تصویر مدرسه در 1000 سال آینده

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» - محسن زیار، دانشجوی ارشد دانشگاه امام صادق(علیه السلام)؛ مدرسه حاصل تلاش نهایی بشر برای آموختن رسمی و یکی از اجزای بقای تعلیم و تربیت تعریف شده است. کودکان و نوجوانان نیز سرمایه‌های جامعه هستند و سلامت روح و جسم آنها تضمین کننده سلامت جامعه آینده است، بنابراین مسائل آنان از جمله مسائلی است که باید به آنها توجه کافی مبذول داشت، لذا توجه جدی به محیط خانواده و مدرسه که نقش بسزایی در تکوین شخصیت دانش‌آموزان دارند، ضرورتی انکارناپذیر است. 

 

مدرسه جایی است که افراد برای همکاری و یاوری و آموختن مقررات و قوانین و تعلّم فرهنگ و آموزه های تربیتی و یادگیری استدلال و منطق و زیبایی شناختی هستی و مهارت خواندن و نوشتن و حساب کردن به آن وارد می‌شوند و طی فرآیندی نه چندان زود و برابر اصول و قواعد علمی به یادگیری می‌پردازند. مدرسه به افراد احساس اعتماد به نفس داده و آنها را اجتماعی بار می‌آورد و از طرفی باعث می‌شود که افراد جرأت پیدا کرده و بتوانند مکنونات درونی خود را با دیگران به تبادل‌نظر بگذارند.

 

در مدرسه است که فرد یاد می‌گیرد چگونه ساعاتی را از افراد خانواده خود دور بوده و حس استقلال طلبی و استفاده از اراده خویشتن برای مواجهه با انواع مسائل و مشکلات را تجربه کرده و از این طریق بتواند «خوداتکایی» را تمرین کرده و بدست آورد. مدرسه محلی است که کودکان نیازهای دانشی و اطلاعاتی خود را از معلمان می‌آموزند و در کنار آن به ایجاد ارتباط با همکلاسی‌های خود پرداخته و از این طریق به مهارت‌های اجتماعی دست پیدا می‌کنند و اعتبارورزی را می‌آموزند. در مدرسه است که کودک یاد می‌گیرد اضطراب جدایی از والدین را کاهش داده و به همکاری و مشارکت و بازی‌های گروهی با دیگران تبدیل ‌سازد. 

 

برای اینکه تعلیم و تربیت از چارچوب محدود مدرسه خارج شود و کارکرد اجتماعی آن در پهنه توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه روشن شود، باید تربیت اجتماعی سرلوحه روش ها و آموزش و پرورش قرار گیرد، البته لازم به ذکر است که مدرسه تنها یکی از وسایل تربیت فرد است و کار آن باید با تاثیر عوامل اجتماعی و نهادهای مرتبط با اجتماعی شدن فرد (خانواده، گروه، رسانه ها و...) تکمیل شود. 

 

به منظور نیل به اهداف مورد نظر در امر آموزش و پرورش باید نسبت به سه مقوله اطمینان حاصل شود که آنها نیز باید در جهت اهدافمان باشند و آن سه عبارتند از: علم، معلم، متعلم.

 

در زمینه «علم» باید به این نکته توجه داشت که متن کتب درسی و برنامه درسی (Curriculum) باید همسو با تعالیم و فرهنگ مطلوبمان که همان تعالیم الهی و اسلامی است تدوین شود و سبک زندگی اسلامی در آنها تبیین گردد، در بحث «معلم» باید گفت که وی همواره به عنوان یکی از عوامل مهم جامعه‏پذیری ‏ دانش‏آموزان از طریق مدرسه است. جامعه‏پذیری بعدی از پرورش اجتماعی است که‏ عبارت است از آموزش افراد و آشنا ساختن آنها با ارزش های یک جامعه. معلم اولین الگوی‏ اقتدار اجتماعی می‏باشد که دانش ‏آموز با آن‏ مواجه می‏شود. در این باب باید اضافه کرد که معلم باید آموزش دهنده و انتقال دهنده تعالیم و مفاهیم اسلامی به دانش آموزان برای بهبود سبک زندگی آنان در جهت ساخت جامعه ای مطلوب باشد. «متعلم» و دانش آموز نیز باید در محیطی سالم پرورش یافته باشد تا قابلیت پذیرش و یادگیری این تعلیمات را داشته باشد.

  

جدای از همه این موارد باید در نظر داشت که فضای فیزیکی و کالبدی مدارس نیز باید به نحوی باشد که القاگر تعالیم و فرهنگ اسلامی و الهی باشد. نکته دیگری که می توان به آن اشاره نمود این است که زمان حضور در مدرسه و زمان تعلم دانش آموزان می تواند به گونه ای باشد که طبق دستورات دین مبین اسلام و با توجه به زمان اسلامی باشد (که البته خود این مورد نیز نیازمند پیش بینی زیرساخت های فیزیکی و برنامه ای نسبتاً فراوانی است.)