گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، مریم فاطمی؛ هاتف علیمردانی در سومین تجربه خود پس از «راز دشت تاران» و «یک فراری از بگبو» سراغ ساخت فیلم اجتماعی «به خاطر پونه» رفته است. فیلمی که قرار است معضلات خانوادگی ناشی از اعتیاد به مواد مخدر و شک و بدبینی را به تصویر بکشد.
به خاطر پونه داستان زندگی زوجی است که مرد خانواده معتاد به شیشه است و البته، در مقطعی به ظاهر ترک میکند و زن که از یکنواختی زندگی روزمره و زندگی با مردی که با ایدهآلهای او فاصله دارد خسته شده تصمیم میگیرد فتوشاپ یاد بگیرد و با راضی کردن همسر خود از معلم مردی دعوت میکند که در خانه به او آموزش دهد اما همسر که از روی اکراه این مساله را قبول کرده بنای ناسازگاری میگذارد و به پونه و نوع رابطه او با معلم خود شک میکند، شکی که در نهایت به طلاق میانجامد.
فیلمی درباره تفاوتهای فرهنگی
به خاطر پونه بر خلاف تبلیغاتی که از آن به نمایش در میآید و بر اعتیاد مجید متمرکز شده فیلمی درباره اعتیاد نیست و اساسا اعتیاد جایگاه تعیینکنندهای در فیلم ندارد. البته، احتمالا قصد نویسنده و کارگردان این بوده که علت شک و بدبینیهای مجید را به اعتیاد او نسبت دهند اما در عمل این اتفاق نیفتاده و اعتیاد مجید فقط یک عامل تشدید کننده شک و بدبینی است که به علت تفاوتهای فرهنگی که با پونه دارد عمل میکند.
چرایی ازدواج یک آدم سنتی و یک آدم مدرن
پونه و مجید از دو طبقه اجتماعی و فرهنگی کاملا متفاوت در مقطعی از زمان به یکدیگر رسیده و ازدواج کردهاند. مجید از یک خانواده کاملا سنتی و مذهبی و پونه از یک خانواده مدرن و آزاد به دلیلی که هیچ گاه در فیلم مشخص نمیشود - و اتفاقا یکی از نقاط ضعف فیلم هم در اینجاست – با هم ازدواج میکنند و بعد از پنج سال دچار مشکل میشوند.
مشکلات زندگی خانوادگی مجید و پونه بیش از آن که به اعتیاد مجید مربوط باشد نتیجه اختلافات فرهنگی ریشهدار آنها است که حالا بعد از 5 سال زندگی مشترک سر باز کرده است. در این فیلم با خانواده مجید و پونه به قدر کفایت آشنا میشویم و میبینیم که مادر مجید تیپ آشنایی از زنان سنتی، مذهبی و خرافاتی است که نه تنها قدمی برای حل مشکل فرزند و عروسش برنمیدارد بلکه به اصطلاح آتش بیار معرکه هم میشود و شعله اختلافات آنها را سرکشتر میکند. در مقابل، مادر پونه زنی مدرن و مستقل است که پس از فوت همسرش، فرزندانش را بزرگ کرده و به ثمر رسانده است. او تا جایی که در توان دارد سعی میکند اختلافات پونه و مجید از راه مسالمتآمیز و با گفتگو حل شود.
با خواهر مجید و خواهر پونه هم در فیلم آشنا میشویم. خواهر مجید همان تیپ زنان سنتی است که سعی میکند برای برادر خود خواهری کند. او زنی خانهدار است که به همراه همسر، دو فرزند و مادرش در یک خانه قدیمی زندگی میکند و ظاهرا از زندگی خود راضی است. خواهر مجید هم مانند همان تیپ آشنای خواهر شوهرهای قدیمی که در فیلمها بسیار دیدهایم گاهی آتش اختلاف مجید و پونه را شعلهورتر میکند و گاهی سعی دارد میان آنها صلح و صفا برقرار کند. در نقطه مقابل، خواهر پونه را میبینیم که دختر بسیار جوانی است که با خواستگار خود در خارج از منزل معاشرت میکند و در جواب به اعتراض مجید و ضرب و شتم خواستگارش توسط مجید به او میگوید که کارهای او ربطی به مجید ندارد.
مشکل مجید ترس از تفاوتهاست
موارد فوق بارزترین و مشخصترین نمونههای تفاوتهای فرهنگی میان خانوادههای مجید و پونه بودند. حال دو نفر از این دو فضای متفاوت در کنار هم قرار گرفتهاند و طبیعی است که اختلافاتی میان آنها بروز کند. در اینجا مشکل اصلی پونه گلایه از مبادی آداب نبودن مجید، جلوگیری او از درس خواندن و کار کردن پونه و البته، اعتیاد مجید است و مشکل اصلی مجید ترس از همین تفاوتهاست.
مجید میترسد که اگر پونه بر طبق تربیت و شرایط خانوادگی خود زندگی کند او را از دست بدهد. بنابراین، سعی میکند مانند الگوی قدیمی مردان سنتی پونه را محدود کند تا زندگی خانوادگیش پا بر جا بماند. در حالی که همین مساله پاشنه آشیل او میشود و باعث دروغگوییهای پونه در جزئیترین مسایل زندگی و اوج گرفتن اختلافات و بدبینیها میگردد.
موضوع سادهای که بی جهت پیچیده شد!
فیلمساز سعی دارد با ورود معلم کامپیوتر به منزل این زوج، اختلافات را به نقطه اوج خود برساند در حالی که این اتفاق از نظر منطق داستانی جای سوال دارد و اساسا این اوجگیری اختلافات میتوانست به شکل دیگری پیش رود. پونه تصمیم میگیرد برای فراگیری فتوشاپ یک معلم مرد را دعوت کند تا در خانه به او آموزش دهد اما آیا او نمیتوانست از یک معلم زن برای این کار دعوت کند تا حساسیت همسرش را برنیانگیزد یا این که مانند هزاران فرد دیگری که برای یادگیری به آموزشگاهها مراجعه میکنند در یک آموزشگاه آموزش ببیند؟ آیا همسر او نمیتوانست این پیشنهاد ساده را به او بدهد تا از ادامه اختلافات جلوگیری کند؟
به نظر میرسد فیلمساز یک موضوع ساده را بی جهت پیچیده کرده و آن را نقطه اتکای پیشبرد داستان خود قرار داده است در حالی که این اختلافات میتوانست به شکل رئالتری نیز اتفاق بیفتد.
در فیلم، معلم کامپیوتر که بسیاری از اتفاقات حول محور حضور او میچرخد حضور فیزیکی چندانی ندارد و جز در پلانهایی بسیار کوتاه و از نمای بسیار دور او را نمیبینیم. این مساله هم به روشنی نشان میدهد که اصولا او مساله و مشکل زندگی پونه و مجید نیست بلکه مشکل آنها در تفاوت نگاهشان به زندگی و نوع رابطه آنهاست.
فرهاد اصلانی و هانیه توسلی در به خاطر پونه بازیهای خوب و قابل قبولی را به نمایش گذاشتهاند و علیرغم تفاوت سنی فاحشی که دارند از پس ایفای نقشی یکدست و قابل باور برآمدهاند. بازیهای سایر بازیگران نیز خوب است و به طور کلی به خاطر پونه از بازیهای قابل قبولی برخوردار است.