قوالی «مست قلندر» در مدح مولا علی علیه السلام بعنوان جدیدترین آهنگ سامی یوسف همزمان با ایام میلاد امیرالمومنین علی علیه السلام منتشر شد. این آهنگ که با صدای سامی یوسف و راحت فاتح علیخان به انتشار رسیده بر اساس موسیقی قوالی ساخته شده است. ریشه موسیقی قوالی به 6 سده پیش باز میگردد. زمانی که نوادگان تیمور لنگ بنا به وصیت پدربزرگانشان سعی به گردهمایی هنرمندان و اهل ادب در دهلی، آگرا و لاهور نموده و دوران طلایی شکوفایی ادبیات، معماری و موسیقی را از بهترین عوامل فرهنگی ایران و هند پایه گذاری کردند. به مرور قوال که به عوامل ادبی و موسیقی غنی شده بود در نهایت گستردهترین سبک موسیقی سنتی در هندوستان و پاکستان گردید.
شعر مست قلندر که از اشعار سنتی و قدیمی اسلامی و در وصف حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام است توسط امیر خسرو نوشته شده است و بعدها توسط بابا بوله شاه بازنویسی شده. ملودی سنهتی آن هم در ابتدا توسط شخصی به نام عاشق حسین درست شده که البته تنظیم مجدد آن برای این آهنگ را سامی یوسف انجام داده است.
«مست قلندر» پیش از این نیز توسط بسیاری از خوانندههای شهیر نظیر نوری جهان، استاد نصرت فاتح علیخان، ابیدا پروین، صبری برادرز و ... اجرا شده و سامی یوسف جدیدترین خواننده ای است که آن را بازخوانی میکند.
در ادامه میتوانید متن و ترجمه این شعر را در زیر از نظر گذرانده و این آهنگ را بشنوید:
Dam mast Qalandar mast mast
The drunk Qalandar, in his drunken state
قلندر مست، در حال مستی خود...
Iko vird hai dam dam Ali Ali
(Has) Only one chant – Ali, in every breath
تنها یک نغمه و ورد [دارد]: علی علی، در هر دم
Sakhi Lal Qalandar mast mast
The generous red-robed Qalandar, in his drunken state (a reference to the 12thcentury sufi saint Lal Shahbaz Qalandar)
لعل قلندر سرخردای سخاوتمند، در حال مستی خود... ( اشارهای به صوفی قرن دوازدهم «لعل شهباز قلندر» که اغلب خرقهای سرخ به تن میکرده است.)
Jhoole Lal Qalandar mast mast
(Another reference to Lal Shahbaz Qalandar)
لعل قلندر در حال رقص و مستی میگوید:
Akhi ja malanga tu Ali Ali Ali akhi ja malanga
Oh my brother, keep saying Ali, Ali, Ali; keep on saying
ای برادرم، همچنان بگو "علی علی علی"؛ باز هم بگو
Akhi ja malanga sach ape mun len ge
Oh my brother, Go on saying, they will (themselves) accept the truth
ای برادرم، همچنان بگو، آنها [خودشان] حقیقت را خواهند پذیرفت
Aj ne te kal saray Ali Ali can ge
If not today then tomorrow everyone will repeat Ali, Ali
اگر امروز نه، فردا همه "علی علی" را تکرار خواهند کرد
Rab ne kinne shaan banaye
God has blessed countless (people)
خدا [مردم] بیشماری را برکت داده است
Be karma Te karm kamaye
He has even blessed the wretched
او حتی رنجور و بیچاره را برکت داده است
Jeda vi Tere dar Te Aaye
Whoever comes to your doorstep
هر کس به درِ خانه تو میآید
O na kaddivi khaali jaye
Never returns empty-handed
هرگز دست خالی باز نمیگردد
Shana uchiyaan teria Peera
Oh teacher (referring to Ali) with lofty grace
ای آموزگار (اشاره به حضرت علی علیهالسلام) صاحب لطف بزرگ
Hovan door haneriyaan Peera
May the darkness (within me) be purged, Oh teacher
باشد که تاریکی و سیاهی [درون من] زدوده شود، ای آموزگار
Aasan he ba teriya Peera
I have pinned my (very many) hopes in you, Oh teacher
من امیدهای بسیاری به شما بستهام، ای آموزگار
Soon arzaa aj meeriya Peera
Grant my requests today, Oh teacher
امروز خواستههایم را عطا فرما، ای آموزگار...