محسن پرویز، معاون فرهنگی وزارت ارشاد دولت نهم در گفتگو با خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، درباره اعتلای زبان و ادبیات فارسی گفت: تا به امروز کارهایی از قبیل ایجاد مرکز گسترش زبان و ادب فارسی، راه اندازی بنیاد سعدی، اقدامات سازمان فرهنگ و ارتباطات برای برگزاری کلاس های زبان و ادبیات فارسی در سایر کشورها و .... برای گسترش زبان و ادب فارسی انجام شده است؛ اما اینکه تا چه میزان موفق شدیم زبان فارسی را گسترش دهیم باید بگویم که کار فرهنگی اصلی ای که باید در این حوزه انجام می شد، هنوز محقق نشده است.
وی ادامه داد: دلیل اصلی اینکه نتوانستیم تا به امروز کارهای اصلی را برای اعتلای زبان و ادبیات فارسی انجام دهیم، این است که توجه کافی را برای تحقق این مهم نداریم.
آموزش عالی و زبان دو رکن اصلی در گسترش قدرت فرهنگی به شمار میروند
معاون فرهنگی وزارت ارشاد در دولت نهم با بیان اینکه دو رکن در گسترش قدرت فرهنگی و تسلط تاثیرگذاری فرهنگی بر سایر جامع غیرقابل انکار است، اظهار داشت: یکی از این دو موضوع، بحث آموزش عالی در دنیا است و دیگری بحث زبان؛ چرا که هر کشوری که دانشگاه های فعال دارد و افراد مستعد را از سایر جوامع جذب می کند، قطعا در کشور مبدا نفوذ و اختیار خود را افزایش می دهد.
پرویز در همین زمینه افزود: تجربه نشان می دهد که تحصیل کنندگان در یک کشور تحت تاثیر فرهنگ آن کشور قرار می گیرند و به نوعی آن کشور به عنوان میهن دوم خود به حساب می آورند؛ از این رو تحت تاثیر فرهنگ آن کشور نیز قرار می گیرند.
مسئولان باور ندارند که گسترش زبان به اقتدار فرهنگی کمک میکند
وی با اشاره به به بحث زبان در در گسترش قدرت فرهنگی اظهار داشت: قطعا زمانی که زبان یک کشور حالت عام پیدا کرد، جوامعی که با آن زبان آشنایی دارند، تحت تاثیر فرهنگ آن کشور قرار می گیرند، از این رو باید گفت اگر تعداد افرادی که مسلط به زبان فارسی هستند در بین نخبگان سایر جوامع و حداقل در بین نخبگان کشورهای همجوار و مسلمان زیاد باشد، این افراد دست به ترجمه آثار فارسی به زبان خودشان زده و آنها را مطالعه می کنند و خواسته و ناخواسته تحت تاثیر فرهنگ ایرانی قرار می گیرند و این مهم در گسترش فرهنگ ما موثر خواهد بود.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد در دولت نهم افزود: متاسفانه هنوز توجه به این نکته که گسترش زبان و ادبیات یک کشور، حیطه اقتدار فرهنگی آن کشور را گسترش خواهد شد، به باور و یقین متصدیان امور و برنامه ریزان حوزه های مختلف تبدیل نشده است.
صیانت از زبان فارسی تنها وظیفه حاکمیتی نیست
پرویز با بیان اینکه صیانت از زبان فارسی تنها مربوط به دستگاه حاکمیتی کشور نیست، تصریح کرد: تحقق مطالبات حوزه های فرهنگی صرفا مرتبط با دستگاه حاکمیتی نیست؛ چرا که وظیفه حاکمیت در حیطه های فرهنگی فراهم آوردن بستر مناسب است، از این رو برای تحقق مطالبات حوزه های فرهنگی باید آحاد جامعه و متخصصان این حوزه ها فعال شوند.
وی افزود: زبان و ادبیات فارسی، زبان غنی است و اگر کسی مسلط به زبان فارسی باشد می تواند تمامی متون قدیمی فاخر و ارزشمندمان را مطالعه کند و این نشان دهنده غنای کافی زبان و ادبیات فارسی است. در حقیقت هدف اصلی از گسترش زبان و ادبیات آشنا شدن افراد با متون مختلف امروزی و گذشته موجود در فرهنگ ما است؛ با این حال ممکن است زبان امروزی نواقضی داشته باشد و ما نیز کندی هایی در نگهداری و حفظ زبان فارسی از قبیل تعللی که در معادل سازی واژه ها را داشته باشیم، اما در کل زبان فارسی امروزی از ظرفیت بین المللی شدن برخوردار است.
واژههای مناسبی برای معادلسازی اصطلاحات بیگانه در زبان فارسی در نظر گرفته نمیشود
معاون فرهنگی وزارت ارشاد در دولت نهم با بیان اینکه معادل سازی برای واژه هایی که مربوط به اصطلاحات علمی و تکنولوژی است، به زبان فارسی آسیبی وارد نمی کند، گفت: اگر از همان ابتدا واژه مناسبی معادل برای این اصطلاحات شود از سوی جامعه نیز مورد استقبال قرار می گیرد. به طور مثال پیامک و تلفن همراه واژه هایی هستند که معادل واژه های موبایل و مسیج در جامعه پذیرفته شدند.
پرویز با اشاره به مشکل اصلی برای معادل سازی واژگان در کشور افزود: مشکل معادل سازی برای برخی واژگان بیگانه این است که واژه های معادل مناسبی را برای آنها تعریف نمی کنیم و از سوی دیگر نیز دیر اقدام به معادل سازی می کنیم.
وی خاطر نشان کرد: ما اجازه می دهیم واژه بیگانه ای در جامعه رواج یابد و بعد از آن می خواهیم واژه دیگری را جایگزین آن کنیم، در حالی که وقتی این اتفاق افتاد باید واژه بهتری را برای واژه بیگانه انتخاب کنیم تا بتواند در جامعه گسترش یابد.