شایعات در مورد بالا بودن آمار طلاق ازدواج‌های دانشجویی درست نیست/ برنامه‌ها و شعار ستاد ازدواج دانشجویی

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ خانواده کوچکترین و در عین حال مهمترین و بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی است که تاثیر مستقیم بر تمام شئونات اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد.

منابع دینی ما سرشار از آموزه‌هایی است که هر یک به نوعی بیانگر اهمیت و جایگاه ازدواج و خانواده است. پرداختن به جنبه‌های مختلف مسئله ازدواج که اولین گام در تشکیل خانواده می‌باشد، شاید مسئله حیاتی است که آینده و سلامت جامعه در گرو آن تامین می‌شود؛ چرا که این نهاد مقدس درختی است که شکوفه‌های زندگی بر آن می‌روید و بارور می‌گردد. بدیهی است هر چه شاخه‌ها سبزتر و شاداب‌تر باشند شکوفه‌ها و میوه‌ها باطراوت و سالم‌تر خواهند بود.

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها (ستاد ازدواج دانشجویی) طی سال‌های اخیر کوشیده است با ترویج ازدواج‌های آگاهانه، به هنگام، آسان و پایدار در تحکیم بنیان خانواده در میان زوج‌های دانشجو موثر باشد و در این راستا برنامه‌های متنوع و متعددی را به مرحله اجرا گذاشته است که از آن جمله می‌توان به طرح همسفر تا بهشت در مشهد مقدس اشاره نمود.

به همین بهانه با حجت الاسلام قریشی، معاون فرهنگی-سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها به گفت و گو نشستیم. 

«خبرگزاری دانشجو»- به عنوان اولین سوال، ازدواج دانشجویی را تعریف کنید. آیا ازدواج دانشجویی صرفا به معنی ازدواج دو دانشجو با یکدیگر است؟

حجت الاسلام قریشی: یکی از مقولاتی که موجب خلط مبحث و گاه برداشت نادرست از موضوع ازدواج دانشجویی می شود موضوع تعریف ازدواج دانشجویی است برخی ازدواج دانشجویی را ازدواج دو دانشجوی همکلاسی و یا هم دوره با هم می دانند.

برخی هم وقتی سخن از ازدواج دانشجویی به میان می آید ذهن خود را به مراسمی که در آمفی تئاتر دانشگاه برگزار می شود و چند زوج دانشجو در آن حاضر می شوند معطوف می کنند اما تعریف ازدواج دانشجویی از نظر ستاد ازدواج دانشجویی «ازدواج یک دانشجو در زمان تحصیل» است براین اساس لزوماً ازدواج دانشجویی، ازدواج دو دانشجو با یکدیگر نیست و براساس آمار ما نیز تنها 25 درصد از زوج ها هر دو دانشجو هستند. 

آنچه ما در پی آن هستیم آنست که دانشجو اگر حداقل های اقتصادی و آمادگی روحی برای زندگی مشترک را دارد، ازدواج را به خاطر تحصیل به تأخیر نیاندازند.

بنابراین تعریف و این شعار، هجمه هایی که گاه از طرف افراد معلوم الحال و گاه از سوی دوستان کم اطلاع مبنی بر اینکه ستاد ازدواج دانشجویی، دانشجویان را بدون داشتن پختگی وآمادگی لازم برای ازدواج و براساس تحریک عواطف زودگذر به ازدواج یکدیگر در می آورد از اساس بی پایه است باید دانست که دفاتر نهاد وظیفه خود را بر مهارت افزایی و بصیرت بخشی و تشویق به ازدواج، متمرکز کرده اند و فراتر از این موضوعات دخالتی ندارند.

 براساس آخرین آمار، سن متوسط در ازدواج دانشجویی در میان آقایان 25 سال و در مورد بانوان 22 سال است.

«خبرگزاری دانشجو»- طرح ازدواج دانشجویی از چه زمانی کلید خورد و چند سال است اجرا می شود؟

حجت الاسلام قریشی: برای اولین بار در سال 1376 در دانشگاه شهید بهشتی مراسم ازدواج دانشجویی برگزار شد. در این مراسم جشن ازدواج 60 زوج دانشجو به منظور تشویق دانشجویان به ازدواج‌های آسان به صورت دسته‌جمعی برگزار شد و مقام معظم رهبری هم به این زوج‌ها به عنوان هدیه ازدواج، سکه‌ای اهدا کردند.

این جشن سرآغاز حرکت فرهنگی بزرگی به نام ازدواج‌های دانشجویی است. از سال 1377 تا 1384 دانشجویان بیشتری جشن آغاز زندگی مشترک خود را، به صورت دسته‌جمعی در دانشگاه‌ها انتخاب کردند و تعداد زوج‌ها افزایش چشمگیری یافت. در این سال‌ها به قید قرعه تعداد زیادی از زوج‌های دانشجو از هدیه متبرک مقام معظم رهبری برخوردار بودند و کارگاه‌های آموزی مهارت زندگی هم به برنامه‌های دانشگاهی اضافه شد تا زوج‌های دانشجو با کسب مهارت‌های لازم زندگی پایدار و سعادتمندانه‌ای را تجربه کنند.

ازدواج دانشجویی در سال 1385 شکل رسمی‌تری به خود گرفت و علاوه بر متبرک شدن این مراسم به پیام مقام معظم رهبری مسئولین اجرایی کشور هم سعی کردند با همکاری و مساعدت‌های ویژه یک روز به یادماندنی را در زندگی مشترک زوج‌های دانشجو ثبت کنند.

این بار بر خلاف سال‌های قبل که افتتاحیه مراسم در سالن وزارت کشور برگزار می‌شد برای تقویت روحیه معنوی و ایجاد فضای مناسب آموزشی و فرهنگی، مراسمی در سالروز ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها به صورت نمادین با حضور تعدادی از زوج‌های دانشجو در حرم مطهر امام رضا علیه السلام برگزار شد.

در سال 1387 با عنایت‌های مقام معظم رهبری به 25 هزار زوج دانشجو سکه اهدا گردید همچنین رئیس جمهور و دولتمردان در این دوره مسبب خیر شدند و به منظور برگزاری مراسم ازدواج دانشجویی و توجه ویژه به این زوج‌های جوان، شرایط لازم برای حضور بیش از 23 هزار دانشجو در مشهدالرضا علیه السلام را فراهم آوردند (حدود نیمی از زوج‌ها سکه دریافت کردند و مابقی عازم مشهدالرضا علیه السلام شدند.)

 در سال 1388 مراسم ازدواج دانشجویی متبرک به سکه اهدایی مقام معظم رهبری برای زوج‌های دانشجو (حدود 50 هزار زوج) شد.

«خبرگزاری دانشجو»-  آیا آماری از ازدواج های دانشجویی شکل گرفته در کشور وجود دارد؟

حجت الاسلام قریشی: ابتدا باید این نکته را متذکر شد که برحسب اطلاع و پگیری ما آمار دانشجویان متاهل در هیچ دستگاهی ثبت و تجمیع نمی‌شود. چرا که بخشی از دانشجویان پس از تاهل وارد دانشگاه می‌شوند و برخی دیگر در خلال تحصیل و برخی نیز در فاصله میان دو مقطع تحصیلی و یا پس از فارغ‌التحصیلی متاهل می‌شوند. البته دانشگاه‌ها در بدو ثبت نام از دانشجویان فرم‌هایی را جهت ثبت اطلاعات به ایشان می‌دهند ولی اطلاعات مربوط به ازدواج‌ دانشجویان کمتر تجمیع و به صورت متمرکز ارائه می‌شود.

اما مجموعه ستاد ازدواج دانشجویی که براساس فراخوان از زوج‌های دانشجو در هر سال تحصیلی ثبت اطلاعات می‌نماید که تاکنون قریب به 500 هزار رخداد ازدواج دانشجویی را ثبت کرده که البته شامل تمام موارد ازدواج دانشجویی نمی‌شود.

همچنین از سال 1385 ثبت مکانیزه اطلاعات زوج ها در ستاد ازدواج دانشجویی آغاز و تاکنون نزدیک به 230000 مورد ثبت اطلاعات کامل از زوج ها در اختیار داریم.

«خبرگزاری دانشجو»- چند درصد این ازدواج ها موفق بوده و چند درصد به طلاق ختم شده است؟ آیا آماری از موفق بودن ازدواج های دانشجویی طی سال های اخیر در دست هست؟

حجت الاسلام قریشی: با عنایت به نکاتی که در پاسخ به پرسش قبلی عرض شد دستیابی به آمار ازدواج دانشجویان کشور کمی مشکل است براین اساس آمار دقیق از طلاق های ازدواج دانشجویی میسور نیست. با این حال نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با دغدغه مندی در خصوص موضوع ازدواجدانشجویی و بررسی آسیب های احتمالی تاکنون طی دو مرحله در سال های 1390 و 1392 بانک اطلاعاتی زوج های دانشجو را در اختیار سازمان ثبت احوال قرار گرفت.

سازمان ثبت احوال نیز به عنوان مرجع رسمی آمار جمعیتی کشور براساس مشخصات دانشجویی به ویژه کد ملی دانشجو، ثبت حدود 2 درصد طلاق را رسمی و به صورت مکتوب به ستاد ازدواج دانشجویی اعلام نمود.

همچنین در پژوهشی دیگر با حدود 2000 دانشجوی متأهل به صورت تصادفی تماس گرفته شد و در قالب پرسش از امور مختلف از جمله وضعیت تحصیلی، شغلی، اسکان و فرزندآوری موضوع پایداری ازدواج ایشان پرسش شد که ازدواج کمتر از 2 درصد از جامعه هدف منجر به طلاق شده بود.

بنابراین براساس یافته های ستاد ازدواج دانشجویی شایعات موجود نسبت به درصد بالای طلاق در میان دانشجویان مانند 25 درصد، 45 درصد و گاهی هم بالاتر پایه علمی نداشته و قابل اعتناء نیست، با این وجود از آماری که مبنای علمی داشته باشد استقبال می کنیم ولی باید توجه داشت نباید با انتشار آمار غیرواقعی و یا غیرمستند در پازل فرهنگی دشمن بازی کرده و نادانسته سیاه نمایی فرهنگی رسانه های بیگانه و ایادی داخلی آنها را ترویج کنیم.

«خبرگزاری دانشجو»- چه چیزهایی سبب می شود تا یک ازدواج دانشجویی به موفقیت نزدیک شود؟

حجت الاسلام قریشی: شعار ستاد ازدواج دانشجویی را که ازدواج بهنگام، آگاهانه، ساده و پایدار است. در واقع می توان عوامل موفقیت یک ازدواج دانشجویی دانست.

ازدواج دانشجویی موفق یعنی ازدواجی که در دوران نشاط جوانی باشد نه سن 30 سالگی و بالاتر، آگاهانه باشد یعنی براساس احساسات زودگذر و بدون کسب اطلاعات، مهارت ها و مشاوره نباشد.

ساده باشد و عامل اصلی تأخیر در ازدواج یعنی ریخت و پاش و تجمل گرایی و چشم هم چشمی در آن نباشد و در نهایت اینکه براساس تفاهم، تحمل، صبوری، همراهی، پایداری و بسوی دستیابی به سبک زندگی اسلامی در حرکت و پویا و پایدار باشد.

«خبرگزاری دانشجو»- ستاد ازدواج دانشجویی برای اهدافی که فرمودید چه برنامه هایی دارد؟

حجت الاسلام قریشی: اگر بخواهیم فهرست وار به برنامه ها اشاره کنیم می توان آن ها را اینطور دسته بندی کرد:

1- برگزاری کارگاه ها و کلاس های آموزشی و مهارت افزای در دانشگاه های سراسر کشور که این دوره ها برای مخاطبان دانشجو در دوره پیش از ازدواج، حین ازدواج و پس از ازدواج برگزار می گردد.

2- برنامه ی کارگاه های آموزشی تکمیلی که در قالب اردوی زیارتی و فرهنگی همسفر تا بهشت مشهد مقدس جهت 30 هزار زوج دانشجو برنامه ریزی و اجرا شده است.

3- طراحی مرکز مشاوره زوج های دانشجو که به صورت تلفنی و از طریق سایت به زوج ها، مشاوره می دهد و در ماه های آتی آغاز به کار می نماید.

4- طراحی سایت آموزش مجازی زوج های دانشجو که طی ماه های آتی آغاز به کار می کند.