به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، زبان فارسی یکی از قدیمی ترین و غنی ترین زبان های قاره آسیا به شمار می رود، چرا که زبان اصلی کشورهای ایران، تاجیکستان و افغانستان فارسی است و علاوه بر آن مردم زیادی در شبه قاره هند، آسیای مرکزی و قفقاز به این زبان تکلم می کنند. به عبارت بهتر باید گفت که فارسی بعد از زبان عربی دومین زبان جهان اسلام به شمار می رود و علاوه بر کتب ادبی و علمی، بسیاری از آثار و متون اسلامی به زبان فارسی به نگارش در آمده است؛ از این رو بسیاری از دانشجویان یه یادگیری این زبان علاقه زیادی داشته و آن را به عنوان رشته مورد علاقه خود انتخاب می کنند.
اهمیت فراگیری و گسترش زبان و ادبیات فارسی در دنیا و همچنین اعتلای آن در میان فارسی زبانان به اندازه ای است که مقام معظم رهبری به عنوان دغدغه مندترین شخصیت تراز اول کشور در حوزه فرهنگ، بارها درباره آن مطالبی را عنوان کرده اند. به طور مثال حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اسفند ماه سال 1377 در دیدار اعضای دومین مجمع بینالمللی زبان فارسی با ایشان معرفی موجودی های فلسفی، معرفتی و علمی ملتهای فارسی زبان به ملتهای دیگر را مستلزم جایگاه شایسته زبان فارسی در جهان دانستند و فرمودند: ما باید برای رواج زبان فارسی در دنیا و گسترش جغرافیایی آن تلاش کنیم تا این زبان در موضع قدرت قرار گیرد و بتواند بخش عظیمی از مدنیت گذشته عالم را که با خود همراه دارد به دنیا ارائه دهد.
ایشان تلاش قدرتهای غربی برای تحمیل فرهنگ، معارف و ارزشهای مورد نظر خود به جهان از طریق گسترش زبان های خود را خاطر نشان کردند و فرمودند: در چنین میدانی که قدرت های جهان برای سلطه‌طلبیهای فرهنگی خود انواع سیاستها را بکار می‌برند و مجال برای تبادل فرهنگی میان فرهنگهای اصیل، کهن، غنی و پرظرفیت تنگ می‌آید و متأسفانه روح و توجه در میان ملتها غالبا به فرهنگها و زبانهایی است که امکانات مادی فراوانی در اختیار دارند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای غنی کردن زبان فارسی و کیفیت بخشیدن به آن را ضروری خواندند و فرمودند: با از بین بردن ضعفهای درونی زبان فارسی و افزایش ظرفیت و کیفیت آن متناسب با شرایط زمان می‌توان اطمینان یافت که گسترش جغرافیایی، قومی و ملی زبان فارسی نیز به شکلی آسانتر، روان‌تر و بهتر انجام خواهد گرفت؛ بنابراین به عنوان یک وظیفه باید زبان فارسی را پویا کنیم زیرا اگر فارسی‌زبانان فاضل، دانشور، آگاه، دلسوز و پیگیر نتوانند این زبان را با نیازهای امروز خود همراه و همساز کنند، بدون تردید دچار ضعف و مغلوبیت خواهد شد.
البته تذکر رهبر معظم انقلاب برای اعتلابخشی به زبان و ادبیات فارسی تنها به این دیدار ختم نشده است؛ ایشان بارها و در دیدارهای مختلف با مسئولان ذیربط به این مهم تاکید داشته اند؛ چرا که نباید فراموش کرد یکی از دارایی ها و ابزار توسعه کشور، موضوع گسترش زبان وادبیات فارسی با رعایت حقوق سایر زبان های ایرانی است؛
زبان فارسی از ظرفیت بینالمللی شدن برخوردار است؟
زبان فارسی برای مدت زمان طولانی توسط ساکنان ایران رشد پیدا کرده و وسعت زیادی از جهان را از چین گرفته تا شبه قاره هند در نوردید و به عنوان زبان علمی، دینی و ادبی ساکنان این کشورها پذیرفته شد؛ به گونه ای که امروزه فرهنگ بسیاری از اقوام همسایه و هم‌خانه با زبان فارسی مانوس است. از این رو می توان با توجه به گذشته درخشان زبان فارسی، مجددا این زبان را به دوران شکوه و عظمت خود برگرداند، البته برای تحقق این مهم باید به ظرفیت های زبان فارسی توجه ویژه داشت تا با تقویت آنها بتوان به نتیجه بهتری دست یافت. به عبارت دیگر شناخت ظرفیت های زبان و ادبیات فارسی کمک شایانی به مسئولان ذیربط برای برنامه ریزی درست و به تبع اقدامات عملی مناسب می کند. شاید بتوان گفت اولین ظرفیت زبان فارسی داشتن مفاخر فرهنگی و مشاهیر است و تمامی بزرگان جهان امروز به خوبی می دانند که برای برخورداری از فرهنگ غنی زبان فارسی، باید این زبان را به خوبی فرا بگیرند. از سوی دیگر، زبان فارسی در سطح ملی نیز باعث وحدت بین اقوام و نژادهای مختلف در داخل کشور شده، علاوه بر آن در سطح منطقه نیز بسیاری از ارتباط ها و نیز دیپلماسی ارتباطی ما بر اساس زبان و کارکردهای زبانی مبتنی است، از این رو و با توجه به اینکه زبان ابزار انتقال اندیشه به شمار می رود، می توان از آن در سطح بین المللی برای ایجاد همگرایی و ساخت تمدن اسلامی استفاده کرد.
یکی از مسائلی که نباید از آن غافل داشت این است که زبان، قدرت نظامی و تکنولوژی نیست که در معادلات بین المللی تعیین کننده باشد؛ بلکه زبان یکی از ابزارهای توسعه در سطح بین المللی به شمارمی رود، چرا که درک مشترک، همدلی و همدردی با کشورهای دیگر در گرو فهم زبان آنها است و طبیعتا زبانی که پشتوانه غنی تری داشته باشد، در این رابطه موفق تر عمل خواهد کرد.
قطعا هویت بخشی زبان فارسی در سطح منطقه ای غیرقابل انکار است، با تمامی این تفاسیر نباید از چالش هایی پیش روی زبان فارسی غفلت کرد، چرا که یورش زبان های بیگانه به مرزهای زبان فارسی باعث تکه تکه شدن این زبان در کشورهای فارسی زبان شده است؛ در حقیقت عده ای به دنبال کم ارزش نشان دادن اهمیت و جایگاه زبان فارسی هستند تا از این طریق به تدریج کشورهای فارسی زبان را نیز مانند برخی کشورها به فرهنگ غرب وابسته کرده و با مرور زمان آنها را از فرهنگ اصیل خود دور کنند. نباید فراموش کرد که زبان و اندیشه رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند و در حقیقت زبان شکل دهنده اندیشه است؛ از این رو می توان با استفاده از ابزار زبان به بیان اندیشه پرداخت و قطعا با تغییر و تحول یک زبان، باید انتظار تغییر و تحول در اندیشه را نیز داشت.
کدام کشورها بیشترین بهره را از به انزوا رفتن زبان فارسی خواهند برد؟
تغییرات در زبان و ادبیات هر کشوری امری کند و نامحسوس به شمار می رود؛ با این حال امروزه هجوم ناگهانی زبان های بیگانه بر اثر افزایش قدرت سیاسی و نفوذ فرهنگی آنها از یک سو و دگرگونی شدید نیازهای اجتماعی و جهانی شدن سیر تحول زبان بسیار سریع تر از گذشته شده و زبان فارسی نیز به دلیل جایگاه سیاسی - اجتماعی ایران در سطح جهانی و تقابل جهان سلطه با گفتمان انقلاب اسلامی از خطرات عنوان شده در امان نیست.
طبیعتا دنیای غرب بیشترین بهره را از به انزوا رفتن زبان فارسی در عرصه جهانی خواهد برد؛ از این رو می توان گفت غرب از تمام ابزارهای خود برای تحقق این مهم استفاده می کند. به عبارت دیگر دنیای غرب از تمام ظرفیت های موجود خود در حوزه های هنر، سینما، تئاتر، مطبوعات، ماهواره، کتب و .... برای تضعیف زبان فارسی استفاده کرده و متاسفانه باید اذعان کرد که غرب تا به امروز تا حدودی نیز به خواسته هایش رسیده است؛ چرا که امروزه برخی از کشورهای فارسی زبان تفاوت های عجیبی در زبان رسمی کشورشان دارند، به گونه ای که مردم آنها به زبان فارسی صحبت می کنند، ولی نگارش شان به زبان انگلیسی است و این مهم از میزان اثرگذاری فرهنگ غربی روی این کشورها حکایت دارد.
تک تک افراد جامعه در صیانت از زبان فارسی مسئولند
نکته قابل توجه در خصوص اعتلای زبان و ادبیات فارسی این است که صیانت از این زبان و همچنین حفظ جایگاه آن در مقابل هجوم روزافزون واژه های بیگانه وظیفه تک تک افراد جامعه و فارسی زبانان سراسر دنیا است، از این رو باید این مهم توسط دستگاه های مختلف به ویژه رسانه ملی به یکی از دغدغه های اصلی مردم تبدیل شود، علاوه بر آن باید مردم را از خطرات ناشی از تغییرات زبان فارسی آگاه کرد تا پیش از این شاهد ورود واژگان بیگانه به ادبیات و به تبع آن به فرهنگ کشور نباشیم.
البته در طول عمر 30 و چند ساله انقلاب اسلامی برنامه های مختلفی از جمله برگزاری مجمع بین المللی استادان زبان و ادبیات فارسی، راه اندازی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، برگزاری همایش ها و .... را برای اعتلای زبان و ادبیات فارسی شاهد بودیم، با این حال اولین سوالی که در این زمینه مطرح می شود، این است که راه اندازی فرهنگستان یا برگزاری دوره ای مجمع بین المللی زبان و ادبیات و فارسی و کارهای دیگری که در این زمینه صورت گرفته تا چه حد توانسته به اعتلای زبان و ادبیات فارسی چه در داخل و چه در سطح بین المللی کمک کند؟
از سوی دیگر باید به این پرسش پاسخ داد که آیا تنها با چنین اقداماتی می توان زبان و ادبیات فارسی را به دوران شکوه گذشته اش بازگرداند؟ در صورت جواب منفی به این سوال، باید پرسید که چه اقداماتی برای تحقق این مهم نیاز است و چرا تاکنون فعالیتی در این خصوص صورت نگرفته است؟ و هزاران سوالی که قطعا با ارائه گزارش عملکرد دستگاه های مرتبط با این مهم در ذهن مخاطب ایجاد می شود و باید به آنها پاسخ داد.
ارسال نظرات