بالاخره نرخ ارز باید چه قدر باشد؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، نرخ ارز که انتظار می رفت با سیاست های دولت حسن روحانی روند نزولی را طی کند به یکباره با جبهه گیری ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی که سقوط نرخ ارز را به زیر 3000 تومان منطقی نمی دانست و البته هیچ منطقی را هم برای این گفته اش رو نکرد، بر سکوی 3200 ایستاد تا نشان دهد عواملی مهمتر از سیاست های خارجی ایران که  گفته می شد یکی از دلایل سه برابر شدن نرخ ارز است هم نتواند دلار را به زیر اریکه قدرت نمایی بکشد و حتی تا 2500 تومانی که اقتصاددانان انتظار داشتند، برساند.

برنامه مناظره امروز جمعه در شبکه یک به همین موضوع اختصاص یافته بود.

مهمانان این برنامه: علی محمد احمدی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی؛ محمدحسین برخوردار، رئیس مجمع عالی واردات؛ کوروش پرویزیان، نماینده بانک مرکزی؛ اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین و محمد خوش چهره، اقتصاددان و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بودند.

بخش اول این مناظره که در آن هر یک از مهمانان در پنج دقیقه به اظهار نظر می پرداختند در ادامه آمده است.

مسئولان بانک مرکزی پیش از اظهارنظر مطالعه و مشورت کنند

علی‌محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه  اولین سخنران این مناظره بود.

احمدی گفت:با آمدن دولت تدبیر و امید، امید بر ثبات سیاست‌گذاری نرخ ارز و ایجاد تعادل در این بازار بیشتر شده است و بانک مرکزی به عنوان متولی اعمال سیاست‌های ارزی باید پاسخگوی جهت‌گیری‌ها و نوسانات بازار باشد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به سخنان رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه نرخ ارز دلیلی برای کاهش بیشتر ندارد و به کف قیمتی خود رسیده است، گفت: اظهار نظر سیف می‌تواند بر منطقی استوار باشد و نگرانی‌های نیز بر این بحث وجود دارد.

وی حفظ ارزش پول ملی، جلوگیری از واردات و کمک به تولید داخل را از مهمترین اثرات نوسان نرخ ارز دانست و تصریح کرد: باید دید بانک مرکزی با چه هدفی به دنبال چنین گفتمانی رفته است.

احمدی با بیان اینکه بانک مرکزی باید در ارائه این گفتمان با مطالعه‌ بیشتر و صبوری پیش می‌رفت، گفت: اتاق مبادله‌ای برای چنین امری ایجاد شد که در واقع نرخ ارز ثابت مورد قبول نبود.

وی ادامه داد: با افزایش نرخ ارز، صادرات غیرنفتی افزایش می‌یابد اما در کنار این صادرات، ما یکی از وارد‌کنندگان عمده مواد اولیه و بسیاری از محصولات هستیم و نباید افزایش نرخ ارز به تحت تاثیر قرار گرفتن بسیاری از کالاهای اساسی در کشور شده است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به اینکه معتقد به دادن یارانه نیستیم، گفت: راه‌اندازی اتاق مبادله ارزی به دلیل عدم مقبولیت نظام ثابت ارزی بود چرا که به دنبال انعطاف‌پذیری در این نظام رفتیم.

احمدی گفت: مسئولان بانک مرکزی پیش از اظهار نظر باید مطالعه بیشتر و مشورت مدیران کشور را مدنظر قرار دهد تا ارزش پول ملی و سیاست‌گذاری در این روند با تدبیر و شناخت همراه شود.

وی گفت: دستگاه‌ها از این اظهار نظر‌ها خودداری کنند تا جامعه نگران این اظهار‌نظر‌ها نشود.

اقدام اصلی، هدایت ارزهای در دست مردم به سمت تولید است

در ادامه این مناظره محمدحسین برخوردار با اشاره به نوسانات نرخ ارز اظهار داشت: خواسته فعالان اقتصادی ثبات نرخ ارز، جلوگیری از نوسانات، روان‌سازی تجاری و تک نرخی شدن ارز است.

وی افزود: برای تک نرخی شدن ارز باید در ابتدا ببینیم چه عواملی مانع از اجرای این هدف شده است؛ هم‌اکنون سهم ارز در هزینه تمام شده کالاهای صادراتی 30 درصد و تولید داخلی حدود 25 درصد است.

رئیس مجمع عالی واردات گفت: بنابراین عده‌ای از افزایش نرخ ارز منتفع و عده‌ای هم متضرر می‌شوند؛ اقدام اصلی که باید صورت گیرد هدایت منابع و ارز‌های در دست مردم به سمت سیستم بانکی و در نهایت تولید است.

برخوردار ادامه داد: علاوه بر مشکلات دیگر تولید یکی از مشکلات تولید‌کنندگان و صادرکنندگان نقل و انتقال پول بین بانک‌های داخلی و خارجی است بطوریکه برای انتقال ارز 2500 تومانی بانک از فرد متقاضی 12.5 درصد کارمزد دریافت می‌کند که همین اقدام موجب افزایش قیمت تمام شده نرخ ارز به 2850 تومان است.

وی گفت: هم‌اکنون ظرفیت خالی تولید وجود دارد همچنین مصرف حامل‌های انرژی در کشور بسیار بالاست، بنابراین نباید تنها به نرخ ارز توجه کرد و کاهش نرخ ارز را موجب زیان تولید دانست.

تمرکز بانک مرکزی بر مدیریت نرخ ارز است

کورش پرویزیان به عنوان نماینده بانک مرکزی در این مناظره گفت: روش‌های مختلفی برای محاسبه نرخ ارز وجود دارد و در کشور ما 5 یا 6 روش برای این کار هست که مهمترین آن روش قدرت برابری و خرید است.

وی ادامه داد: در حالت واقعی از روش پرتفولیو استفاده می‌کنند که منابع مختلف ارزی در آن وزن متفاوتی دارد.

به گفته وی طی سالهای مختلف خصوصا از سال 81 که نرخ ارز تک نرخی شد، به یک روش قانونی برای تعیین نرخ رسیدند و آن نرخ ارز با محاسبات شناور مدیریت شده بود و دستگاه‌های اجرایی موظف به عمل کردن در آن شدند.

پرویزیان گفت: از سال 81 تا مهرماه 89 فاصله قیمتی که پیش‌بینی شد و بانک مرکزی اعلام کرد نرخی نزدیک به بازار بود و نوسانی در حدود 20 تا 30 ریال داشت که در سرزمین اصلی و بازار فرعی مبادله می‌شد.

وی ادامه داد: از مهر 89 یارانه نوسانات به حدود 400 تا 500 ریال رسید و در خرداد 90 نرخ دلار بانک مرکزی به هزار و 59 تومان افزایش و دامنه نوسان به 700 ریال رسید.

به گفته وی؛ رقم نوسان نرخ ارز در سال 90 بیشتر و با اقدام بانک مرکزی در بهمن‌ماه همان سال نرخ ارز به 1226 تومان رسید و دامنه نوسان حدود 6 هزار ریال افزایش پیدا کرد.

نماینده بانک مرکزی اضافه کرد: در اسفند سال 90 نرخ بازار آزاد به 1900 تومان رسید.

وی ادامه داد: روند تغییرات در سال 91 اندکی کاهش و مجددا افزایش یافت و در مهر‌ماه همان سال با راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی دامنه نوسان بیشتر و به هزار تا 1500 تومان رسید.

پرویزیان گفت: در سال 92 دامنه نوسان محدودتر شده و در شهریور‌ماه امسال فاصله قیمتی بین 5 تا 8 هزار ریال کاهش پیدا کرده است.
 

به گفته وی، وضع واقعی بازار به گونه‌ای است که تمرکز بانک مرکزی بر مدیریت نرخ ارز است.

سیاست گذاران باید در این مناظره شرکت می کردند/ برخی با یک حرف سیاست گذاری می کنند

محمد خوش‌چهره اقتصاددان و نماینده سابق مجلس نفر بعدی سخنران این مناظره بود.

بخش عمده از سخنان خوش چهره در این بخش از مناظره به انتقاد از عدم حضور مسئولان سیاست گذار در این برنامه اختصاص یافت.

وی با اشاره به اینکه یک بنده خدایی صحبت از تثبیت نرخ ارز می‌کند و یا حرفی را در یک صبحانه کاری می‌زند و بعد براساس این حرف عمل می‌کند که متاسفانه در دولت‌های پس از جنگ و بخصوص در دولت‌های نهم و دهم به وفور دیده شد که تنها با یک حرف سیاست‌گذاری می‌کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در خصوص نرخ ارز و سیاست‌های آن سه مقوله جداگانه وجود دارد، گفت: هم‌اکنون در این جمع شاهدیم مدیری از بخش صادرات و مدیری از بخش واردات و فردی نیز از مجلس شورای اسلامی حضور دارد که جایگاه نظارتی دارد اما آن عده از افراد که منشأ تصمیم‌گیری هستند و باید در جلسه حضور پیدا می‌کردند جایشان خالی است.

وی خاطرنشان کرد: اگر فردی به عنوان نماینده بانک مرکزی در این جایگاه حضور دارد حتما به منزله قبول داشتن صحبت آن بزرگوار که اخیرا در خصوص ارز صحبت کرده است نیست گرچه این فرد عزیز است و محترم اما باید آن بزرگوار حتما در این جلسه حضور پیدا می‌کرد تا می‌توانستیم سطح بحث را بالا ببریم.

وی در پایان گفت: من تنها به احترام جمع در این جلسه حضور دارم و فکر می‌کنم اگر مسئولین امر در این جلسه حضور پیدا می‌کردند حتما سطح بحث بسیار بالاتر و نتیجه آن اثربخش‌تر بود ولی در حال حاضر فکر می‌کنم تنها به یک بحث علمی خواهیم پرداخت که قطعا اثربخشی چندانی نخواهد داشت.

پایه واقعی نرخ ارز باید بر مبنای رفاه و آسایش تعیین شود

اسدالله عسگر اولادی رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نفر پنجم سخنران این مناظره بود.

عسگر‌‌اولادی با بیان اینکه در این جلسه به دنبال چالش نیستیم اظهار داشت: قرار است در این جلسه با یکدیگر مشورت کنیم.

وی با بیان اینکه 56 سال است که با نرخ ارز سروکار دارم گفت: نرخ واقعی یکی از آرزوهایی است که باید به آن برسیم و نرخ ارز باید به صورت واقعی تعیین شود.

وی افزود: پیش از این هم که مسئولان بانک مرکزی نرخ ارز را اعلام کرده‌اند با آنان مخالفت کردم و گفتم عدد بیان شده واقعی نیست.

عسگر‌اولادی با اشاره به اینکه قیمت واقعی ارز باید کارشناسی شده باشد، گفت: در سی و پنج سال پس از انقلاب، نرخ ارز واقعی نبوده و آن را بر مبنای شناور مدیریت شده ساماندهی کردند.

وی با اشاره به اینکه 85 درصد اقتصاد کشور دست دولت است، گفت: با این وجود بانک مرکزی آنگونه که دلش می‌خواهد نرخ ارز را هدایت می‌کند.

رئیس اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران و چین تأکید کرد: هیچ صادر‌کننده‌ای معتقد به افزایش نرخ ارز نیست چرا که در فصل محدودی سود‌آوری آنان بیشتر و بلافاصله قیمت کالاهای صادراتی افزایش و این چرخه باز می‌گردد.

وی با تأکید بر اینکه به دنبال نرخ ارز واقعی هستیم، گفت: مکانیزم تعیین نرخ ارز در کشورها این است که چند کالای کشاورزی، خدماتی و تولیدی با یکدیگر سنجیده می‌شود و به نسبت آن نرخ ارز اعلام می‌شود.

وی ادامه داد: این امکان وجود دارد که کار کارشناسی روی تولید ناخالص داخلی، دریافت و پرداخت‌ها و صادرات و واردات انجام شود اما متأسفانه چنین نبوده است.

عسگر‌اولادی با بیان اینکه گفته‌های رئیس کل بانک مرکزی همان نرخ مبادله‌ای را مدنظر قرار داده است، گفت: اکنون نرخ مبادله‌ای به اضافه خرج‌ها و تخصیص آن پس از چهار ماه با سود 22 درصدی آن همان 3 هزار تومان بازار می‌شود و مبنای آن همان نرخ مبادله‌ای بوده است.

وی افزود: باید پایه واقعی نرخ ارز بر مبنای رفاه و آسایش مردم تعیین شود و اکنون نسل حقوق‌بگیر ما نمی‌تواند زندگی خود را بچرخاند و بیشتر آنها متضرر شده‌اند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و چین با بیان اینکه در بحث‌های بعدی درباره چگونگی کنترل تورم و تعیین نرخ ارز سخن خواهم گفت، تأکید کرد: اینکه چرا تورم با این نرخ باشد درباره آن توضیحاتی خواهم داد؛ امیدوارم دولت تدبیر و امید با توجه به امیدی که به جامعه داده، رفاه و آسایش را به مردم هدیه کند.