رشته «مکانیک ماشین‌های کشاورزی»، ناشناخته مانده است

 گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ - فرشید کریمی تخصص مهندسی مکانیک ماشین‌های کشاورزی برای تربیت طراح ماشین‌های کشاورزی دایر شده است. محل اصلی اشتغال فارغ التحصیلان آن کارخانجات سازنده تراکتور، کمپاین و سایر ماشین‌ها و ادوات کشاورزی و صنایع کشاورزی می‌باشد. این تخصص طبیعت فنی دارد نه کشاورزی و به همین سبب در رشته فنی مهندسی طبقه‌بندی شده است. این رشته فارغ التحصیلانی را می‌پروراند که می‌توانند به طراحی این ماشین‌ها بپردازند تا آنجا که بتوانند مکانسیم‌ها طرز کار و طرح ماشین‌های کشاورزی را تحلیل نمایند. البته ممکن است نیازمند کمک متخصصان مکانیک هم در بعضی زمینه‌ها باشند.

 

این رشته درتمام ممالک دارای چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد. موضوعات عموما فنی و طراحی هستند. دانشجویان در مقطع کارشناسی باید 137 واحد بگذرانند تا به عنوان یک مهندس مکانیک ماشین‌های کشاورزی فارغ التحصیل شوند که از این 137 واحد 22 واحد دروس عمومی مشترک با سایر رشته‌ها است و 20 واحد در ارتباط با کشاورزی است و مابقی واحدهای تخصصی رشته مکانیک ماشین‌های کشاورزی می‌باشد.

 

 

در تمامی دانشگاه‌های معتبر در خارج از کشور،  این تخصص یکی از رشته‌های دانشکده فنی به حساب آمده و در دانشکده فنی دایر است و  ایران تنها کشوری است که این رشته را به اشتباه در دانشکده کشاورزی بنیان نهاده است. دانشجویان داوطلب این رشته باید از رشته علوم ریاضی دبیرستان فارغ التحصیل شده باشند؛ یعنی همان‌هایی که دانشکده‌های فنی جذب می‌کند؛ در صورتی که دانشکده‌های کشاورزی از سایر رشته‌های دیگر نیز دانشجو می پذیرند.

 

با پیشرفت بیشتر علم مکانیک ماشین‌های کشاورزی نیز متحول و پیچیده‌تر شدند تا بدانجا که تخصص مکانیک ماشین‌های کشاورزی یا طراحی و ساخت از تخصص مادر یعنی مکانیک مشتق گردید. اشتباه بنیان‌گذاران این رشته در این مملکت همین بود که این پاره تن دانشکده فنی را به دانشکده کشاورزی آوردند و ارتباط فرزند و مادری قطع شد. این رشته در دانشکده کشاورزی سرگردان شد و هنوز هم هست. پس باید این طفل گم شده را به مادر یعنی دانشکده فنی برگرداند.

 

از مشکلات این رشته می توان از موارد زیر نام برد:  

 

درس‌هایی چون ریاضیات ترمودینامیک مکانیک دینامیک مقاومت مصالح اجزا ماشین و بسیاری دیگر عمدتا توسط اساتید گروه آموزشی مکانیک ماشین‌های کشاورزی تدریس می‌شود یا از اساتید حق‌التدریس دانشکده فنی بهره گرفته می‌شود. این موضوع اشکالش اینجاست که کیفیت و کمیت تدریس در حد استاندارد نیست. هزینه حق التدریس را برای دانشکده کشاورزی در بردارد. تجهیزات آزمایشگاهی به دلیل هزینه های زیاد آن فراهم نمی‌گردد و اصولا اتکا به نفس کافی در دانشجو پدید نمی‌آید.

 

 

 

دانشجویان فنی و دانشجویان کشاورزی به تبع مطالب آموزشی و شرایط محیط کاری دو طرز تفکر و دیدگاه متفاوت دارند. لازمه پیشرفت بیشتر این دانشجویان این است که در ارتباط نزدیک با یکدیگر بوده یافته‌های علمی خود را به بحث گذارند و باهمکاری یکدیگر سعی کنند اطلاعات خود را بروز نمایند. دانشجویان رشته مکانیک ماشین‌ها کاملا از دانشجویان هم سنخ خود یعنی فنی‌ها جدا افتاده‌اند بنابراین بخشی مهمی از رسانه‌های علمی آنها که همان تبادل نظرها باشد از دست رفته است. تبادل افکار علمی این دانشجویان با دانشجویان کشاورزی چندان مفید نیست چون تخصص‌های آنها سنخیتی با یکدیگر ندارند.

 

 

بسیاری از تولیدکنندگان ماشین‌های کشاورزی نیازمند کمک‌گیری از متخصصان طراح ماشین‌های کشاورزی هستند عده‌ای با کپی کردن ماشین‌های خارجی دچار مشکل شده‌اند. بعضی نیازمند ماشین‌های خاص هستند که در پی یافتن طراح آن می‌باشند و بالاخره جمعی دیگر، نیازمند طراحی تطبیقی تولیدات ماشینی خود هستند. در نظام صنعتی ما تولید ماشین‌های کشاورزی به درستی از ابواب جمعی وزارت صنایع است. وزارت صنایع از طرفی فقط با دانشکده‌های فنی دانشگاه‌ها ارتباط دارد و لذا زمانی که نیازمند طراح ماشین‌های کشاورزی باشد به آن دانشکده‌ها رجوع نموده و نمی‌یابد. از طراحان مکانیک جامدات استفاده می‌نمایند ولی آنها به دلیل عدم آشنایی به ماشین‌های کشاورزی و شرایط کاری آنها در مزرعه موفق نمی‌شوند. برای وزارت صنایع درک این موضوع مشکل است که تخصصی با پسوند کشاورزی بتواند از عهده طراحی ماشین‌های کشاورزی برآید و باید به او حق داد چون این تخصص را نمی‌شناسد... نتیجه آنکه ماشین‌های ساخت داخل پیشرفت نمی‌‌نماید. ماشین‌های مورد نیاز طراحی نمی‌شود و به اجبار از خارج وارد می‌نمایند.

 

متاسفانه وقتی به تجهیزات و ماشین‌های کارگاهی دانشکده کشاورزی دقت کنیم شبیه به موزه ماشین‌ آلات می‌‌ماند و شاید بعضی از آنها امروزه به کار نیاید. اگر واقعا مدیران می‌خواهند در این رشته دارای تکنولوژی و نوآوری باشند باید اول از خود شروع کنند. تجهیزات و ماشین‌های به روز خریداری و از اساتید و متخصصان حرفه‌ای‌تر در این رشته برای آموزش استفاده کنند تا دانشجو مشکلات و کاستی‌ها در زمینه ماشین‌های کشاورزی را بشناسد و یک ایده برای خود داشته باشد تا وارد صنعت شود.

 

حالا که این رشته در این دانشکده ماندگار شده این سوال مطرح می‌شود که آیا بهتر نیست حمایت‌های بیشتری را از طرف مسئولین مربوطه شاهد باشیم؟!