دیوار بی اعتمادی دولت برای رسانه‌ها

گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»- زمانی که حسن روحانی در تکاپوی انتخابات ریاست جمهوری بود مانند همه کاندیداها وعده هایی را داد که بخشی از آن وعده های انتخاباتی مربوط می شد به رسالت رسانه ها و اینکه رسانه ها باید «مفری برای باز شدن فضای جامعه» شوند. کمی بعد از آن بود که آقای روحانی رسانه های ایران را با کره شمالی مقایسه کرد و مدعی شد که ما باید تکثر رسانه ها را بپذیریم.

 

رئیس جمهور قانونی کشور آن زمان ایران را با کره شمالی مقایسه کرد ولی امروز که خود در رأس کار قرار گرفته است عمدا و یا سهوا برخورد گزینشی را در رابطه با رسانه ها در پیش گرفته است و هر رسانه ای که رویه نقد منصفانه علیه دولت را هم پیش گرفته توسط ماشین جنگ رسانه ای قوه مجریه از سر راه کنار می رود.

 

گاهی بازخوانی برخی مسائل بد نیست و به خصوص برای کسانی که زمانی مدعی بودند با کلید آمده اند و داس های درو را کنار گذاشته اند. دکتر روحانی در زمان دادن وعده ها رسانه‌های تصویری، صوتی، مکتوب و اینترنتی را در نسل جوان و ساخت الگوها در جامعه موثر برشمرده و بر الگو بودن رسانه‌ها در جامعه بعد از خانواده و محیط‌های آموزشی تاکید کرده بود. رئیس جمهور درباره علت مراجعه برخی جوانان به رسانه‌های بیگانه توضیح داده بود که دنیای امروز دنیای ارتباطات و رسانه است و همه رسانه‌ها و کشورها می‌خواهند محصولات خود را به کشورهای دیگر عرضه کنند؛ ما نیز همین هدف را دنبال می‌کنیم. نمی‌شود دروازه ورود صدا و تصویر رسانه‌ها را به کشور بست؛ چرا که امکان‌پذیر نیست و تنها راه کند کردن اثر رسانه‌های دیگر فعال‌تر و قوی‌تر کردن رسانه‌های داخلی است.

 

کمی بعد از این اظهارات که در پوشش الفاظ و کلمات زیبا و دهان پر کن صورت گرفت دولت یازدهم ترجیح داد که استراتژی را در خصوص رسانه ها وا نهاده و به تاکتیک های مقطعی رو بیاورد. معاونت حقوقی رئیس جمهور 50 شکایت از 15 رسانه که در دولت محمود احمدی نژاد به قوه قضائیه ارسال شده بود را بازپس گرفت تا جلوه ای از نوع برخورد خود با رسانه های منتقد را به نمایش بگذارد. اطراف رئیس جمهور را اما کسانی پر کرده اند که مطبوعات را «رکن چهارم دموکراسی» می دانند؛ از مدیران کل ادارات امنیتی تا زندانیان فتنه 88 تیم مشاوران رسانه ای رئیس جمهور را تشکیل داده اند که در زمان اصلاحات رشد و نمو پیدا کردند و همین مسئله این شائبه را به وجود می آورد که این شکایت ها صرفا از رسانه هایی باز پس گرفته شد که در راستای منویات آقای روحانی قلم زنده اند.

 

با وجود اینکه حسن روحانی در زیر چتر ادبیات فاخر حمایتی خود تلاش داشت چهره ای حامی رسانه از خود نشان دهد اما در عمل از اولین حضور خود در رسانه ملی نیز نشان داد که جای کلید داس را در دست دارد و خیلی سریع نسبت به انتقاد عابدینی، مجری گفتگوی ویژه خبری در خصوص برنامه هسته ای وی را متهم کرد که این سخنان را از پشت صحنه به وی دیکته می‌کنند.

 

 

 

 

ظاهرا قرار بود که حضور آقای روحانی در صدا و سیما حاشیه همراه باشد چرا که دوبار وی در کسوت رئیس جمهور در مقابل دوربین تلویزیونی قرار گرفت و هر بار حواشی خاص خود را داشت. دفعه اول سه مجری در مقابل وی قرار گرفتند که در میان آنها شهیدی فر با عشوه های خود دلبری می‌کرد و باعث انتقاد بسیاری از رسانه ها شد که در شأن یک مجری چنین رفتار نبود. بار دوم نیز به علت مجری های تحمیلی از سوی دولت به صدا و سیما یک ساعت مردم در مقابل گیرنده های خود معطل شدند و پس از آن بود که برنامه پخش شد. میان صدا و سیما و دولت اختلاف پیش آمد و باعث شد که شورای عالی نظارت بر صدا و سیما رأی را به نفع رسانه ملی صادر کند و دولت متهم این قضیه شد.

 

قطعا برای هم خود شخص رئیس جمهور و هم مدیران و مشاوران رسانه ای وی واضح است که اصل سلامت نهادهای کلیدی نظام در پرتو نقد سازنده بدست می آید؛ اما چیزی که تا کنون ثابت شده این است که دولت مردان یازدهم هیچ علاقه ای به پاسخگویی به رسانه ها ندارند و یا شاید خود را مبری از این مهم می‌دانند. این نیز حتی اگر ادعا باشد رفتار دولت مردان مهر تاییدی بر این ادعا میزند که از سوی دولت نامه ای به صدا و سیما ارسال شده تا دو برنامه صرفا جهت اطلاع و حساس نشو متوقف شوند. باید به دولت یازدهم یادآور شد که برنامه صرفا جهت اطلاع در دولت احمدی نژاد آغاز شد؛ همان دولتی که جناب روحانی آن را با کره شمالی مقایسه کردند و مدعی شدند که رسانه ها جایگاه درستی در جامعه ندارند.

 

عدم دعوت از بسیاری رسانه ها برای حضور در سفر دولت به استان هرمزگان حرکتی در ادامه رفتار گزینشی و ضد رسانه ای دولت است که به نحوی رویکرد مخفی کارانه و عدم شفاف سازی اقدامات دولت را می رساند.

 

این حرکت که از اولین سفر خارجی رسمی دولت شروع و به سفرهای استانی هم رسیده است، تبعات منفی زیادی در کشور داشته که به ابراز نگرانی و انتقاد بسیاری از اصحاب رسانه منجر شده است.

 

در چند ماه گذشته که دولت روحانی روی کار آمده و طبق روال مرسوم سفرهای بسیار مهم بین المللی و داخلی رئیس جمهور آغاز شده است، متاسفانه شاهد برخوردهای نامناسب دولت و اطرافیان آن در قبال حضور رسانه ها برای پوشش خبری و شفاف سازی جزئیات سفرها بوده ایم.

 

در تمامی سفرهای رئیس جمهور حتی اولین و مهمترین آن که سفر به نیویورک بود و جریانات موجود در آن موجب شد تا فصل جدیدی از روابط دیپلماتیک برای نظام جمهوری اسلامی رقم بخورد، شاهد برخورد بسته دولت با رسانه های داخلی بوده ایم.

 

دیدارها و تماس های تلفنی رد و بدل شده بین روسای جمهور کشورمان و آمریکا که برای اولین بار بعد از قطع ارتباط سی و چند ساله ما و این کشور اتفاق افتاد از جمله جریانات مبهم و بسیار حائز اهمیت این سفر بود که جزئیات آن متاسفانه به دلیل جلوگیری دولت از همراهی رسانه ها با رئیس جمهور در این سفر به درستی انتشار پیدا نکرد و در هاله ای از ابهام باقی ماند.

 

سفر دولت به داووس برای شرکت در مجمع جهانی اقتصاد نیز دومین سفر خارجی مهم رئیس جمهور بود اما باز هم رسانه های داخلی برای پوشش خبری آن دعوت نشدند؛ اما این بار همراه نبودن رسانه های داخلی در این سفر و حاشیه های موجود در آن به ضرر دولت تمام شد.

 

 حضور برخی شرکت های صهیونیستی در این مجمع موجب شد تا موجی از اظهار نظرهای کارشناسان بر علیه این اقدام دولت شکل بگیرد، اظهار نظرهایی که حاکی از اعتقاد به ترس روحانی از آشکار شدن ارتباط گیری اش با این قبیل شرکت ها بود و پاسخ روشنی از سوی دولت به آن داده نشد.

 

حاشیه دیگر این سفر که تا مدت ها سبب کش مکش های داخلی شد، پوشش نامتعارف یکی از همراهان روحانی در نشست های جهانی برگزار شده بود.

 

محمود سریع القلم که تا پیش از این سفر به نقل از خبرگزاری دولت با عنوان مشاور رئیس جمهور معرفی می شد، در کنفرانس جهانی داووس با پوشش نامتعارف کراوات حاضر شد و حاشیه های زیادی برای دولت ایجاد کرد.

 

پس آنکه خبر رسمی صدا و سیمای کشور در انتقاد به این اقدام سریع القلم تصویر وی را در رسانه ملی پخش کرد، دولت آقای روحانی و دوستدارانش این انتقاد رسانه ملی را تحمل نکرده و حسام الدین آشنا مشاور روحانی در شورای نظارت بر صدا و سیما که خود نیز فارغ اتحصیل رشته ارتباطات از دانشگاه امام صادق(ع) است و به نحوی خود نیز فردی اهل رسانه به حساب می آید، مدعی شد سریع القلم مشاور رئیس جمهور نیست و در نامه ای خطاب به عزت الله ضرغامی، رئیس صدا و سیما از انتقاد رسانه ملی به شدت ابراز ناراحتی کرده و خواستار عذرخواهی و اصلاح خبر در اولین بخش خبری شد، وی در این نامه مدعی شد که این اقدام رسانه ملی یک خطای عادی نمی تواند باشد و قطعا مقاصد دیگری به همراه داشته است.

 

پس از این اقدام و اظهار نظر مشاور رسانه ای رئیس جمهور، بیژن نوباوه که یکی از اعضای شورای نظارت بر صدا و سیما و از اهالی پیشکسوت رسانه ملی است در یک گفتگوی خبری اعلام کرد، این موضوع هیچ‌گاه در شورای نظارت مطرح نشده و دکتر آشنا این نامه را با مسئولیت عضویت در شورای نظارت ارسال نکرده و به دلیل آنکه براساس قانون تمامی نامه‌های شورای نظارت بطور رسمی از سوی ریاست شورا و در مواردی با امضای دبیر شورا تهیه و ارسال می‌شود، ارسال نامه هر یک از اعضای شورا به هر نهاد و یا سازمان دولتی که در آن عضویت در شورای نظارت قید شده باشد هیچ‌گونه وجاهت قانونی ندارد و خلاف مقررات است.

 

بد نیست اگر کمی هم به سفرهای استانی و برخورد گزینشی رسانه ای دولت در این بین بپردازیم؛ بدون شک بررسی کارکرد سفرهای استانی رئیس جمهور سابق و کابینه اش باید با توجه به مصوبات، میزان اجرایی شدن آنها ، تاثیرات روحی و روانی حضور شخص رئیس جمهور در یک شهرستان و بدون واسطه در بین مردم و همچنین حضور رسانه های خبری در سفرهای استانی مورد بررسی قرار گیرد.

 

در روزهای ابتدایی دولت یازدهم زمزمه رفتن به سفر استانی از دولتی شنیده می شد که پیش از انتخابات گاهی تلویحاً و گاهی صراحتاً برای رفتن به سفر استانی، البته با شیوه خودش، تمایل نشان داده بود؛ روحانی در دوران تبلیغاتش هم گفته بود که سفرهای استانی را ادامه خواهد داد، ولی با شیوه ای متفاوت.

 

در اولین سفر استانی دولت که با تاخیر قابل توجهی انجام شد شیوه متفاوت دولت مشخص شد. حضور کمرنگ رسانه ها در اولین سفر هیات دولت به استان خوزستان از نکات بارز این سفر بود که با انتقادات شدید رسانه های خبری روبرو شد. بعد از اولین سفر استانی رسانه ها توقع داشتند تا شاید در دومین سفر این مشکل حل شود و شاهد حضور رسانه ها در سفرها و سرکشی ها باشیم.

 

اما در سفر دوم استانی که به هرمزگان انجام شد باز هم خبری از حضور پررنگ رسانه ها در جمع اعضای هیات دولت نبود و تنها به چند رسانه که از قبل گزینش شده بودند اکتفا شد. این در حالی بود که بعد از سفر استانی اول دولت به خوزستان نوبخت، سخنگوی دولت نسبت به عدم پوشش اخبار سفرهای استانی دولت به رسانه ها انتقاد کرد و این در حالی بود که هیچگونه دعوتی از سوی دولت برای حضور رسانه ها و پوشش اخبار این سفر از اصحاب رسانه نشده بود.

 

 

 

 

حال که باب انتقاد باز شده است و خود رئیس جمهور در روز 22 بهمن در مقابل چشم میلیون ها دوربین و خبرنگار و جمعیت اعلام کرد که از نقد سازنده حمایت میکند باید این نکته را نیز گوشزد کرد که برخورد دولت مردان با رسانه های مکتوب و مجازی خالی از انصاف یک مدبر است. از زمان حضور روحانی در مسند ریاست جمهوری هفته نامه یالثارات به علت انتقاد نسبت به عملکرد دولت در زمینه فرهنگ توقیف شد و روزنامه وطن امروز و هفته نامه 9 دی که از طیف اصولگرا هستند تذکر گرفتند. علت تذکر داده شده به این رسانه های مکتوب نیز انتقاد از توافقنامه ژنو بود، همان توافقنامه ای که رئیس جمهور منتقدان به آن را عده ای بی سواد خطاب کرد. البته ناگفته نماند که حسین قدیانی نویسنده وطن امروز هم چندی پیش به علت شکایت شورای عالی امنیت ملی به خاطر انتقاد از توافق نامه ژنو به دادگاه احضار شد. این شیوه برخورد دولت روحانی یادآور دولت کارگزاران است؛ همان زمان که عباس عبدی که به خاطر نوشتن یک نقد ساده اقتصادی به زندان رفت.