها در زمینه خود است؛ تجارب گردشگران باسابقه و مطالب دست اول در مورد اماکن مختلف، جاذبههای توریستی، هتلها و پروازها. اپلیکیشن رایگان این سایت برای کاربران اپل و اندروید و نوکیا قابل دانلود و کتابهای الکترونیکی راهنمای سفر آن از این آدرس قابل تهیه است:lonelyplanet.com/apps-and-ebooks
مشکل اصلی تاخیر این خداحافظی در ایران دو مساله است؛ نخست آنکه به دلیل تحریم امکان رزرو پروازهایی که یک سرشان ایران باشد بصورت آنلاین وجود ندارد با این وجود امکان رزرو هتل، ماشین، و پروازهای خارجی بدون هیچ مشکلی برای ایرانی ها وجود دارد. دوم، برای خرید از سایتهای معتبر مسافرتی و استفاده از قیمت ها و حراج های بی نظیر شان نیاز به کارت اعتباری (مسترکارت یا ویزا) هست که این مشکل هم در ایران راه حل دارد.
سال های قبل چند بانک معدود از طریق نمایندگانشان در ایران فعالیت داشتند که بدلیل تشدید تحریم ها به جز یک مورد، بازار ایران را ترک کرده اند. در حال حاضر امکان دریافت مسترکارت در ایران از طریق "شرکت زرین کیش" (credicardiran.com) وجود دارد. دریافت این کارت در ایران از زمان صدور چند هفته ای طول می کشد ولی برای کسانی که سفرهای خارجی در برنامه دارند راه حل خوبیست تا از طریق مستر کارت یا ویزا کارت شخصی و با مراجعه به وب سایت های معتبر، برنامه گردشگری خود را ارزان تر و با علاقه شخصی برنامه ریزی کنند و گامی به سوی دنیای جدید برداشته ، پنجره هایسفر به آفاق را به روی خود باز نمایند و از تجربه سفر های بین المللی لذت ببرند.