به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، شب گذشته برنامه پایش وضعیت طرح های عمرانی را در بودجه سال 93 بررسی کرد که به دلیل کاهش و افزایش بودجه عمرانی مناطق مختلف کشور با واکنش های گوناگونی روبرو شد.
محمدرضا نوبخت، معاون برنامه ریزی و بودجه رئیس جمهور و دکتر جواد صالحی اصفهانی، استاد دانشگاه ویرجینیا تک آمریکا میهمانان ویژه این برنامه بودند و نماینده اهواز و احمد توکلی نیز در تماس تلفنی نظراتشان را بیان کردند.
در ابتدای این برنامه نوبخت در تشریح رویکرد تخصیص بودجه و سوال نظرسنجی برنامه پایش گفت: ما به پروژه هایی که بین صفر تا 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارند منابعی اختصاص می دهیم، اما این منابع قابل ملاحظه نبوده و این گونه نیست که این پروژه ها خوب رشد کنند. به پروژه هایی که بین 20 تا 80 درصد پیشرفت دارند نیز منابعی اختصاص داده می شود تا این پروژه ها هم فعال باشند، اما تمرکز کار خود را عمدتاً روی پروژه هایی گذاشته ایم که بین 80 تا 100 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
وی افزود: ما 184 طرح از پروژه هایی که 80 تا 100 درصد پیشرفت فیزیکی و 62 طرح از پروژه هایی که بین 20 تا 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارند و در مجموع 246 طرح می شوند را در سال آینده تمام می کنیم.
معاون رئیس جمهور افزود: کاری که ما می توانیم با این منابع انجام بدهیم به این ترتیب است: برای سال آینده ضمن اینکه به طرح های عمرانی صفر تا 20 درصد و 20 تا 80 درصد می رسیم، بیشتر تمرکز خود را روی طرح هایی با پیشرفت فیزیکی بالای 80 درصد می گذاریم.
نوبخت گفت: ما سال آینده 389 کیلومتر آزادراه را در قالب دو طرح به پایان می رسانیم؛ همچنین 441 کیلومتر راه اصلی، 180 کیلومتر بزرگراه، 170 کیلومتر راه جدید را تکمیل می کنیم. بیش از 207 هزار نفر از جمعیت را تحت پوشش فاضلاب شهری به صورت جدید قرار می دهیم و بیش از 2.6 درصد از جمعیت تحت پوشش برخوردار از آب روستایی را افزایش می دهیم.
وی ادامه داد: 150 مگاوات ظرفیت جدید برقی ایجاد می کنیم، 4000 مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید را به اتمام می رسانیم و بیش از 906 میلیون متر معکب به ذخایر آبی کشور می افزاییم.
معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور گفت: آب رسانی به بیش از 33 هزار هکتار از مزارع، آبرسانی جدید به 10 شهر، افزایش 275 هکتار به فضای محیط زیستی و نصب سیستم کنترلینگ هوا در 20 شهر، بیاب زدایی از بیش از 3 میلیون هکتار، ایجاد 800 هزار متر مربع فضای آموزشی، تحویل 5 هزار کلاس درس، ایجاد 25 سالن سرپوشیده چند منظور و ایجاد 6 هزار تخت بیمارستانی در قالب 47 بیمارستان و همچنین افزایش بیش از 6 هزار مترمربع به فضای آموزشی و دانشگاه های کشور از طرح هایی هستند که دولت در سال آینده به بهره برداری می رساند.
محورهای مهم سخنان معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور به این شرح بود:
بودجه 93 نسبت به بودجه سال جاری، 7.3 درصد رشد منفی دارد؛ بیش از 2906 طرح نیمه تمام در کشور داریم؛ بودجه عمرانی سال 93 نسبت به سال جاری، 33 درصد کاهش داشته است.
در ادامه احمد توکلی، نماینده مردم تهران در مجلس در رابطه با رویکرد دولت در تخصیص اعتبارات طرح های عمرانی گفت : دولت باید از شاخصهای ترکیبی برای توزیع بودجههای عمرانی استانها استفاده کند.
توکلی افزود: این جهت گیری دولت در اختصاص منابع به پروژه های دارای پیشرفت فیزیکی و جلوگیری از اختصاص بودجه به روش قطره چکانی به طرح های عمرانی قابل ستایش است اما ایراداتی نیز دارد .
این نماینده مجلس گفت: اعتراض نمایندگان به بودجه به دلیل رفتار اشتباه تاریخی ما است که اصولا کلنگ زیاد میزنیم. با فشارهای سیاسی تصمیم میگیریم که پروژهها آغاز شود که خیلی از پروژهها توجیه اقتصادی و اجتماعی ندارد و به دلیل طولانی شدن هزینههای بسیار سنگینی به اقتصاد ملی تحمیل میکند و وقتی این پروژه ها آغاز می شوند بیش از ظرفیت مالی دولت هستند و باعث می شود دوره اتمام پروژه ها نیز زیاد شود .
نماینده مردم تهران در مجلس ادامه داد : دولت باید از شاخص های ترکیبی برای توزیع بودجه های عمرانی در استان ها استفاده کند.منطق می گوید که باید طوری منابع محدود را به نیازهای نامحدود تخصیص بدهیم که حداکثر بازدهی را داشته باشد . رویکرد کنونی دولت زود به ظرفیت سازی منجر می شود ولی چند نقص دارد . به دلیل سابقه ناعادلانه تخصیص منابع برخی استان ها طرح های با پیشرفت فیزیکی بالای 80 درصد بیشتری دارند که با این ملاک منابع بیشتری به این استان ها می رسد .
وی افزود : ما باید نگاه ملی داشته باشیم و از نگاه منطقه ای محض فاصله بگیریم. منافع منطقه ای باید در ذیل منافع ملی دنبال شود.
پس از صحبت های توکلی ناصر سودانی، نماینده مردم اهواز روی خط آمد و در مورد استعفای نمایندگان خوزستان گفت : استعفای نمایندگان خوزستان بغضی بود که در گلو بوده و بهانهای به دست آمد تا این بغض بترکد و بیان درد مزمن نامهربانی با استان خوزستان و نگاه غیرعادلانه است .
سودانی با بیان اینکه ما نمایندگان در مقابل مردم خجلت زده هستیم و توان پاسخ دادن به مطالبات به حق آنها را نداریم گفت : به نسبت درآمدزایی کشور و به نسبت توان و ظرفیت کشور استان خوزستان مورد توجه قرار نگرفته است. آیا توسعه نیافتگی استانی را که یک بخش اعظمی از کل درآمدهای کشور را تامین می کند، مسئولان در طول این مدت مشاهده کرده اند؟
وی در ادامه در رابطه با علت اعتراض نمایندگان خوزستان به بودجه سال 93 گفت : در رابطه با تملک دارایی های سرمایه ای ملی در کل کشور ما کاهش 34 درصدی را داشتیم ولی در خوزستان 39.5 درصد کاهش داشتیم. وصول درآمدها به طور متوسط در کشور 28.2 درصد است ولی در خوزستان 57 درصد است که باید مردم آن را تامین کنند. آنجایی که افزایش درآمدی برای دولت هست استان خوزستان باید 57 درصد بدهد و آنجایی که باید منابع بگیرد ، کاهش چمشگیری داشته است .
سودانی گفت : ما در گذشته دو درصد نفت را در مجلس تصویب کردیم ولی اکنون دو درصد نفت را که جنبه استانی دارد و باید برای تکمیل طرح های استانی هزینه بشود را برای پرژوه های ملی اختصاص داده اند .
نماینده مردم اهواز در مجلس افزود : دولت بر خلاف قولی که داده بود و قبل از اینکه ما را قانع کند برای انتقال آب کارون در بودجه 93 اعتبار خاصی پیش بینی کرده است ، ضمن اینکه تاکنون بعد از 45 روز کسی به مسمومیت مردم خوزستان پاسخی نداده است . با این روند اختصاص بودجه ما تا 50 سال یا یک دیگر باید منتظر تکمیل طرحهای عمرانی خوزستان باشیم ؟
در ادامه برنامه دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد دانشگاه ویرجینیا تک آمریکا پایش گفت: سال ها به انرژی یارانه می دادیم و مردم به این موضوع عادت کرده بودند و برداشتن یارانه انرژی بسیار سخت بود و این موضوع بسیار خوب بود اما متاسفانه با مشکلاتی که در اجرا ایجاد شد به خصوص این که منابع و مصارف درست محاسبه نشده بود.
وی ادامه داد: مشکل قانون این بود که قیمت انرژی را افزایش داده اما این قیمت ثابت شد و قانون باید طوری نوشته می شد که این قیمت تحرک داشته باشد. همچنین اگر از همان اول در محاسبه پرداخت ها اشتباه نکرده بودیم باعث نمی شد که طرح بدنام شود و تورم زا شود.
وی تاکید کرد: اگر به هر نفر 25 هزار تومان یارانه نقدی پرداخت کرده بودیم هم اکنون بهتر می توانستیم فاز دوم را اجرا کنیم. آقای احمدی نژاد سعی کرد که دهک ها را شناسایی کند اما این کار بسیار سخت است.احمدی نژاد کار خوبی کرد و در تلویزیون اعلام کرد که به همه یکسان یارانه می دهیم و کار خوبی بود.
صالحی اصفهانی تصریح کرد: به طور مثال اگر قرار باشد به روستاییان یارانه بدهیم افرادی هستند که می روند و در روستاها خانه خریداری می کنند. اگر قیمت بنزین را برای اقشار پردرآمد بر اساس نوع خودرو افزایش دهیم طرح بهتری است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: اگر تنها مناطق جغرافیایی را شناسایی کنیم منطقی است و این که قیمت یکسان باشد منطقی نیست و در آمریکا هم این تفاوت قیمت وجود دارد و این منطق اقتصاد است اما چون در کنار این یارانه ناعادلانه ای را می دهیم می توانیم قیمت های مختلفی را به مردم بدهیم.
وی گفت: فرض کنید بنزین برای خودروهای مدل بالا را افزایش دهیم و مالیات بر بنزین منطقی است و باید هزینه راه ها را باید خودروداران بپردازند.
صالحی اصفهانی افزود: مکانیزمی برای شناسایی افراد وجود دارد و در آمریکا همه افراد با جرائم سنگین اظهارنامه می دهند و در کنار این سازمانی وجود دارد که به منزل افراد رفته و وسائل مردم را نگاه می کنند.
این استاد اقتصاد گفت: زمانی که افراد متقاضی دریافت یارانه هستند مجبور به مبادله با دولت هستند و حساب بانکی مردم را نگاه کردن سیستم بانکی ما را دچار مشکل می کند.
وی افزود: در آمریکا کارتی را به عنوان یارانه می دهند که تنها با آن می توان غذا خرید و علت این است که می خواهند از بچه های خانواده های کم در آمد محافظت کنند و در ایران نیز باید افراد فقیر را شناسایی کرد و تنها نمی توان عجولانه این کار را کرد.
صالحی اصفهانی گفت: دولت در روز 4 میلیون بشکه نفت و گاز را به مردم می دهد که با یک حساب منطقی 180 هزار میلیارد تومان ارزش آن است. من معتقدم که در یارانه نا حق دادن عده ای تقلب می کنند که باید از نظر قانونی با آن برخورد کرد و موضوع دیگر شناسایی افراد مرفه است که مالیات پرداخت نمی کنند.
وی افزود: باید شرایطی ایجاد شود که این افراد داوطلبانه مالیات بدهند و برای این موضوع هم باید از راههای خلاقانه استفاده کرد.
این اقتصاددان تاکید کرد: 5 سال قبل این مشکل را داشتیم که افراد می گفتند که بنزین ارزان را به ما بدهید اما راه حل پیدا کردیم و بنزین را هدفمند کردیم. ما باید افراد را آگاه کنیم که خانه را گرم کردن و در کنار آن پنجره را باز کردن ضرر دارد.
وی تصریح کرد: انرژی و سرمایه فیزیکی که مکمل هم هستند کارآفرین نیستند و انرژی ارزان به صنعت دادن هم کار خوبی نیست و موجب عدم توسعه صنعت می شود و جلوی ما را برای ورود به بازارهای جهانی خواهند گرفت. از طرفی با این انرژی ارزان در واقع جلوی رشد سرمایه انسانی را گرفته ایم و کارفرماها تمرکز ندارند تا از سرمایه انسانی استفاده کنند.
وی ادامه داد: فرق بین ایران و آمریکا این است که در آمریکا فروشنده بنزین بخش خصوصی است و مشکل سیاسی ندارد و فروشندگان بنزین مالیات می دهند. مشکل نابرابری در آمریکا هم اکنون معروف شده است و نابرابری در آمریکا زیاد شده است.
صالحی اصفهانی گفت: نحوه شناسایی افراد بسیار مهم است و در ایران تجربه جالبی از سوی کمیته امداد داریم و این با سیستم آمریکا فرق دارد و فکر می کنم نحوه شناسایی باید با فرهنگ ما منطبق باشد.
وی گفت: درآمد مردم در آمریکا رابطه نزدیکی با بهره وری آنها دارد و مشکل ما این است که وقتی از درآمدمان شکایت می کنیم از کار کم خود شکایت نمی کنیم. اگر این را تبدیل کنیم که خودمان کم کار می کنیم این سوال پیش می آید که چرا اینگونه است؟
این اقتصاد دان گفت: در آمریکا به قیمت واقعی درآمد فرد میانه در سال های اخیر پایین رفته است و درآمد با تورم همگام نبوده است و این اتفاقی است که اوباما می خواهد آن را تغییر دهد و خیلی از این ها منشا رقابت بین المللی دارد و به طور مثال مربوط به کالاهای کم قیمت چین و کارگرهای مکزیکی است.
این استاد اقتصاد گفت: همه کارمندان را نباید به یک چشم نگاه کرد و زمانی که درآمد ثابت افراد را کاهش می دهیم افراد کارآمد از دولت خارج می شوند و خوب بود مقداری انعطاف در سیستم ایجاد می کردیم و به دنبال شایسته سالاری رفتن بسیار مهم است.
صالحی اصفهانی ادامه داد: هم اکنون چندین ماه است که نرخ تورم ایران پایین آمده است و باید تورم زیر 20 درصد باقی بماند.
وی گفت: افراد دهک پایین 45 درصد زندگی خود را از طریق یارانه تامین می کنند و ثروتمندان تنها 5 درصد به یارانه وابسته هستند.
این اقتصاددان درباره پیشنهاد به دولت برای آینده قانون هدفمندی گفت: در مرحله اول باید مردم عادت کنند قیمت ها هیچ گاه ثابت نمی ماند و نباید قیمت ها را ثابت نگه داشت. در 10 سال گذشته قیمت ها بیش از 5 برابر شد و دلار 3.5 برابر شد و دلار امروز ارزان تر از سال 82 است. باید قبول کنیم که اکثر قیمت ها نوسان دارد و علت آن هم منطق بازار است و در مرحله اول دولت باید اعلام کنند که می خواهیم قیمت انرژی را رها کنیم.
صالحی اصفهانی تاکید کرد: 20 سال می خواستیم قیمت انرژی را افزایش دهیم و مشکلات فراوانی در این زمینه وجود داشت و افزایش قیمت در سال 89 به این دلیل بود که متوجه شدیم که افزایش قیمت تدریجی مناسب نیست اما هم اکنون از شوک گرفتن جامعه خسته است و باید قیمت ها تدریجی افزایش یابد.
وی گفت: مشکل اصلی ما گذار از آموزش به اشتغال است و سیستم آموزشی ایران کارا است و مشکل اشتغال یک نگرانی است و موجب مایوس شدن جوانان می شود و سرمایه انسانی اندوخته شده از بین می رود. در ایران و خاورمیانه اینگونه است و مشکل زیادی داریم که افراد تا 7 سال منتظر می شوند که شغل جدی اول خود را بگیرند.