خودروسازان قیمت خود را بر مصرف‌کننده تحمیل می‌کنند

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، سایت مرکز ملی رقابت نظرات رضا شیوا رئیس شورای رقابت در خصوص وجود انحصار خودرو در ایران را به‌شرح زیر منتشر کرد:

 

طبق مفاد قانون که  قانونگذار برای ما مشخص کرده ما باید دستورالعمل تنظیم قیمت را تعیین کنیم، بنابراین شورای رقابت نباید  وارد ریز قیمت گذاری شود، ولی بنا به صلاحدید، در گذشته این اتفاق افتاد و قیمت گذاری را به‌عهده شورای رقابت گذاشتند که بعد از آمدن من و با جلساتی که در شورا داشتم با همه اعضا متفق القول بودیم که ما اگر بتوانیم به‌جای پرداختن به جزئیات قیمت گذاری به تدوین دستورالعمل‌ها و سیاست‌گذاری کلی قیمت در بازارهای انحصاری بپردازیم بسیار مناسب‌تر خواهد بود. چرا که با ورود به ریز قیمت گذاری، سال به سال درگیر متغیرهای آن مانند تورم خواهیم بود. بنابراین بررسی و بازنگری فرمول گذشته در دستور کار شورای رقابت قرار گرفته است تا ببینیم چگونه می‌توانیم به شرایط مطلوبی در این زمینه دست یابیم.

 

بازار خودرو در کشور ما انحصاری است، بنابراین در این شرایط، دیگر بازار نمی‌تواند قیمت را مشخص کند بلکه این تولید کنندگان هستند که قیمت را تعیین می‌کنند و در حال حاضر حتی با وجود اینکه  شورای رقابت در بحث قیمت گذاری خودرو وارد شده است ولی باز هم خودروسازان به‌عناوین مختلف قیمت‌های خودشان را بر مصرف کننده اجحاف و تحمیل می‌کنند و این در حالی است که قانونگذار شورای رقابت را موظف کرده که هرجا بازار انحصاری وجود داشته باشد ورود کند.

 

تشخیص ما یعنی شورای رقابت هم این است که بازار خودرو انحصاری است و به همین علت ورود کرده است. همان‌طور که در بند 5 ماده 58 قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی آمده است تصویب دستورالعمل تنظیم قیمت، مقدار و شرایط دسترسی به بازار کالاها و خدمات انحصاری از وظایف شورای رقابت است. و علت اینکه شورای رقابت وارد شد به‌دلیل تشخیص انحصاری بودن این بازار بوده است.

 

در ضمن اگر گفته می‌شود که در این بازار و با این شرایط قیمتی هیچ‌کس راضی نیست، کاملاً درست است و ما هم اعتقاد داریم که در بازار انحصاری یک سری عوامل نادیده گرفته می‌شوند، در بازارهای انحصاری است که بهره‌وری پایین خواهد بود و وقتی بهره‌وری پایین باشد، قیمت‌ها بر اساس هزینه‌هایی محاسبه می‌شوند که با استانداردهای بین المللی فاصله دارند و لذا این هزینه‌ها روی قیمت سرشکن می‌شود و نتیجه، آن است که مصرف کننده باید آن را بپردازد. بنابراین وقتی یک دستورالعمل تعیین قیمت توسط شورای رقابت تدوین می‌شود، وزارت صنعت و یا هر مرجع دیگری این مسئولیت را خواهد داشت تا به‌شکلی منطقی به مقوله‌هایی همچون بهره‌وری، کیفیت و رساندن آن به استانداردهای بین المللی بپردازد.

ما هم اکنون در بازار خودرو هیچ‌کدام از این موارد را نمی‌بینیم، به‌طور کلی حرف اول و آخر را تنها تولید کننده می‌زند بدون اینکه توجهی به نیاز مصرف کننده بشود و ما تلاشمان در شورا و  مرکز ملی رقابت این است که یک شرایط رقابتی در بازار خودرو ایجاد کنیم و از این انحصار خارج شویم. در این راستا قدمهایی را برمی‌داریم و یکی از پیشنهاداتی که دادیم بحث تعرفه‌ها می‌باشد، معتقدیم خودروهایی که در بازار ایران بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، خودروهای کمتر از 1500 سی‌سی می‌باشد و در این خصوص به دولت محترم پیشنهاد دادیم که تعرفه واردات این‌گونه خودروها را به‌میزان 10 درصد کاهش دهد و کاهش به‌صورت پلکانی در سالهای دیگر است.

 

این پیشنهاد جزو آن چارچوب کلی می‌باشد که ما داریم برنامه ریزی می‌کنیم برای رقابتی کردن بازار خودروی کشور و وقتی بازار رقابتی شود ما دیگر دخالتی نخواهیم داشت، مثل بسیاری از بازارهای دیگر که شرایط رقابتی بر آن حاکم است و شورای رقابت هیچ‌گونه دخالتی در آنها ندارد. ما هم داریم تلاش می‌کنیم این بازار رقابتی شود و مطمئناً در این صورت، هم کیفیت افزایش خواهد یافت و هم سطح امنیت مصرف کنندگان ارتقا می‌یابد و در نتیجه زمانی که بازار رقابتی باشد قطعاً قیمت هم کاهش پیدا می‌کند، چرا که تولید کننده ناچار است تا بهره‌وری تولید خود را افزایش دهد و اگر نه رقیبش از او جلو خواهد زد. بنابراین ما منتظر تصمیم گیری دولت در خصوص پیشنهاد شورای رقابت مبنی بر کاهش تعرفه واردات خودروهای کمتر از 1500 سی‌سی هستیم.

اکنون خودروهای بالای 1500 سی‌سی وارد می‌شود و شرایط استاندارد آنها توسط مراجع ذی‌صلاح تأیید می‌شود، این موضوع در خصوص خودروهای کمتر از 1500 سی‌سی هم باید اتفاق بیفتد، ضمن اینکه حتی با کاهش تعرفه 10 درصد هم، قیمت‌ها به‌گونه‌ای خواهد بود که با قیمت‌های داخلی تفاوت زیادی خواهد داشت و عرصه رقابت برای تولید کنندگان داخلی چندان تنگ نخواهد شد و در این صورت کسانی که کیفیت و امنیت اتومبیل برای‌شان از بحث قیمت مهمتر است شاید توانایی این را پیدا کنند تا این خودروها را خریداری نمایند، اگر این اتفاق نیفتد بازار خودروی ما همچنان در حالت انحصار کامل باقی خواهد ماند.

منظور من خودروهایی است که استانداردهای لازم را داشته باشند، من نمی‌دانم که الآن خودروهایی که وارد می‌شوند استانداردهای لازم را دارند یا خیر. ولی دولت می‌تواند برنامه ریزی بکند و شروطی را تعیین کند برای خودروهایی که می‌توانند وارد شوند و مطمئناً این شروط استانداردهایی است که تولید کنندگان داخلی نمی‌توانند اعمال بکنند و لذا این خودروها هم مصرف سوخت کمتری خواهند داشت و هم از ایمنی بالاتری برخوردار خواهند بود.

به‌نظر من دیگر دولت نباید از صنعت خودرو حمایت کند، دولت 30 سال است دارد از این صنعت حمایت می‌کند. ما باید شرایط را رقابتی کنیم تا خودروسازهای ما به خودشان بیایند و کیفیت و بهره‌وری تولیداتشان را افزایش دهند. خودرویی با قیمت مناسب عرضه کنند که هموطنان بتوانند آن را خریداری نمایند. اینکه چه زمانی این اتفاق می‌افتد بستگی دارد به اینکه چه‌زمانی سرمایه گذاران داخلی و خارجی با تولیدکنندگان ما ادغام شوند و سرمایه‌ها و تکنولوژی‌های جدید را وارد کشور ما کنند. در این صورت این اتفاق زودتر می‌افتد ولی اگر همین وضعیت ادامه پیدا کند من شک دارم که ما بتوانیم بازار رقابتی را در صنعت خودرو ایجاد بکنیم.

این درست است که صنعت خودرو در کشور به‌میزان قابل توجهی اشتغال ایجاد کرده است ولی به هر حال باید این مسئله را هم در نظر بگیریم که خودروسازهای داخلی ما تا کی می‌خواهند خودرو در این سطح تولید کنند، به‌دلیل حمایت‌های مختلفی هست که می‌شوند و نتیجه آن هم همین می‌شود که الآن با آن مواجه هستیم.