بررسی علل ناکامی روحانی در انتخابات/ چرا برجام منجر به فتح بهارستان نشد؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، با نهایی شدن تدریجی آمار و نتایج شهرهای مختلف می‌توان درباره گرایشات سیاسی نمایندگان مجلس آتی اظهار نظر کرد، آنچه قطعی به نظر می‌رسد، ناکامی دولت در تشکیل مجلس وکیل الدوله‌ها است، دولت روحانی نخستین دولتی است که تا امروز از تشکیل مجلسی همسو آن هم در دوران قدرتش ناتوان مانده است. به عبارت بهتر چه مجلس چهارم در دولت اکبر هاشمی، چه مجلس ششم در زمان دولت اصلاحات، و چه مجلس هشتم در دولت احمدی نژاد، عمدتاً متشکل از نمایندگانی بودند که وجه غالب آنان همراهی با دُول مستقر بود. این شاید مهم‌ترین پیام انتخابات اخیر است، در بیشتر حوزه‌های انتخابیه کاندیداهایی که خود را حامی دولت معرفی کردند، شکست خوردند؛ و با این‌که کار شمارش آرا در برخی از شهرهای بزرگ همچنان ادامه دارد، اما روشن است که مجلس دهم نیز مجلسی اصولگرا است. روحانی باز هم ناکام ماند!

برجامی که نتوانست برای دولت بهارستان را فتح کند!

تاریخ مصرف برجام به پایان رسیده است! معاهده ای که دولتی‌ها دست‌کم ابعاد روانی آن‌را برای اثرگذاری روی آرای انتخابات می‌خواستند؛ هرچند برجام در به فرجام رساندن آرزوهای انتخاباتی روحانی هم ناتوان بود! همچنان که پیشتر به روشنی ناتوانی آن در بهبود اوضاع معیشتی مردم نیز به اثبات رسیده بود.

«در حال حاضر هنوز مبادلات بانکی ایران با کشورهای اروپایی برقرار نشده است.» این احتمالاً مهمترین خبر روز جمعه بود، خبری که اسدالله عسگر اولادی تاجر باسابقه و عضو اتاق ایران، آن را رسانه ای کرد. نارضایتی تجار و فعالان اقتصادی در حالی ادامه دارد که تا پیش از انتخابات مقامات مختلف دولتی مکرراً از رفع تحریم‌ها خاصه در حوزه مالی و بانکی سخن می‌گفتند؛ اظهاراتی که به نظر آقای عسگر اولادی بیشتر جنبه‌ی انتخاباتی داشت. روز گذشته نیز بلومبرگ از تصمیم دولت روحانی برای مبادله‌ی پایاپای بنزین در برابر نفت خبر داد؛ خبر نگران کننده ای که در واقع شاهدی بود برای عسگر اولادی که انگار از غیب رسید! واقعیت اینجاست حتی با وجود اجرایی شدن برجام و البته تبلیغات دهان‌پُرکن انتخاباتی دولتی‌ها، اطراف ایرانی همچنان از معامله‌ی آزادانه و دور از تحریم با اطراف خارجی ناتوانند؛ آن‌قدر که حتی دولت روحانی برای واردات بنزین احتمالاً چاره ای بهتر از معامله پایاپای با اروپایی‌ها نداشته است.

برجام نه تنها نتوانست مشکلات اقتصادی مردم را حل کند، که در پیروز کردن یاران روحانی در انتخابات مجلس نیز ناتوان ماند. کسی نمی‌تواند منکر تلاش پیدا و پنهان مقامات مختلف دولتی برای اثرگذاری روی نتایج انتخابات شود، از اجرای برجام گرفته تا قراردادهای نمایشی که روحانی در مسافرت فرنگ امضا کرد، و تا حتی دورویی آنان در اعلام تعطیلی مدارس در روز شنبه، همه و همه تنها گوشه ای از این تحرکات بود. روحانی علی القاعده این روزها حائز بالاترین درصد محبوبیت در میان مردم است، با این همه نتایج انتخابات حاوی پیام روشنی برای روحانی بود؛ اینکه بیشتر از این نمی‌توان با برجام‌بازی افکار عمومی را اقناع کرد.

چرا حامیان دولت در مجلس آینده در اقلیت قرار دارند؟

بررسی گرایشات سیاسی چهره‌های راه‌یافته به بهارستان نشان می‌دهد تا کنون چیزی در حدود دو-سوم کرسی‌های بهارستان به اصولگرایان رسیده است، حتی اگر کرسی‌های اصلاح‌طلبان را هم یکسره سهم دولت بدانیم، باز هم حامیان روحانی در مجلس آینده در اقلیت‌اند؛ این در حالی است که اغلب نمایندگان وابسته به جناح چپ به نحو معناداری با پاستور فاصله داشته و از هم الآن حتی نقد روحانی را در پیش گرفته اند. طبیعی است آنان نمی‌خواهند همین موفقیت نسبی را که به زعم خودشان به دست آورده اند به حساب دولت واریز کنند. روحانی حتی نتوانست به یاری برجام و با تحرکات پوپولیستی آرای مردمی را از آن خود کند.

در بیشتر حوزه‌های انتخابیه نمایندگان حامی برجام رأی نیاوردند، حتی رییس مجلس نهم نیز که یک چهره‌ی اصولگرای حامی برجام محسوب می‌شد، در حوزه‌ی انتخابیه‌ی قم دوم شد. ریزش بیش از صد و ده هزار تایی آرای لاریجانی نشان داد حمایت از روحانی کاهش محبوبیت در میان مردم را به دنبال دارد، مطلبی که احتمالاً او و با نتایج بهت انگیز روز گذشته به خوبی دریافته است. ناظرین سیاسی معتقدند همین اُفت شدید محبوبیت، شیوه‌ی کُنش‌گری سیاسی وی را اساسی تغییر خواهد داد، لاریجانی به احتمال قوی دیگر حاضر نیست حیثیت سیاسی خود را برای دفاع از معاهده ای خرج کند که تاکنون کمترین انتفاعی برای سفره‌های هر روز خالی‌تر از دیروز مردم به همراه نداشته است.

ماجرای خبرگان و شکست یاران هاشمی و روحانی

مجلس اما تنها برگ ناکامی روحانی نبود، در انتخابات خبرگان نیز تا کنون اکثریت قاطع آرای حوزه‌های انتخابیه به سبد نامزدهای جامعتین ریخته شده است، نه امضای هاشمی و نه حمایت تمام قد روحانی نتوانست ترکیب مجلس خبرگان را دستخوش تغییرات جدی کند؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد کمتر از سی درصد منتخبین مردم از حامیان رفسنجانی محسوب می‌شوند. دوستان هاشمی و روحانی در خبرگان آینده حتی از امروز نیز مهجورترند؛ به این ترتیب پروژه‌ی بازگرداندن هاشمی به صندلی ریاست خبرگان نیز، شروع نشده تمام شد!

روحانی و دوستانش شکست خوردند، چه در مجلس شورا چه در خبرگان؛ آنان حتی در بهترین حالت از به دست آوردن سی درصد کرسی‌های مجلسین نیز ناکام ماندند؛