به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو»، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور امروز صحن علنی مجلس با اشاره به سالروز کودتای 28 مرداد گفت: 28 مرداد در رابطه با ارتباط ایران با آمریکا و انگلیس یک نقطه تاریک خواهد بود و ایران رفتار این دو کشور را از حافظه تاریخ خود حذف نخواهد کرد.
وی افزود: درباره کودتای 28 مرداد کتاب ها، مقالات زیادی نوشته شده است و این کشورها اسناد و مدارکی در رابطه با کودتای 28 مرداد به خاطر مرور زمان منتشر کرده اند که بسیار کمک می کند تا ابعاد این حادثه بسیار غم انگیز را که دست آموز برای همه ما است بهتر بشناسیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در یک دسته بندی می توانیم بگوییم که دو سنخ عامل در کودتای 28 مرداد بودندکه یکی از آن عوامل خارجی همچون آمریکا و انگلیس و یکسری عوامل داخلی که در آن زمان در کشور با بی توجه۱ی ها و یا بد فکری ها و کج اندیشی ها و اختلافاتی که در داخل وجود داشت و مجموعا این دو عامل باعث شد که دولت ملی مصدق سرنگون شود با آن تصمیماتی که در تهران سامان دادند.
رئیس قوه مقننه در ادامه با بیان این مطلب که چند عامل دیگر در زمینه های داخلی و خارجی برای ایجاد کودتای 28 مرداد دخیل بوده اند اشاره کرد و گفت: بعد از ملی شدن صنعت نفت که مسئله مهمی در تاریخ ملت ایران به شمار می رفت آمریکا و انگلیس روشی را با محوریت انگلیس دنبال کردند که می توان از آن به عنوان سنگ اندازی در مقابل این انقلاب از آن یاد کرد و از اینجا بود که موضوع اصلی کودتای 28 مرداد آغاز شد.
وی در ادامه به سرمایه آمریکا و انگلیس در ایران در زمان اجرای کودتای 28 مرداد اشاره کرد و گفت: آمریکا برای اجرای کودتای 28 مرداد در ایران از چند سرمایه خود استفاده کرد که اولین سرمایه آمریکا کارشناسانی بودند که تجربه فراوان برای کار کردن در ایران داشتند و به زبان فارسی این کارشناسان مسلط بودند و حتی روابط دوستانه ای با نخبگان قدیمی ایران برقرار کردند و از این طریق توانستند شبکه سیاسی را در ایران راه اندازی کنند افرادی همچون لانسوک، پایمن، رابین زنین و افراد دیگر شکل دادند و این افراد کسانی بودند که به فرهنگ ایران تسلط کامل داشتند.
لاریجانی در ادامه به سرمایه دیگر آمریکا در ایران اشاره کرد و اظهار داشت: آمریکا از یک شبکه اطلاعاتی بسیار قوی در درون کشور که بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفته بوداستفاده کرد که این شبکه هم در درون نیروهای مسلح و هم در قشرهای مختلف وجود داشتند و مبالغ زیادی در این خصوص در اسناد و مدارک مطرح شده است و این شبکه تحت عناوین مختلف در ایران فعالیت می کرده است مثلا سه برادر بازرگان به نام های اسدالله، قدرت الله و سیف الله رشیدیان بودند که اینها نقش مهمی در ایجاد یک شبکه اطلاعاتی در بین کسبه و برخی از سیاسیون ایجاد کرده بودند و ارتباط وسیعی با سفارتخانه آمریکا و انگلیس داشتند و از این طریق این شبکه اطلاعاتی را ارتزاق می کردند و یا می توانیم به سرهنگ عباس فرزانگان اشاره کنیم که این فرد جاسوس و دو جاسوس به اسم های مستعار سیلی و نرن که اسم های واقعی این دو نفر فرخ کیوانی و علی جلالی بود که روزولت به آنها لقب برادران بسکو داده بود از این شبکه ها در ایران بسیار وجود داشت و کارشان این بود که در درون نیروهای مسلح و دستگاه های مختلف دیگر ساماندهی اطلاعاتی کنند و آنها را برای روزی که می خواستند عملیات کودتای 28 مرداد را شکل دهند آماده کنند.
رئیس قوه مقننه در ادامه به سرمایه سوم آمریکا در ایران اشاره کرد و گفت: سرمایه سوم آمریکا در ایران ارتباط سازمان یافته سفارتخانه با رجال سیاسی موثر در کشور بود که برخی از این رجال ایرانی بودند و برخی دیگر ایرانی نبودند اما به افراد تصمیم ساز در کشور بسیار نزدیک بودند همچون تماس های مستمری که این سفارتخانه ها با ارنست کرن داشتند که این فرد دوست شاه از زمانی که شاه در سوئیس تحصیل می کرد بوده است یا احمد هومند که این فرد معاون وزارت دربار بود یا ریپورتر که خبرنگار تایمز لندن در تهران بود هادی طاهری، هاشم ملک معدنی و در راس آنها سید ضیاء بودند که این افراد شبکه سیاسی را به راه انداخته بودند که بر روی افراد تصمیم ساز در کشور تاثیر داشتند و سفارتخانه ها کارشان این بود که با این دستیاران مدام در تماس باشند و ارتباط قوی با آنها برقرار می کردند.
لاریجانی در ادامه به سرمایه چهارم آمریکا در کودتای 28 مرداد اشاره کرد و اذعان داشت: شبکه ای با عنوان سازمان اصل 4 در ایران وجود داشت که اینجا لازم است به این مسئله توجه کنیم که همه اقدامات آمریکایی ها از جنس اطلاعاتی و سیاسی نبودند بلکه اصل سازمان اصل 4 در خصوص برنامه های کشاورزی در ایران فعالیت می کردند اما در قالب این برنامه کشاورزی 138 شهروند آمریکایی را به عنوان مستشار به ایران وارد کردند و این جمع از کل مستشاران آمریکایی در منطقه عرب بیشتر بود اما تحت عنوان اصل 4 وارد ایران شدند و محل این اصل مقابل دفتر مصدق قرار داشت و این عدد جدایی از مستشارانی بودند که در نظام ژاندارمری و نیروی هوایی بودند و تعداد این مستشاران در این سازمان ها 123 نفر بودند و اینها این همه نیرو را در بخش های مختلف کشور وارد کردند.
رئیس قوه مقننه در ادامه به سرمایه پنجم که تحت عنوان ساختارهای فرهنگی در ایران در آن زمان تشکیل شده بود اشاره و بیان داشت: این ساختارها به عنوان فرهنگی در ایران تشکیل شده بوده اما واقعیتش این بود که آنها به دنبال اقدامات جاسوسی در ایران بودند همچون افرادی مثل دونالد ویلدر که این فرد وقتی که سازمان سیاه را ترک کرد دست نوشته های جعلی را برای عتیقه فروشان شناسایی می کرد و کتاب هایی در رابطه با هنر معماری تاریخ و در حتی در رابطه با تاریخ معاصر ایران نیز نوشته است یا ریچارد کاتنز جاسوس دیگر آمریکایی بود که در ایران کار دانشگاهی می کرد وی استاد علوم سیاسی بود و در دوران اقامتش در ایران در خصوص حزب توده حزب سومکا نوشته بود و اطلاعات زیادی را در آن زمان جمع آوری کرده بود و این اطلاعات را به کشور خود ارسال می کرده است کار او در ایران به ظاهر کار دانشگاهی و تحقیقاتی بود.
وی در ادامه گفت: آمریکایی ها در آن زمان سازمان مذاکرات و بحث هایی را بین مسلمانان و مسیحیان شکل دادند این سازمان با صاحب نظران مختلف ارتباط برقرار می کردند و تحت این عنوان اقدامات خود را شکل می دادند که نمونه های دیگر آن نیز در ادوار مختلف نیز مشاهده کرده ایم.
به گفته لاریجانی نکته هفتم آمریکا در اجرای کودتای 28 مرداد سیاست های فشاری آمریکا بوده است و با کمک بانک ها تحریم هایی علیه ایران شکل دادند و در کنار این فشارها پیشنهاداتی به ایران ارائه کردند که پیشنهادشان این بود که دولت آمریکا یک وام ده میلیون دلاری به ایران بدهد و انگلیس ملی شدن صنعت نفت ایران را قبول کند و تحریم های اقتصادی ایران لغو شود در مقابل ایران بپذیرد که داوری بین المللی در ایران شکل گیرد که غرامت منصفانه ای را برای شرکت نفت بپردازد در این پیشنهاد ایران قبول نداشت که غرامت شرکت نفت را به کشورهای غربی بدهد که ایران قبول نداشت و آنها بیان داشتند که یک هیئت داوری بین المللی در ایران تشکیل شود و هر آنچه که این هیئت نظر دادند باید آن را بپذیرد و این اختلاف ایران و آمریکا بود.
وی بیان کرد که دعوای اصلی آمریکا با ایران و اجرای کودتای 28 مرداد برای سلطه آمریکا بر نفت ایران بود به گونه ای که آیزن هاور در یک سخنرانی گفته بود که من هر گونه کمک به ایران تا حل شدن مسئله نفت را رد کردم و دعوای اصلی سر تسلط بر نفت ایران بود.
لاریجانی در ادامه به وضع داخلی ایران در زمان کودتای 28 مرداد اشاره کرد و اظهار داشت: در آن زمان در خصوص مسائل داخلی مسائلی مطرح بود اما عمده مشکل این جا بود مصدق در رویارویی با تحریم ها یک برنامه اقتصادی را تحت عنوان اقتصاد بدون نفت در مجلس ارائه کرد مصدق در این برنامه طرح ریزی هایی کرده بود که حقوق کارمندان دولت کاهش یابد خودروهای دولتی که در اختیار افراد بلند پایه دولتی از آنها گرفته شود و برنامه های عمرانی کشور به تعویق انداخت و واردات کالاهای لوکس به ایران محدود شد و اوراق قرضه ملی انتشار یافت و ذخیره ارزی را تا دینار آخر مصرف کرد. مصدق محرمانه در آن زمان اسکناس چاپ می کرد که در نتیجه انتشار محرمانه اسکناس ارزش ریال کاهش یافت که قیمت دلار در بازار سیاه از 31 به 97 ریال افزایش یافت به طور طبیعی برخی اقدامات اقدامات سنجیده ای بودند اما برخی سنجیده نبود مثلا چاپ اسکناس برای کشور مشکلاتی ایجاد کرده بود که افزایش قیمت ها از جمله آن مشکلات بود که باعث شد دشواری های اقتصادی در درون کشور ایجاد شود و این مشکلات اقتصادی باعث شد تا اختلافات سیاسی به اوج خود برسد از طرف دیگر مصدق یک اختیاری را از مجلس گرفته بود آن هم به مدت شش ماه که مجلس تمام اختیارات خود را به دولت واگذار کرد و دولت در آن زمان با کسب اجازه از مجلس قوانین بسیاری را تصویب کرد که مصدق در ادامه درخواست تمدید این مدت شش ماهه به یک سال را داشت و این به معنای آن بود که مجلس هیچ کاره ای در کشور نبود بنابراین تصمیم گیری هم نمی توانست بکند چرا که تمام اختیارات خود را می خواست به دولت بدهد که در اینجا بود که آیت الله کاشانی و عده ای زیاد دیگر مخالفت کردند که این امر انجام پذیرد و این موضوع خود عاملی برای اختلافات بسیار در ایران شد و دوستان مصدق در مجلس آن زمان استعفا کردند تا مجلس منحل شود و زمانی که این دوستان استعفا کردند زمینه انحلال مجلس فراهم شد که مصدق در آن زمان اعلام کرد که باید رفراندوم برگزار شود که آیا این مجلس باید کار کند یا منحل شود که در این زمان آیت الله کاشانی نامه ای را به مصدق نوشت و در این نامه بیان کرد که این اقدام مصدق چه خطراتی برای آینده کشور در پی خواهد داشت آن هم در فضایی که آمریکا و انگلیس کودتا را طراحی کرده بودند که پاسخ مصدق نکاتی را دارد. مصدق در پاسخ به کاشانی نوشت تنها ملت ایران هستند که قانون اساسی و مجلس و دولت را به وجود می آورند و مشروعیت بخشند و آنها می توانند در این باره اظهار نظر کنند نه هیچ کس دیگر قانون ها مجلس ها دولت ها برای خاطر مردم به وجود آمده اند نه مردم به خاطر آنها و اگر مردم یکی از آنها را نخواستند می توانند نظر خود را درباره آن ابراز کنند که در کشورهای دموکراسی هیچ قانونی بالاتر از اراده مردم وجود ندارد و تحت این عناوین زمینه را برای اجرای رفراندوم برگزار کرد رفراندوم برگزار و مجلس منحل شد در نتیجه شرایط بیرونی و شرایط داخلی زمینه هایی را فراهم کرده بود و برخی از بی تدبیری ها و انحلال مجلس، مجلسی که می توانست در بزنگاه ها تصمیم بگیرد و در نهایت آنچه که باقی ماند مصدق ماند و شاه ماند و جریان کودتا و این عاملی شد تا کودتاگران موفق شدند.
وی افزود: وقتی مجلس به عنوان پایگاه مردمی از بین رفت مصدق تنها شد در اینجا این نکته بسیار مهم است که اگر در ادوار مختلف پس از انقلاب امام تاکید می فرمودند که مجلس در راس امور است براساس شواهد تاریخی بود و اگر امروز نیز مقام معظم رهبری در دو روز گذشته در خصوص نفوذ آمریکا در بخش های مختلف سیاسی اقتصادی هشدار می دهند به خاطر واکاوی تاریخ گذشته است که ملاحظه فرمودید که چه در نیروهای مسلح و چه در بین نیروهای سیاسی و فرهنگیان و اقشار مختلف جامعه شبکه های نفوذ ایجاد شده بود لذا باید این هشدار رهبری را هشدار واقع بینانه دانست که در همه شرایط افراد بصیر جامعه نسبت به این مسئله حساس باشند.
وی افزود: مسئله هسته ای و مذاکرات هسته ای یک چیز است اما ما نمی توانیم از تاریخ گذشته عبور کنیم ما نفوذ آمریکا در بخش های مختلف کشور را مشاهده کرده ایم و اقدامات آنها را نسبت به اراده ملت دیده ایم لذا هشدار مقام معظم رهبری هشدار به موقعی بود و سنجیده بود که باید همه عزیزان مورد توجه قرار دهند.