استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران گفت: مهمترین عامل تحول در علم، طلب یک حقیقت متفاوت است، حقیقت علم در جهان مدرن تغییر کرد؛ به طوری که پیش از تحول حقیقت، علم معنایی داشت که بعد از تحول وجود نداشت.
به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، حسین کچویان امروز در افتتاحیه انجمن تحول در علوم انسانی که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، گفت: علیرغم سی سال بحث در خصوص تحول در علوم انسانی این موضوع هنوز به طور کامل فهمیده نشده و گفتمانی نیز در این رابطه ایجاد نشده است.
وی با اشاره به اینکه تحول در علوم انسانی به شکلهای مختلف تعریف میشود؛ اما بحث اسلامی کردن علوم انسانی بسیار با اهمیتتر است، تصریح کرد: رئیس جمهور در جریان مراسم تجلیل از اساتید نسبت به تحول در علوم انسانی، نگاه حداقلی داشتند؛ بنابراین چنانچه تحولی در این دوره صورت گیرد قطعا این تحول جدی نخواهد بود.
استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران ادامه داد: در خصوص تحول در علوم انسانی میتوان دو نگاه درونی و بیرونی به آن داشت که نگاه درونی نگاه اساسی در این خصوص است.
کچویان با بیان اینکه در ابتدای امر باید مشخص شود که چه خواستهای از علوم انسانی داریم، بیان داشت: افرادی که دارای نگاه حداکثری نسبت به تحول در علم هستند خواهان یک طرح کاملا متفاوت میباشند و درصددند در علم دست به انقلاب بزنند و خواهان ایجاد یک رژیم جدید در علم هستند که در این راستا کتابهای بسیاری نگاشته شده است.
وی افزود: زمانی که انقلاب در علم رخ میدهد قانون اساسی آن تغییر میکند و در این راستا چارچوبهای هستیشناسانه و مفهوم حقیقت دچار تغییر میشود زمانی برای کشف حقیقت ابزارهایی استفاده میشد که امروز آن کاربرد را ندارند؛ بنابراین زمانی که علم تغییر و تحول مییابند مخاطب علم جدید را علم قدیمی نخواهد دانست.
امروز هم درد و هم درمان از غرب وارد کشور میشود
عضو شورای انقلاب فرهنگی تصریح کرد: امروز هم درد و هم درمان از غرب وارد کشور میشود، روزگاری ملیگرایی سبب ایجاد انقلاب میشد و امروز دموکراسی عامل ایجاد انقلاب میباشد و همه اینها از غرب میآمده و میآید؛ در خصوص علم نیز با همین پدیده مواجه هستیم.
کچویان با طرح این پرسش که آیا ممکن است علم را تغییر دهیم یا اینکه ناممکن است، گفت: کسانی که عنوان میکنند علم شرق و غرب ندارد معتقدند چنانچه بخواهید علم را تغییر دهیم علمی وجود نخواهد داشت و تبدیل به پدیده دیگری خواهد شد.
وی افزود: تاریخ علم بشری از گذشته تا به امروز تاریخ امکان و تحول بوده است و غربیها با همین تحول توانستند علوم سنتی را از بین برده و علوم جدید را جایگزین کنند؛ بنابراین در علم و در سختترین علوم این تحول رخ داده است؛ به طوری که این تحول را در دقیقترین علوم مانند ریاضی مشاهده میکنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این پرسش که چرا درصدد هستیم علم را متحول کنیم، افزود: در خصوص این پرسش بسیار کمتوجهی شده است که چنانچه بحث شود چشماندازی متفاوت بر روی بحث تحول در علوم گشوده خواهد شد.
کچویان اشتباه دانستن و جواب نگرفتن از علم را یکی از دلایل تحول در علم دانست و تصریح کرد: مهمترین عامل تحول در علم طلب یک حقیقت متفاوت است حقیقت علم در جهان مدرن تغییر کرد؛ به طوری که پیش از تحول حقیقت معنایی داشت که بعد از تحول این حقیقت مشاهده نمیشد.
روش دستوری تحول در علم نه ممکن و نه مطلوب است
وی در ادامه گفت: برخی تصور میکنند زمانی که عنوان میکنیم علم باید تحول یابد بدون توجه به شرایط و به حالت دستوری خواهان این امر هستیم؛ این در حالی است که این امر نه ممکن است و نه مطلوب.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: برخی از اهالی علم تصور میکنند مسئله علم در کشور مسئلهای فلسفی است و کسانی که چنین طرحی دارند به سراغ نقادی از علم سنتی میروند تا به علم مدرن برسند.
کچویان در پایان بیان داشت: روش دیگر تحول در علم درگیری و چالش با مسائل تازه است علم از طریق چالش با مسائل جدید روبه روست و کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این در حالی است که این عامل بهترین روش است.