گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ ازدواج به عنوان بزرگترین اتفاق زندگی انسان و توصیه شده ترین وجه تکاملی بشر همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. این امر مقدس که در اسلام بسیار به آن تاکید شده و از آن به عنوان کامل کننده دین نام برده شده، امروز به عنوان یکی از چالش های پیش روی جوانان مطرح است.
طی سال های اخیر، با افزایش تعداد دانشجویان و ورود تعداد چشمگیری از جوانان به دانشگاه های سراسر کشور، بحث ازدواج های دانشجویی داغ شد.
اولین جشن ازدواج در زمستان سال 1376 با کمک نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی و با شرکت 60 زوج از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد. این رویکرد در سال های بعد در سایه پیام مقام معظم رهبری، حمایت نهادهای مختلف و هدایای بخش های مختلف دولتی و تبلیغات رسانه ها - بویژه صدا و سیما - بتدریج با اشتیاق بیشتری روبرو شد، به گونه ای که در هر سال حدود 50 هزار دانشجو با یکدیگر ازدواج می کنند.
اما ازدواج دانشجویی دارای معایب و محاسنی است.
اولین بحث مهم درباره ازدواج دانشجویی، شناخت و پیدا کردن همسر ایده آل در دانشگاه است. بودن در دانشگاه این امکان را به دانشجوها می دهد که در یک فضای اجتماعی مشترک، همسر مورد علاقه شان را پیدا کنند.
این که دانشجویان مدت بسیار زیادی را در کنار هم درس می خوانند، باعث می شود که به شناخت بیشتری در زمینه خصوصیات و ویژگی های رفتاری، روانی و اخلاقی یکدیگر دست یابند. دیدنِ هر روز یک فرد، آمار کاملی را از رفتار و اعمال او به دست آدم می دهد.
نحوه تعامل فرد با دیگران، درسخوان بودن یا نبودن، نظم و انضباط و خلاصه هر چیزی که در رفتار روزانه جلوه می کند را می شود طی این چند سال فهمید.
آشنایی در یک اجتماعی کوچک
بدرالسادات بهرامی، استاد دانشگاه معتقد است که طرح ازدواج دانشجویی مطابق واقعیت پی ریزی شده است؛ زیرا دانشجویان در یک اجتماع کوچک به نام دانشگاه بیشتر و بهتر با یکدیگر آشنا میشوند، بنابراین می توان تسهیلاتی به دانشجویان ارائه کرد و ازدواج دانشجویی را گسترش داد.
بهرامی معتقد است دانشگاه محیط مناسب و فضایی سالم برای همسریابی است و می توان برای جلوگیری از برخی معضلات قبل از ازدواج و در واقع با ورود به دانشگاه، کلاسهای همسریابی برای دانشجویان برگزار کرد و ذهن دانشجویان را برای انتخابی درست و آگاهانه آماده ساخت.
یکی دیگر از مزایای ازدواج دانشجویی، راحت تر شدن انتخاب به دلیل تنوع افراد است؛ این که در دانشگاه با طیف گسترده ای از افراد روبرو هستیم باعث می شود تا امکان انتخاب راحت تر شود. مقایسه افراد با یکدیگر نیز از مزایای این بستر مناسب است.
علاوه بر آن، می توان گفت در ازدواج دانشجویی، خانواده ها و خود طرفین، توقعات کمتری از هم دارند. حمایت اطرافیان بیشتر است و در کل دانشجو کار راحت تری نسبت به سایرین در برگزاری برنامه ها و خرج و مخارج دارد.
دکتر افشار تموک، روان شناس و استاد دانشگاه در این باره می گوید: حرکتی که در زمینه ازدواج دانشجویی آغاز شده، حرکت درستی است، اما برای شکل گیری فرهنگ ازدواج ساده باید ابعاد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مسائلی چون سنتها و فرهنگ خانواده و ... را نیز در نظر گرفته و غیرعجولانه و با کار کارشناسی برای رسیدن به هدف پیش رفت.
وی ادامه می دهد: تلقی ما از اجرای این طرح این بود که هزینههای ازدواج پایین بیاید و دانشجویان با آگاهی بهتر و بیشتر به انتخاب همسر بپردازند، اما باید فرهنگ خانوادهها و رسم و رسومات آنها را نیز در نظر گرفت و برای فرهنگ سازی، تمام مراکز و ارگانها، بخصوص صدا و سیما به طور هماهنگ شده عمل کنند.
تموک می گوید: یکی از مزایای ازدواج دانشجویی این است که دانشجو دیگر در حاشیه نیست و با خیال راحت انتخاب خود را انجام میدهد و به این ترتیب با انگیزه به تحصیل و کار می پردازد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بررسیها نشان داده که معمولاً پیشرفت اقتصادی بعد از ازدواج صورت میگیرد و فساد اخلاقی و بزهکاری کاهش مییابد و روابط در جامعه سالم میشود.
وی می گوید: بحث ازدواج گلوگاه بسیاری از مسائل اخلاقی و معنوی است؛ چرا که دانشجویان در دوران بمباران جنسی قرار دارند و با ازدواج دانشجویی، دانشجو با خیال راحت همسر خود را انتخاب میکند و بسیاری از مسائل او حل میشود.
قرار گرفتن در شرایط یکسان باعث می شود درک طرفین بالاتر برود و همدیگر را در زندگی، درس و کار کمک کنند.
با شکل سنتی ازدواج موافق نیستم
در بین دانشجویان نیز بحث ازدواج دانشجویی موافقان و مخالفانی دارد. موافقان ازدواج دانشجویی تمامی آنچه در بالا ذکر شد را عاملی برای موافق بودنشان با این امر می دانند.
محمدی، دانشجوی ارشد یکی از دانشگاه های تهران که دو سال پیش با یکی از همکلاسی هایش ازدواج کرده، می گوید: «با شکل سنتی ازدواج موافق نیستم، به همین خاطر تصمیم گرفتم همسر آینده ام را خودم پیدا کنم و پیش از ازدواج زیر نظر بگیرم.»
به زعم این دانشجو که ازدواج دانشجویی کرده، بهترین و سالم ترین محیط برای شناخت و انتخاب همسر، دانشگاه است.
صادقی، یکی دیگر از دانشجویانی است که با ازدواج دانشجویی موافق است و معتقد است اگر روزی بخواهد ازدواج کند، روال قدیمی را که مادر و خانواده اش برایش دختری را برگزینند پی نخواهد گرفت.
حجتالاسلام محمدیان، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها درباره ازدواج دانشجویی معتقد است که بسیاری از مشکلات فرهنگی در دانشگاه ها، با ازدواج حل می شود و در سطح دانشگاهها آرامش ایجاد می گردد.
این مقام مسئول به آمار طلاق اشاره می کند و می گوید: «مطابق بررسیها، آمار طلاق در ازدواجهای دانشجویی نسبت به سایر ازدواجهای جامعه بسیار کمتر است؛ چرا که ازدواج دانشجویان با شناخت کامل انجام میشود.»
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها بر هر چه بهتر برگزار شدن ازدواج های دانشجویی تاکید می کند و آن را عامل کاهش مشکلات اخلاقی و فرهنگی در دانشگاه ها می داند.
اما این مهم، در کنار مزایای بالا، معایبی هم دارد که باید پیش از هر اقدامی، تمامی جوانب آن رعایت شود.