به گزارش گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سیر تطور گروه‌های دوستی پارلمانی را از دوره سوم تا نهم مجلس شورای اسلامی مورد مطالعه قرار داد.
در این گزارش آمده است: در جهان امروز با توجه به گستردگی و پیچیدگی‌های مناسبات سیاسی لازم است یک کشور از تمامی ظرفیت‌های خود برای بیان دیدگاه‌ها و تامین حداکثری اولویت‌های منافع ملی‌اش استفاده می‌کند. یکی از ظرفیت‌های مغفول دیپلماسی پارلمانی جمهوری اسلامی ایران، گروه‌های دوستی به حساب می‌آیند که فاصله زیادی تا رسیدن به وضعیت آرمانی دارند.
این گزارش می افزاید: مطالعه تطبیقی کشورهای دارای نظام پارلمانی پیشرفته نیز نشان از این واقعیت دارد که جایگاه گروه‌های دوستی در مجالس قانونگذاری این کشورها به صورت قاعده مندی تقویت شده است و بخش قابل توجهی از تحرکات دیپلماسی پارلمانی این کشورها از طریق نظام مند کردن فعالیت این گروه‌ها دنبال می‌شود. ماهیت غیررسمی گروه‌های دوستی پارلمانی، قدرت مانور دیپلماتیک نمایندگان در حوزه سیاست خارجی را افزایش می‌دهد، زیرا برخی از محدودیت‌های فراروی وزارت امور خارجه، برای آنان وجود ندارد. به همین دلیل در پارلمان اکثر کشورها، قانونگذارانی را برای مدیریت این گروه‌ها انتخاب می‌کنند که از دانش، تجربه و ابتکارات فردی لازم برای ارتقای روابط بین المجالسی با سایر کشورها برخوردار باشند. از طرفی "قاعده مجاورت جغرافیایی" نیز در چینش این گروه‌ها لحاظ می‌شود، به طوری که کشورهای هرگروه از مجاورت سرزمینی و قرابت فرهنگی برخوردارند.
در این گزارش ضمن بررسی روند افزایشی گروه‌های دوستی از دوره سوم تا نهم مجلس شورای اسلامی، راهکارهایی برای ارتقای کارایی این گروه‌ها پیشنهاد می‌شوند. در ادامه این گزارش آمده است: موضوع تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی در دور دوم مجلس شورای اسلامی مطرح شد. در این دوره مجالس قانونگذاری برخی کشورهای نزدیک به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد تشکیل گروه دوستی پارلمانی به مجلس شورای اسلامی را ارائه کردند که به دلایل شناخت کم قانونگذاران از کارکرد این گروه‌ها، مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی و کمبود امکانات اجرایی؛ تشکیل این گروه‌ها محقق نشد. بنابراین بررسی روند افزایش گروه‌های دوستی را باید از مجلس سوم آغاز کرد.
این گزارش خاطرنشان می‌کند: با پایان یافتن جنگ تحمیلی و تاکید ریاست وقت قوه مقننه، موضوع تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی در آغاز دوره سوم در دستور کار قرار گرفت و نهایتا در تاریخ 12 مهرماه 1368 آیین نامه تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی به تصویب رسید. متعاقب آن، اولین گروه دوستی در سال 1368 با پارلمان کشور مسلمان و همسایه ایران، پاکستان تشکیل شد. مجلس سوم در این دوره با چند کشور دیگر هم گروه‌های دوستی پارلمانی را تشکیل داد.